آنتروپومتری چیست؟ Anthropometery
آنتروپومتری چیست؟ Anthropometery
آنتروپومتری چیست؟ Anthropometery
حركات طبيعي يكي از مهمترين بخشها در انجام كار با راندمان بالا تلقي مي‌گردد. لذا بايد محيط كار را به گونه‌اي طراحي نمود تا با ابعاد بدن كارگر كاملاً تطبيق داشته باشد در چنين وضعيتي نياز به دانستن اين ابعاد جهت طراحي محيطهاي كاري اهميت بسزايي داشته و پاسخگوي اين نياز مهم آنتروپومتري مي باشد.
آنتروپومتری Anthropometery
كلمه اي يوناني است كه از دو واژة Anthropo به معني انسان – گونه انسان و metery به معني سنجش تشكيل شده است. بطور كلي اندازه گيري ابعاد بدن در دو وضعيت صورت مي گيرد:
- وضعيت ساكن (ثابت): در وضعيت ثابت اندازه گيري بدن در حالتي صورت مي گيرد كه بدن هيچ حركتي نداشته باشد و اين اندازه گيري را اصطلاحاً آنتروپومتري استاتیک مي گويند.
- وضعيت متحرك : در وضعيت متحرك اندازه گيري ابعاد بدن در حالتي كه بدن در حال حركت مي باشد، صورت خواهد گرفت. اين اندازه گيري نيز آنتروپومتري ديناميك گفته مي شود. بطور كلي آنتروپومتري شامل اندازه گيري:
- اندازه هاي مختلفي از طول بدن
- وزن و حجم اندام ها – فضاي حركتي و زواياي حركتي هر يك از اندازه ها بوده و در نهايت تهيه آمار و اطلاعات منتج از آن در تعيين شكل و اندازه ابزار و وسايلي است كه در محيط كار مورد استفاده اين افراد قرار مي گيرد.
بطور كلي آنتروپومتري در دو زمينه كاربرد دارد:
آنتروپومتری دینامیکی حوزه دسترسی و فضای اضافی
- براي تطبيق و تناسب ماشين با انسان در جهت راحتي و افزايش راندمان كاربر
- جهت استاندارد سازي وسايل و تجهيزات مورد استفاده براي يك فرد يا كل جامعه در اين زمينه علاوه بر ابعاد بدن، نوع وسايل مورد استفاده، جنس و وضعيت بدن يا پوسچر Posture و …
مورد استفاده قرار مي گيرد كه البته مهمترين آنها سن، جنس و تفاوتهاي نژادي مي باشد. براي استاندارد سازي نحوة تعيين هر يك از اندازه ها بايد براي نوع اندازه گيري نيز، يك تعريف مشخصي وجود داشته باشد كه ذيلاً تعاريف اصلي در اندازه گيري ابعاد بدن مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
در این زمینه علاوه بر ابعاد بدن، نوع وسایل مورد استفاده، جنس، میزان تحمل نیرو و فشار و سایر فاکتورهای مربوط به انسان از قبیل سن، جنس، نژاد، ساختار بدنی (ورزش کار، چاق، لاغر)، نوع شغل، رژیم غذایی، وضعیت سلامتی، وضعیت بدن یا پوسچر (Posture)، زمان (ابتدای روز، پایان روز)، تغییرات ارادی (مثل منقبض کردن عضله)، لباس و تجهیزات فردی مورد توجه قرار می گیرد. که البته مهم ترین آنها سن، جنس و تفاوت های نژادی می باشد.
در بعضی شرایط فضای کار و تجهیزات منحصراً مختص یک استفاده کننده معین طراحی می شود مانند سفارش لباس به خیاط، مدل های لباس زنانه و صندلی اتومبیل های مسابقه که مواردی از این دست هستند.
اگر به محصولات و کالاهایی که در محیط زندگی وجود دارد خوب بنگرید، متوجه خواهید شد که بیشتر این محصولات در واقع برای کمک به انسان و راحت تر و سریع تر انجام دادن وظایف روزانه شان پدید آمده اند.
از آن جایی که در بیشتر این موارد، این انسان است که از این وسایل و ابزارها استفاده می کند بنابراین طراحان و مهندسین باید برای اطمینان یافتن از راحتی، ایمنی، کارایی و سلامت استفاده از این کالاها حتماً توانایی ها و محدودیت های فیزیکی و بدنی انسان را در طراحی و ساخت وسایل در نظر بگیرند.
طراحی از دیدگاه آنتروپومتری شامل انطباق و هماهنگی و ابعاد و اندازه های بدن با ابعاد و اندازه های محل کار یا ابزار وسیله مورد استفاده است. آنتروپومتری در واقع بخشی از دانش ارگونومی و شاخه ای از فیزیکال آنتروپومتری است که موضوع آن سنجش و اندازه گیری ابعاد و اندازه های ظاهری قسمت های مختلف بدن انسان است. چون دانستن ابعاد و اندازه های اعضای مختلف بدن برای طراحی ارگونومیکی بسیاری از وسایل زندگی ضروری است دانش آنتروپومتری نیز با اندازه گیری و ارائه اندازه های مختلف بدن (مانند طول دست و پا عرض شانه و کتف ها و…) و تعیین میدان حرکتی یا محدوده حرکت آن ها به طراح کمک می کند تا به میزان زیادی بر ایمنی، سلامت و کارایی بازده طرح خود بیافزاید و از هر جهت یک طرح مناسب ارائه دهد.
- ارتفاع Height فاصلة عمودي يك قسمت از عضو بدن در وضعيت نشسته يا ايستاده تا زمين يا يك سطح افقي مي باشد. مثلاً ارتفاع آرنج يا زانو تا زمين در حالت نشسته
- پهنا Breadth فاصله هاي بين دو نقطه در عرض بدن را گويند. مثلاً پهناي شانه يا باسن
- عمق Depth تعيين قطرهاي افقي بدن در جهت عمود به محور طولي بدن مثال عمق شكم يا عمق قفسه سينه.
- طول يا درازا Length اندازه هاي بدست آمده در محور امتداد بدن بدست مي آيند مانند طول دست.
- حدود دسترسي Reaches اندازه هاي بدست آمده در امتداد محور دست را گويند مانند فاصله پيش مشت جهت گرفتن اشياء يا حد دسترسي نوك انگشت نشانه دست براي فشار دادن يك كليد.
- محيط ها Circumferences براي مثال اندازه گيري محيط يا دور كمر كه فاصله بدست آمده يك نقطه به نقطه ديگر يا همان نقطه بر روي صفحه اي است كه بدن را قطع مي كند. اين صفحه مي تواند عمودي، افقي و يا با زاوية معيني باشد.
- انحناها Curvatures فاصله هاي اندازه گیري شده روي يك سطح منحني روي بدن مثل انحناي چانه
- برجستگي ها Prominences فواصل مربوط به بر آمدگي يك نقطه از بدن نسبت به نقطه ديگر مثل برآمدگي گوش يا برآمدگي بيني
- فواصل Distances براي مثال اندازه گيري فاصله نوك انگشتان دو دست در حالتي كه كاملاً باز است.
حتما بخوانید:
⇐ آنتروپومتریکی نواحی خاصی از بدن
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.