بررسی اثرات نوبت كاری بر روی كارمندان مراقبت بهداشتی
بررسی اثرات نوبت كاری بر روی كارمندان مراقبت بهداشتی
بررسی اثرات نوبت كاری بر روی كارمندان مراقبت بهداشتی
كاری از: دريا قاسميان
دانشجوی كارشناسی بهداشت حرفه ای
هدف این مقاله مرور اثرات زمان کار بخصوص در مورد کارمندان مراقبت های بهداشتی و نیز مرور استراتژی هایی که ممکن است در مورد بحث بر روی این موضوع مفید باشد، می باشد. نوبت کاری باعث ایجاد اختلالاتی در چرخه طبیعی بدن می شود.
درصد زیادی از شب کاران و نوبت کاران را پرستاران تشکیل میدهند . نوبت کاری باعث ایجاد اختلال خواب در بین شب کاران شده و ممکن است تاثیر بر روی مدت بیماری آنها نیز داشته باشد. شب کاری بر روی عملکرد پرستاران و پزشکان نیز تاثیر منفی گذاشته و ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شود. بیماران در طی شب و زمانی که پزشکان و پرستاران شب کار هستند ممکن است مراقبت های ضعیف تری را دریافت کنند و در معرض خطر قرار گیرند. نوبت کاری بر روی عملکرد دستگاه تولید مثلی ، دستگاه گوارشی و قلب نیز تاثیراتی دارد بطوری که ریسک بیماری های قلبی در شب کاران حدودا 2 برابر افراد روز کار است و…
نمونه ای از استراتژی هایی که می توان برای کاهش اثرات کار شیفتی بر روی افراد اعمال کرد به قرار زیر می باشد: کنترل نور محیط، کنترل برنامه چرخشی شیفت با توجه به این نکته که چرخش به یک شیفت دیرتر آسانتر است از چرخش به یک شیفت زودتر ، در نظر گرفتن فاکتورهای طبی شخصی و تناسب های فیزیکی ، محدود کردن ساعات کار شبانه و…
مقدمه: نوبت کاری، که خود از عوامل زیان آور ارگونومیک پنداشته می شودیکی از ره آوردهای پرهیز ناپذیر فن آوری است . بر پایه ی پژوهش های انجام شده در کشورهای توسعه یافته نزدیک به 25 درصد از نیروی کار را نیروی نوبت کار تشکیل می دهند. این پدیده ،می تواند از جنبه های گوناگون ، اثرات ویرانگر بر چگونگی زندگی انسان بجا بگذارد. گردش نوبت کاری شامل انواع زیادی از برنامه های کاری و تعویض یا تغیرات نوبت کاری بر اساس برنامه ثابت و معین با یک مدیریت صحیح می باشد.این برنامه را می توان برای 7 روز متوالی یا 7 روز هفته اجرا کرد. تغیر نوبت کاری باعث مشکلات عدیده ای از جمله نقص خواب و اختلالات گوارشی و بیماریهای قلبی عروقی می شود. بسیاری از مردم برای انجام کارهای فیزیکی خود از یک دوره 24 ساعته پیروی می کنند ، که به این چرخه 24 ساعته چرخه سیرکادین می گویند.
چرخه سیرکادین با کنترل مواردی مانند خواب وبیداری، هضم غذا ، ترشح آدرنالین ، تنظیم حرارت بدن ، فشار خون و نبض و بسیار علائم مهم دیگر در عملکرد و رفتار انسان اثر می گذارد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد نوبت کاری باعث اختلالاتی در چرخه طبیعی بدن میشود . بعنوان مثال نوبت کاری می تواند موجب به هم خوردگی مزاج و سو تغذیه شود. به نسبت سایر بخشهای استخدام عمومی در صد بیشتری از کارمندان سرویس های بهداشتی شیفت کار یا شب کار هستند. بیمارستان ها که بیشترین میزان استخدام در زمینه مراقبتهای بهداشتی دارند کارمندان شب کار بیشتری به نسبت بقیه صنایع استخدام می کنند.
پرستاران بزرگترین گروه مراقبتهای بهداشتی هستند و نیز بزرگترین گروهی هستند که شب کار می کنند. اقدامات و نتایج تناقض ها میان فیزیولوژی طبیعی و کار شبانه در مورد کارمندان مراقبتهای بهداشتی چیست؟ اثر کار کردن در زمانی که ریتم طبیعی ما نیاز به خواب دارد چیست؟ آیا تفاوت های فردی در تحمل نسبت به زمان وجود دارد؟ آیا بعضی از افراد نسبت به کار شبانه بیشتر تناسب فیزیکی دارند؟ آیا انطباق رخ می دهد؟چه استراتژی هایی می تواند انطباق را افزایش و خطرات بهداشتی را کاهش دهد؟ در این مقاله سعی کردیم که مروری بر سوالات بالا داشته و اثرات زیان آور کار شبانه را بررسی کنیم.
اثرات نوبت کاری روی كارمندان
نوبت کاری و مشکلات آن
اختلات خواب
میزان خواب بعد از کار شبانه در مقایسه با خواب عادی کمتر است.شب کارهایی که شیفت های یکسانی دارند، میزان خواب آنها نسبت به کارمندان شیفت روز یا کارمندانی که بعد از ظهر کار می کنند کمتر است. شب کارهایی که برنامه چرخشی دارند ،حدود پنج ساعت می خوابند.
با افزایش سن شب کارها مشکل کم خوابی آنها نیز بیشتر می شود.در میان شب کارها با شیفت ثابت،آنهایی که 29-18 سال سن دارند،میزان خوابشان 50-40 دقیقه بیشتر از افراد 49-40 سال است. اختلال در الگوی خواب در زمانی که شروع خواب تا بعد از به تعویق می افتد ،شدیدتر می باشد.احساس بی خوابی کارگران شیفت شب توسط EEG هم اثبات شده است. علی رغم بیدارماندن در طول شب، اکثر کارمندان در طول روز هم احساس بی خوابی می کنند. چهارده مطالعه، اختلالات خواب پرستاران را به علت زمان کار بررسی کرده است. به طور کل ،اغلب مطالعات گزارش می کردند که پرستارانی که شب کارندیا شیفت چرخشی دارند کمتر از سایر پرستاران می خوابند.
پرستاران بیمارستان هایی که شیفت چرخشی دارند، دارای الگوی خواب نادری هستندکه با افراد معمولی، سایر شب کاران یا دیگر الگوهای اختلال خواب متفاوت است. پرستارانی که به طور دائم در شب کار می کنند،کمترین میزان خواب را دارا می باشندو پرستارانی که پاره ای از شب را کار می کنند به نسبت انهایی که کل شب را کار می کنند،خواب کمتری دارند که این احتمالا به علت آن است که آنها برنامه کاری طبیعی خاصی را ندارند. آنهایی که بطور پاره وقت کار می کنند و آنهایی که شیفت های چرخشی دارند خستگی بیش از حد بیشتری به نسبت کارگران با شیفت ثابت احساس می کنند. در یک مطالعه 6268 نفری در فنلاند، تفاوت های اختلال خواب را در مشاغل مختلف بررسی کرده است. مشاغلی که اختلال خواب بیشتری داشتند از کلاس اجتماعی پایین تری برخوردار بوه و اغلب نیازمند کار شبانه بودند.
مثلا در میان پرستاران زن، 4/14 درصد سختی در خواب رفتن را گزارش کرده اند، که این مقدار دو برابر بیشتر از سر پرستاران و سه برابر بیشتر از پزشکان مرد بود. بیش از یک چهارم دستیاران زن بیمارستان (26%) گزارش می کردند که بطور معمول بیش از سه بار در طول شب از خواب بیدار می شوند. در حالی که در مورد سایر مشاغل مراقبت های اجتماعی این میزان اختلال خواب کمتر گزارش شده است:
پرستاران بخش زنان =4/9 % سرپرستاران زن=9/8 % پزشکان مرد=6/1 % *-زمان بیماری:*
یک مطالعه سی ماهه روی شیفت کاری، توسط انستستو ملی امنیت و بهداشت شغلی انجام شد. در این بررسی ،بوسیله پرسشنامه 1200 نفر از پرستاران و 1200 نفر از پردازشگران غذا را به منظور ارزیابی نتایج بهداشتی شیفت کاری در نظر گرفتند.آنها یافتند که پرستاران دارای شیفت چرخشی زمان بیماری بیشتری به نسبت پرستاران با شیفت ثابت دارند. همچنین پرستاران با شیفت چرخشی دلایل شدیدتری برای غیبت از کار به نسبت پرستاران با شیفت ثابت دارند.
بررسی عملکرد شغل در شرایط کار شبانه و ساعت کار بر روی پزشکان و پرستاران:
کار کردن طی ساعات خواب طبیعی منجر به عملکرد ضعیف تر شغل و افزایش تناوب خستگی مفرط در شب می شود. اندازه گیری عملکرد شغل در یک دوره 24 ساعته نشان داد که زمان واکنش دهی در شب افزایش یافته و حسابگری مغز کاهش می یابد.
کاهش دیده شده در این عملکرد همانند افراد با مصرف الکل متوسط بود. یک مطالعه در انگلیس نشان داد که رزیدنت هایی که دچار کمبود خواب هستند، توانایی کمتری را در حسابگری دارند.تناوب اشتباهات کوچک در زمینه بیمارستانی در شیفت سوم شب بیشتر است که در زمانهای نزدیک به تعویض شیفت، این مقدار به حداکثر خود می رسد. پرستارانی که شیفت چرخشی دارند، بیشتر به وسیله ناظران بعنوان پرستارانی با کارآیی کم گزارش می شوند.
ناظران پرستاران با شیفت کاری متغیر را به عنوان افرادی با عملکرد کاری پایین، انگیزه کمتر و مراقبت های بی دقت تر نسبت به کارمندان با شیفت ثابت درجه بندی می کنند. اثرات روانشناسی شیفت کاری ممکن است منجر به نگرش منفی یا افسرده نسبت به کار شود.
در بررسی هایی که بر روی اثرات محرومیت از خواب روی عملکرد پزشکان و پرستاران انجام شد دکانسون و همکارانش گزارش کرده اند که فعالیت پزشکان در طول دوره های بلند کاری بخصوص در شب کمتر قابل اعتماد است. فیریدمن اثرات محرومیت از خواب را در یک گروه متشکل از 14 انترن در نیویورک سیتی بررسی کرد.
از شرکت کنندگان در این مطالعه خواسته شد که یک نوار قلبی را 20 دقیقه یا مطالعه کنند و وضعیت خلقی و سایکولوژی آنها را در زمانهای بعد از استراحت و خستگی مفرط بررسی کردند. در زمان محرومیت از خواب میزان خطای انترن ها در تفسیر نوار قلبی 85% بیشتر بود. انترن های بشدت خسته شده، ناراحت تر، از لحاظ اجتماعی ناکارآمد تر و کم توان تر از انترن های استراحت کرده بودند.
آنها اینگونه قضاوت می کردند که مشکلات درکی، شناختی و روانی بیشتری در زمان خستگی دارند. در آزمایشی که ویلکینسون بر روی تعدادی از پزشکان انجام داد، تحقیقات بیان می کنند که در 24 ساعت گذشته آنها 12.76 ساعت کار کردند و 8.24 ساعت انکال بودند با 3 ساعت وقت آزاد. پزشکان بطور متوسط 6 ساعت استراحت کرده بودند. حدودا 105 مورد (4%) از بیماران درمان ضعیف تری را دریافت کردند و 141 مورد (6%) از بیماران دچار مشکلات جدی شدند. این تحقیق که بر روی پزشکان انجام گرفت می تواند قضاوت فعالی را در مورد تایید اثرات ساعات کار طولانی بدهد.
اثرات فیزیولوژیکی نوبت کاری
اثرات فیزیولوژی نوبت کاری
شواهد قابل قبولی وجود دارد که شیفت کاری شبانه سلامتی کمتری را نسبت به شیفت کاری روزانه دارند.
البته در میان کسانی که در این شیفت کار می کنند میزان این امر کاملا متغیر است. به نظر می رسد که بعضی از افراد در این شیفت ها، کمتر قادر به هماهنگ سازی خود با شرایط هستند. کسانی که بیشتر در هنگام صبح فعالند، کسانی که عادت به خواب شبانه دارند و کسانی که در غلبه بر خستگی ناشی از کار زیاد موفق نیستند، معمولا برای هماهنگ شدن با شیفت کاری مشکل دارند. شواهدی وجود دارد که افرادی که دارای ترس های روانی هستند کمتر قادر به تطابق با شیفت های کاری اند. یک تحقیق که بر روی 1200 پرستار انجام شد نشان دادکه شیفت شبانه و شیفت چرخشی پرستاران باعث مشکلات روانی و جسمی بیشتری نسبت به شیفت های ثابت روزانه می شود.
و هر چه فاصله از ریتم معمول شیفت کاری بیشتر باشد میزان اثر آن تغیرات بیشتر است. در تحقیقی که بر روی پزشکان سال اولی انجام شد مشکلات روانی زیادی مشاهده شد که شامل: عصبانیت، خشم، از دست دادن وقت آزاد، خستگی مزمن و مشکل خواب بود. گزارش داده شده که عده ای از پزشکان از مشکلات ناشی از مصرف الکل، افسردگی، بیشتر از سایر عوامل رنج می برند. به علاوه استرس و مسئولیت زیاد کار آنها هم بر این مشکلات اضافه می شود. بعضی از این عوامل باعث ایجاد سندرم پرکاری میشوند که منجر به مشکلات خواب ، افسردگی و پرخاشگری می شود.
در تحقیق دیگر که بر روی 60 دانشجوی پرستاری در طول 15 ماه اول شیفت کاری آنها انجام شد نشان داده شد که شیفت های کاری اثرات کاملا منفی بر روی سلامت روحی و روانی آنها گذاشته است. این نتایج توسط پرسشنامه هایی بدست آمد که شامل 12 سوال مربوط به توانایی ایجاد تمرکز، کم خوابی مربوط به نگرانی، احساس بلااستفاده بودن، توانایی تصمیم گیری، افسردگی، شادی، وابستگی و … بود.
سوالات مطرح شده قبل از آغاز شیفت کاری بعد از 6 ماه و بعد از پایان شیفت کاری در پایان 15 ماه پرسیده شد. همچنین این تحقیقات نشان داد که افرادی که از توجه بیشتری از طرف استادان خود برخوردارند کمتر دچار علایم روحی روانی می شوند. عادات شخصیتی پرستاران را نمی توان جز عوامل تاثیرگذاری طولانی مدت برای شیفت کاری در نظر گرفت ولی فشارهای خارجی که بعنوان نمونه از طرف افراد بالاتر یا از طرف ارگان های دیگر یا از طرف عقاید فردی شخص و فاکتورهای فیزیولوژیکی بر فرد وارد می شود می تواند تاثیر بسزایی بر روی شیفت کاری داشته باشد.
شیفت کاری و عملکرد تولید مثلی
اختلالات تناسلی تولیدی مثلی ناشی از نوبت کاری
تعداد اندکی از تحقیقات در مورد مشکلات تولید مثلی در ارتباط با نوبت کاری انجام گرفته است.
یک تحقیق که بر روی 146 پرستار زن در آمریکا انجام گرفت تغیری در سیکل عادت ماهانه آنها نشان نداد. در تحقیقی دیگر که روی 1200 پرستار توسط موسسه ملی سلامت و بهداشت کار انجام شد نشان دادکه شیفتهای کاری بر روی عادت ماهانه تاثیر گذار است. پرستارانی که در شیفتهای کاری روزانه کار می کردند سیکلهای نامنظم بیشتری را گزارش می کردند در حالی که پرستارانی که سیکل های چرخشی داشتند کرامپ کمتری را گزارش کرده اند امابه همراه حساسیت بیشتر و ضعف و بیماری حین سیکل و سیکل ماهانه طولانی تر.مطالعاتی که بر روی زنانی که در ساعت های غیر استاندارد یا شیفتهای چرخشی کار می کنند نشان می دهد که انها در معرض خطر بیشتری از لحاظ مشکلات بارداری، کاهش وزن زمان تولد واندازه کوچک نوزاد برخوردار هستند.
بررسی بر روی 2264 زن کارگر در ژاپن انجام شد که شامل توانایی تولید مثل و تاریخ سیکل ماهانه انها و ساعت های کارشان بود نشان داد که زنانی که در طول شب کار می کنند بی نظمی بیشتری در خونروش و درد بیشتری در حین خونروش نسبت به کسانی که در طول روز کار می کنند نشان می دهد. نرخ باروری و زایمان در زنانی که در طول شب کار می کنند کمتر بوده و نرخ مرگ و میر نوزادان بیشتر است.
كار شیفتی و عملکرد دستگاه گوارش
پرستاران و افرادی که بطور شیفتی کار می کنند،نشانه هایی از اختلالات سیستم گوارشی در انها نسبت به کسانی که روز کار هستند بیشتر گزارش شده است Runten Franz مطالعات چندین الگوی کار شیفتی را که شامل 8000 کارگر بود مرور کرده و نتیجه گیری کردکه شیفت شب بطور خاصی ارتباط دارد با آشفتگی خواب و مشکلات گوارشی . روزکاری و روزکاریهای با گردش تا عصر خیلی کمتر آزاردهنده هستند نسبت به کارهایی که صرفا شبانه هستند یا کارهایی که بطور شیفتی در شب هستند. یکی از مشکلات کار شیفتی این است که برنامه غذایی معمول را تغیر می دهد .
کار شیفتی ممکن است همچنین نوع غذای مصرفی را تغییر دهد. برای مثال ممکن است تهیه یک غذای خوب و گرم در ساعت سه صبح مشکل باشد. شب کارها به مصرف غذای آماده و در دسترس (سوسیس و کالباس) یا غذاهای راحت ولی بالا از نظر قند چربی و کافئین برای مبارزه با خستگی و کوفتگی تمایل بیشتری دارند. بقیه دادهای فیزیولوژیکی نیز حمایت می کنند از رابطه بین کار شیفتی و بیماری های گوارشی. مکانیسم های فیزیولوژیک، شبکاری را به اختلال عملکرد سیستم گوارشی ارتباط می دهند و ریسک بیماری را افزایش می دهند. طی چهارده مطالعه Runten fredz دریافت که میزان بروز زخم در شیفت کاری های ماقبل از این و شیفت کاریهای اخیر که در برنامه شان شبها نیز گنجانده شده است نسبت به روزکارها یا شیفت کارهایی که شب کار نبوده اند بیشتر است. در مطالعه ای که segava و همکارانش انجام دادند به این نتیجه رسیدند که کار شیفتی ریسک زخم معده را دو برابر می کند.
منبع: نوبت کاری مشکلات و رهیافت ها- تیموتی مونک و سیمون فولکارد – ترجمه دکتر علیرضا چوبینه
حتما بخوانید:
⇐ مشکلات و اثر نوبت کاری بر عملکرد و بهره وری
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.