رویکرد سیستماتیک پیش بینی و کاهش خطای انسانی (SHERPA)
رویکرد سیستماتیک پیش بینی و کاهش خطای انسانی (SHERPA)
تهیه و تنظیم: دکتر محمد فام
تاریخچه و کاربرد:
این روش در طراحي ها و ارزیابي سيستم هاي انسان – ماشين و پيش بيني و کنترل خطاهاي انساني در صنایع نفت و پتروشيمي و گاز و نيروگاه هاي هسته اي و برق و دیگر صنایع کاربرد دارد. این روش در سال 1986 توسط امبري ابداع و توسعه پيدا کرد. در این روش از HTA به همراه رده بندي خطاها (خطاي عملکردي، خطاي بازیابي) استفاده مي شود. بنابراین مراحل انجام وظيفه در رفتارهاي کاربر تجزیه و تحليل شده و انواع خطاهاي ذکر شده در آن مشخص مي گردد، سپس عواقب و پيامدهاي بروز خطا، ميزان احتمال وقوع و بحراني بودن خطا تعيين شده و نهایتا راهکار کنترلي پيشنهاد مي شود.
این تکنيك به پيش بيني خطاي انساني، ارزیابي و شناسایي راه حل هاي کاهش خطاها بر مبناي رفتار مي پردازد و در تعيين خطاهاي انساني در مواردي همچون حمل و نقل مواد خطرناك، اکتشاف گاز و نفت، کابين خلبان و ماشين بليط دهنده به کار رفته است.
مزایای روش SHERPA
- فرایند ساختاربندي شده است و کاربرد زیادي دارد.
- روش از اعتبار مناسبي برخوردار است .
- زمان کمي براي اجراي آن لازم است.
- آموزش آن وقت زیادي را نمي گيرد.
- در اغلب صنایع قابل اجرا است.
- پس از شناسایي خطاها متدهاي کنترلي را نيز ارائه ميدهد.
- یك تکنيك ساده هم از لحاظ آموزش وهم از لحاظ کاربرد است.
معایب روش SHERPA
- براي کارهاي پيچيده زمان بر است .
- اگر HTA موجود نباشد زمان بيشتري براي اجراي آن بایستي صرف نمود.
- از اجزاي ادراکي خطا بطور کامل نمونه برداري نمي شود .
- راه حل هاي ارئه شده کلي مي باشد و گاها ممکن است کاربردي نباشد.
- این روش فقط به شناسایي نوع رفتاري خطا مي پردازد و از شرایط محيطي اثرگذار بر روي خطا اطلاعاتي نمي دهد.
مراحل روش:
- تحلیل سلسله مراتبي وظیفه (Hierarchical Task Analysis)
- طبقه بندي وظیفه (Task classification)
- شناسايي خطاي انساني (Human Error Identification)
- تحلیل نتايج (Analysis)
- تحلیل بازيابي (Recovery Analysis)
- تحلیل احتمال خطا (Probability Analysis Ordinal)
- تحلیل بحرانیت (Critically Analysis)
- اصلاح آنالیز (Remedy analysis)
مرحله اول – تحليل سلسله مراتبي وظيفه (HTA)
این مرحله بر روي درك افراد از شغل براي دستيابي به اهدافي که مي تواند ناشي از اجراي برنامه هاي عملياتي یا طرح و دستورالعمل هایي که براي رسيدن به اهداف تدوین شده اند، تکيه دارد و تما مي مراحل انجام کار را جهت دستيبابي به هدف مورد نظر از پایين به بالا ترسيم مي کند.
مرحله دوم – طبقه بندي وظيفه (Task classification)
هر مرحله از کار از پایين ترین سطح تحليل جهت طبقه بندي خطا به صورت زیر در نظر گرفته مي شود :
- عمل (Action) براي مثال شامل کشيدن سوئيچ یا فشار دادن یك دکمه که منجر به باز شدن درب مي شود.
- بازیابي (Retrieval) : دریافت اطلاعات از طریق مانيتور ، دستورالعمل یا آیين نامه
- بررسي کردن (Checking) : هدایت و اداره کردن یك روند
- انتخاب (Selection) : یك راه کار دیگر با توجه به انتخاب فرمان مسئوول بالاتر
- تبادل اطلاعات (Information communication) : گفتگو با بخش ها یا دیگر گروه ها
برای مشاهده مراحل بعدی, نمودارها, مثال ها و نمونه های عملی فایل پیوستی را دانلود کنید.
حتما بخوانید:
⇐ مدلسازی پویای ریسک, حوادث و خطای انسانی در سیستم های فرآیندی
⇐ ارزیابی ارگونومی خطای انسانی
⇐ خطای انسانی و نمونه حوادث آن
⇐ ارزیابی ریسک خطاهای انسانی به روش Cream
⇐ واکاوی خطای انسانی اپراتورهای اتاق کنترل با استفاده از تکنيک HEART در يک مجتمع پتروشيمی
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.