ارتباط رضایت شغلی و عوامل مرتبط با بحران در پرسنل توانبخشی با رویکرد پیشگیری

ارتباط رضایت شغلی و عوامل مرتبط با بحران در پرسنل توانبخشی با رویکرد پیشگیری

فرمت: WORD  تعداد صفحات: 14

چکیده

مقدمه: رضایت شغلی به عنوان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین پارامترها، برای افزایش بهره وری و کارایی سازمان محسوب می شود. یکی از عوامل موثر مدیریت حوادث هنگام وقوع بحران است و از آنجا که بلایا همیشه سیستم­ های مراقبت بهداشتی را تحت فشار قرار داده، لذا تمام کارکنان بخش مراقبت از جمله کارکنان مشغول در بخش توانبخشی باید تجربیات و مهارت های لازم را برای مدیریت در شرایط اضطراری داشته باشند. بر این مبنا هدف از مطالعه حاضر بررسی میزان رضایت شغلی کارکنان مراکز غیردولتی توانبخشی تحت نظر سازمان بهزیستی استان تهران با رویکرد مدیریت بحران بوده است.

روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی – همبستگی بوده که در آن 1403 نفر از 28 مرکز توان بخشی استان تهران در سال 2018 مورد بررسی قرار گرفتند و نمونه ها به صورت سرشماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از اطلاعات مربوط به بخش دموگرافیک پرسشنامه استاندارد رضایت شغلی استفاده شد. این پرسشنامه، از 39 گویه و 5 خرده مقیاس در ارتباط با کار (10 سؤال)، سرپرست (8 سؤال)، همکار (10 سؤال)، ارتقا (5 سؤال) و پرداخت (6 سؤال) تشکیل شده است که شامل مؤلفه­ های فعالیت شغلی، مدیریت، فعالیت ­های گروهی، سیستم انگیزشی و سیستم پرداختی بود. ویژگی ‌های دموگرافیک بررسی شده در این تحقیق عبارتند از: سن، جنسیت، میزان تحصیلات، سابقه کاری و تعداد ساعات کاری. علاوه بر این از پرسشنامه محقق ساخته جهت بررسی ارتباط بین وضعیت ایمنی عمومی و اطفاء حریق به عنوان شاخصه مدیریت بحران با رضایت شغلی استفاده شد. بر حسب مورد، از آزمون­های مختلفی استفاده شده است. در نهایت داده ها با استفاده از SPSS نسخه 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته­ ها: مشارکت کنندگان در این تحقیق شامل 657 نفر (46.8 درصد) پاسخ دهندگان مرد و  746 نفر (53.2 درصد) پاسخ دهندگان زن بودند. یافته های تحقیق نشان داد که میانگین رضایت شغلی کارکنان 3.12 بود که این میزان رضایت متوسط رو به بالا است (حداکثر امتیاز اختصاص داده شده در هر بخش عدد 5 بود). نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که بین اطلاعات دموگرافیک افراد (مثل سن، سابقه کاری، سطح تحصیلات و تعداد ساعات کاری) و رضایت شغلی ارتباط معناداری وجود ندارد، اما بین جنسیت افراد و رضایت شغلی ارتباط معنادار یافت شد بطوریکه مردان از رضایت شغلی بالاتری نسبت به زنان برخوردار بودند. همچنین نتایج آزمون نشان داد که بین ایمنی عمومی و اطفاء حریق با رضایت شغلی ارتباط معناداری وجود دارد. به طوری که افزایش نمره ایمنی عمومی و اطفاء حریق به عنوان شاخصه مدیریت بحران منجر به افزایش معنادار رضایت شغلی گردید.(0.001>p)

نتیجه گیری: با توجه به ارزیابی پرسشنامه­ های ساخته و اعتباریابی شده نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد میزان رضایت شغلی کارکنان در مراکز مطالعه شده در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارد. میزان رضایت از شغل کارکنان مورد مطالعه هر چند متوسط رو به بالا بوده اما نیاز به ارتقاء دارد. از آنجایی که رضایت شغلی در مدیریت بحران در شرایط اضطراری می­تواند تا حد زیادی کارآمد باشد و باعث بهبود عملکرد سازمان شود لذا توصیه می­ شود برنامه های مدونی در راستای رضایت شغلی و مدیریت بحران در مراکز اعمال گردد.

کلمات کلیدی: رضایت شغلی، توانبخشی، بحران

مقدمه

منابع انسانی سرمایه های بنیادین سازمان ها و منشاء هرگونه تحول و نوآوری در سازمان ها محسوب می شوند(1). موفقیت سازمان ها به عوامل مختلفی وابسته است که یکی از مهم ترین آنها میزان رضایت شغلی کارکنان آن سازمان می باشد(2). و زمانی که در سازمان نیروی انسانی به خوبی و به طور صحیح در راستای ايفاي وظایف محوله تلاش نمایند، بالطبع دستیابی به اهداف تعیین شده، امکان پذیر خواهد شد.  رضایت شغلی به عنوان یکی از چالش برانگیزترین مفاهیم سازمانی و پایه بسیاری از سیاست ها و خط مشی های مدیریت برای افزایش بهره وری و کارایی سازمان محسوب می شود. از آنجایی که بیشتر افراد تقریبا نیمی از ساعات بیداری خود را در محیط کارشان می­ گذرانند، بنابراین رضایت از کار و محیط کار امری مهم و ضروری است (1). یکی از تلاش هایی که سازمان ها جهت حفظ منابع انسانی باید انجام دهند، ایجاد رضایت شغلی در کارکنان است منابع انسانی از مهم ترین منابع هر سازمان می باشند. به همین خاطر سازمان ها برای اینکه به اهداف و مقاصد خود برسند و بر چالش های محیطی غلبه یابند، باید از منابع انسانی خود به طور موثر استفاده نمایند(2).

رضایت شغلی بخشی از رضایت زندگی را تشکیل می دهد. در سطح سازمانی، بی توجهی به رضایت شغلی در بلند مدت، نظام سازمان را مختل نموده و موجب بروز عصیان، غیبت از کار و کاهش حس مسئولیت کارکنان می شود (3). رضایت شغلی عبارت است از نوع نگرش فرد نسبت به شغل خویش و به مجموع تمایلات یا احساسات مثبت که افراد نسبت به شغل خود و پس انجام کار حاصل دارند. البته رضایت شغلی یک عامل مجرد و تنها نیست، بلکه ارتباط بینابین و پیچیده ای از وظایف شغلی، مسئولیت پذیری، کنش ها و واکنش ها، انگیزه ها، تشویق و دلگرمی ها است (4). به طور کلی نویسندگان مختلف تعریف های متفاوتی از رضایت شغلی دارند. مثلا طبق تعریف کالیسکی، رضایت شغلی احساس موفقیت و موفقیت کارگر در کار است. این ماده اصلی است که منجر به شناخت، درآمد، ارتقا، و دستیابی به اهداف دیگری می شود که منجر به احساس تحقق می شود (5).

از جمله اثرات بارز رضایت کارکنان از شغل خویش می توان به  افزایش اعتماد به نفس و سلامت فیزیکی و روانی افراد، انجام بهتر کارها و از سوی دیگر بهبود ارتباطات و ایجاد جو سازمانی بسیار مطلوب و  متعاقبا جذب و بقاء کارکنان میتوان اشاره نمود(6). همچنین کارکنان دارای رضایت شغلی کم، از سلامت روانی کمتری برخوردارند و اثر ناخوشایند آن در زندگی خصوصی فرد و حتی جامعه بروز می کند. بعلاوه عواملی دیگر از قبیل تشویش، غیبت کاری، تاخیر در کار، ترک خدمت و بازنشستگی زودرس از دیگر اثرات منفی عدم رضایت از شغل محسوب می شود (6). گروهی معتقدند رضایت شغلی با عوامل روانی ارتباط دارد؛ به عبارت دیگر این عده رضایت شغلی را در درجه اول از دیدگاه ­هاي روانی و خصوصیات فردی توجیه می نمایند و آن را نوعی سازگاری عاطفی با شغل و شرایط اشتغال می ­انگارند. بنابراین می توان گفت که رضایت شغلی مفهومی چند بعدی است و با عوامل متعددی ارتباط دارد به عبارت دیگر رضایت شغلی با تحقق مجموعه ای از عوامل حاصل خواهد شد و این عوامل می تواند شامل ماهیت و شرایط کار، حقوق و دستمزد، فرصت های موجود برای پیشرفت و ارتقای شغلی، نحوه ی سرپرستی و روابط با همکاران باشد (7).

نقطه مقابل رضایت شغلی را می­توان استرس های شغلی عنوان کرد. بطوریکه هر چقدر میزان مواجهه با استرس های شغلی در محیط کار بیشتر باشد به مراتب عملکرد و بهره وری افراد افت می کند (8, 9). از طرف دیگر میدانیم که بحران جزء لاینکف و ذاتی در هر سازمان است و ویژگی ذاتی هر سازمان پویایی هنگام مواجهه با بحران است. به بیان دیگر، یکی از شرط های موفقیت هر سازمان برای مواجهه با بحران ها ارائه واکنش مناسب هنگام وقوع بحران است (10). زمانی که محیط سازمانی، بحران ها را خوب مدیریت کند، کارکنان می توانند در سلامت روانی کامل، و به طور قاطع از کار خویش راضی باشند و در نتیجه کارایی آنها افزایش می ياید (11).

به عبارت دیگر، سازمانی قادر است بهترین عملکرد ایمنی و مدیریت بحران را در پیشگیری از آسیب های احتمالی ناشی از حوادث و بیماری های شغلی کارکنان را داشته باشد که توافق و تفاهم لازم را در کارکنان برای اجرای دستورالعمل های کاری، به دست آورده باشد. توجه به موضوع ایجاد محیط ایمن و ارتقای وضعیت بهداشتی محیط کار سبب ایجاد جوی مناسب در محیط کار و در نهایت افزایش رضایت شغلی خواهد بود و این موضوع باعث تاثیر مستقیم و مشخص بر پیشگیری از بروز بحران می گردد و نیز در صورت بروز حوادث غیرمترقبه مدیریت بحران بشکل سازمان یافته تری انجام خواهد پذیرفت (12).

از آنجا که بلایا همیشه سیستم ­های مراقبت بهداشتی را تحت فشار قرار داده، لذا تمام کارکنان بخش مراقبت از جمله کارکنان مشغول در بخش توانبخشی باید تجربیات و مهارت های لازم را برای مدیریت در شرایط اضطراری داشته باشند. و وجود یک برنامه آموزشی مدون در سیستم های بهداشتی، تا حد زیادی می تواند بحران ها را کنترل کرده و مخاطرات ناشی از آن را کاهش دهد. لذا بهترین عملکرد در مدیریت بحران، پیشگیری از آسیب های احتمالی ناشی از حوادث است. به دنبال کاهش آسیب ها در محیط کار، سطح ایمنی بالاتر رفته و رضایت شغلی کارکنان بیشتر شده و نقش مدیریت بحران پررنگ تر می ­شود (13).

امروزه توجه به رضایت شغلی در بخش مراقبت های بهداشتی اهمیت بیشتری پیدا کرده است و  پرسنل توانبخشی، به عنوان یکی از اعضای مهم سازمان های مراقبت های بهداشتی، نقش مهمی در ارتقا سلامت جامعه ایفا می کنند. از آنجا که تاکنون اقدامات مؤثری در راستای بررسی وضعیت رضایت شغلی پرسنل مراکز توانبخشی و ارتباط آن با مدیریت بحران استان تهران انجام نگرفته است مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط ویژگی های دموگرافیک افراد و رضایت شغلی با رویکرد مدیریت بحران انجام شد. تا بتوان توجه مدیران ارشد ستادی و استانی این سازمان را هر چه بیشتر به این امر مهم و ضروری جلب کرد و راهکارهایی جهت افزایش آگاهی در زمینه مدیریت بحران و کنترل عوامل خطر ارائه داد.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ بررسی رابطه بین رضایت شغلی، بار کار ذهنی و کنترل شغلی در کارکنان مامایی

⇐ پروپوزال بررسی ارتباط وضعیت بهداشت حرفه ای با رضایت شغلی کشاورزان

⇐ پروپوزال بررسی رابطه بار کاری ذهنی با فرسودگی و رضایت شغلی در معلمان