چک لیست ارگونومی محیط کار 

Workplace ergonomics checklist 

 ارگونومی یا “فاکتورهای انسانی” علم طراحی تجهیزات، محیط کار و حتی ماهیت شغلها بر اساس انطباق با افراد انجام دهنده کار است.

ارگونومی طیف وسیعی از عوامل و پارامترها را که بین انسان و کار انطباق ایجاد می‌کند را شامل می‌شود. تحقیقات در زمینه ارگونومی طراحان را قادر می‌سازد که تجهیزات و شرایط مناسب تر و منطبق تر با انسان را ایجاد کنند تا از فشار کار بر بدن افراد بکاهد؛ ازجمله کنترل پارامترهای محیطی مانند نور، دما و نویز، ازاینرو افراد می‌توانند بسیار بهتر و موثرتر در زمانهای طولانی عمل کنند.

ارگونومی همچنین ارائه اطلاعات به کارکنان را پوشش می‌دهد. از طریق مطالعه راه‌های ارائه اطلاعات، محققین فعال در زمینه ارگونومی می توانند روش‌های ارائه، تشخیص و نگهداری اطلاعات ارائه شده را بهبود بخشند.

پنج اصل اساسی در ارگونومی عبارتند از:

• امنیت
• راحتی
• سهولت استفاده
• بهره‌وری و عملکرد
• زیبایی شناسی

می‌توان اصول ذکر شده را در سه حیطه زیر تقسیم‌بندی کرد

ارگونومی فیزیکی

ارگونومی فیزیکی مربوط است به نحوه تعامل بدن با ابزارهای کار (هرچیزی از بیل و کلنگ گرفته تا صندلی و کامپیوتر شخصی) و تاثیرات این ابزارها بر روی بدن، همچون فرم استیل، اختلالات اسکلتی عضلانی، اختلالات تکراری، فضای کار و سلامت و امنین محل کار.

ارگونومی شناختی

ارگونومی شناختی مربوط است به راه‌های که مغز اطلاعات ارائه شده به آن را پردازش می‌کند. ارگونومی شناختی مرتبط با فرآیندهای ذهنی است و شامل مواردی همچون استفاده از حافظه، تصمیم‌گیری و سایر کارهای ذهنی می‌شود. مطالعه این عوامل و تعامل بین انسان و اطلاعات ارائه شده به او، می‌تواند هرچیزی از طراحی وب سایت هارا گرفته تا طراحی سیستم های عامل و .. را بهبود بخشد. جایگزاری محل امضاء، میزان وضوح و تشخیص پذیری اطلاعات و مسائل مربوط به حیطه های “تعامل انسان و کامپیوتر” (HCI)، موضوعاتی هستند که می‌توانند از ارگونومی شناختی بهره ببرند.

ارگونومی سازمانی

ارگونومی سازمانی مربوط است به بهینه سازی محیط کار، هرچیزی از کارگروهی گرفته تا ارزیابی دورکاری و مدیریت کیفیت.

یونانیان پیشتازان ارگونومی بودند اما در اواخر قرن نوزدهم آقای فردریک وینسلو تیلور با ارائه روش‌های “مدیریت علمی” به عنوان روشهای بهینه انجام یک کار مشخص،  ارگونومی را به عنوان یک علم مطرح کرد. با استفاده از این روش‌ها تیلور شروع به بررسی رههای کرد که می‌توانست با بهترن بازده از بیل مخصوص معادن ذغال سنگ استفاده کند. او بصورت تجربی و با تغیر تدریجی در اندازه و وزن بیل‌ها بهترین نسبت را بدست آورد. در اوایل قرن بیستم مطالعات زمان و حرکت نیز به این روشها افزوده شد تا بتوانند مراحل غیر لازم در فرآیندهاره حذف کنند.

در زمان جنگ جهانی دوم ارگونومی یک گام دیگر به جلو برداشت. به عنوان اولین جنگ ماشینی که انسان تجربه کرده بود این جنگ عوارضی را بر مغز و بدن انسانها برجای گذاشت. تلاش برای کاهش خطای خلبان ها در ارتش آمریکا تغیرانی در محیط و طراحی فضای داخلی کابین خلبان صورت گرفت که همزمان با تئوریزه کردن نتایج تاثیرات آن در سایر شاخه های ارتش نیز بکار گرفته شد.

عصر ارتباطات الزامات جدیدی را برای تحقیقات ارگونومی ایجاد کرد. از کامپیوتر گرفته تا مونیتور، میکروفن، صندلی، جوی استیک (دسته بازی) و هرچیزی که نیاز به طراحی داشته باشد. یک مثال ملموس از بهبود طراحی متناسب با ارگونومی در حیطه HCI ، یک کنسول باز است به نام Wii که بصورت ویژه‌ای برای راحتی در استفاده، قابلیت حمل آسان و کمتر خسته کردن کاربر ساخته شده است.

ارگونومی چگونه امنیت و سلامت را در محیط کار بهبود می‌بخشد

ارگونومی در محیط کار می‌تواند عوامل حادثه آفرین و مسبب بیماری را کاهش داده و عملکرد و کارایی را افزایش دهد. طراحی بهتر عملگرها و ابزارها احتمال حادثه را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال اگر یک دکمه بر روی بورد کنترل امکان فشرده شدن ناخواسته را داشته باشد، این کلید باید به محل بهتر منتقل شود. در واقع این ارگونومی در عمل است.

نور کافی در محیط کار می‌تواند از احتمال حادثه و بیماری بکاهد زیرا نور مناسب به چشم آسیب نمی‌رساند. به عنوان مثال اگر محل موس راینه دور از دسترس کاربر باشد، کاربر مجبور است برای هربار دسترسی به موس بدن خود را کش بیاورد که درصورت تکرار زیاد می‌تواند منجر به اختلال کشیدگی عضلات شود در حالیکه تغیر چیدمان محیط کار بطوریکه ابزارهای پرکاربرد در دسترس باشند، می‌تواند از چنین اتفاقاتی جلوگیری کند. صندلی یک کاربر رایانه باید قابلیت انطباق با قد کاربر را داشته باشد تا از افتادگی شانه ها جلوگیری کند. وجود پشتیبان قوس کمر در صندلی باعث می‌شود که کاربر بتواند راحت‌تر و با فاصله مناسب از صفحه نمایش و صفحه کلید بنشیند.

اصول ارگونومی حتی می‌تواند تا الگوهای زمان کاری کارکنان نیز گسترده شود. بین دو شیفت کاری باید زمان کافی جهت بازیابی و استراحت کارکنان وجود داشته باشد. با در نظر گرفتن وضایف افراد در محیط خانوادگی، کارکنان نباید بیش از حد اضافه‌کار داشته باشند. این یعنی کارکنان به اندازه کافی وقت استراحت دارند تمایل کمتری به بیمار شدن و یا تصادف کردن دارند.

راه های زیادی برای یافتن یک مشکل ارگونومیکی وجود دارد. از بررسی های ساده و احساس معمولی گرفته تا ارزیابی ریسک ها یا یک چک لیست ساده. جهت پوشش تمام اتفاقات ممکن بهتر است از روشهای ارزیابی متنوع استفاده شود.

اگر فکر می‌کنید که یک مشکل ارگونومیکی را یافته‌اید، راه‌های زیادی برای حل آن وجود دارد.

• به دنبال عوامل و راه‌حل‌ها بگردید. یک تغیر کوچک و ارزان می‌تواند تاثیرات بزرگی را به دنبال داشته باشد.
• با کارکنان خود صحبت کنید و از آنها پیشنهاد بگیرید. افرادی که کارها را انجام می‌دهند، معمولان بهترین نگرش‌ها را در رابطه با چگونگی بهتر کردن کار دارند.
• با یک متخصص ارگونومی مشورت کنید.
• و همچنین وبسایت های معتبر در زمینه ارگونومی را مطالعه نمائید

این چک لیست از 78 سوال تشکیل شده است که تمام جوانب عملیات ارگونومی در محیط کار  را مورد بررسی قرار داده است با بررسی این سوالات هم از نکات ایمنی و هم از نقاط حساس و آسیب پذیر مسایل ارگونومیکی محیط کار آگاهی پیدا می کنید.