ايستگاههای كار در وظايف دفتری و نظارتی

تركيب اصلي وسايل و تجهيزات در ايستگاههاي كار نشسته در وظايف دفتري و نظارتي شامل صندلي و ميز است. اين امر بسيار حائز اهميت است كه اين وسايل داراي راحتي حداكثر باشند و در هنگام استفاده شرايط زير فراهم باشد:

1 -رانها تقريباً افقي و ساق پاها عمودي باشند. از اينرو، ارتفاع سطح صندلي مي بايست كمتر از ارتفاع رکبی شخص باشد.

2 -براي ورود اطلاعات به كامپيوتر و تايپ كردن، بازوها بايد آزاد بوده و به طور عمود در دو طرف بدن قرار گيرند و ساعدها نيز افقي باشند. از اينرو، رديف وسط صفحه كليد مي بايست در ارتفاع آرنج شخص واقع شود.

شخص استفاده كننده از صندلي و ميز خود در سه نقطه با محيط اطراف خود تماس دارد: كف، نشستنگاه، ميز يا صفحه كليد. براي دستيابي به پوسچر استاندارد و مطلوب، مي بايست دو مورد از موارد سه گانه مذكور قابل تنظيم باشند.

امروزه همه ي صندلي هاي دفتري داراي ارتفاع قابل تنظيم اند. اگر چه ميزهاي قابل تنظيم نيز بتدريج به محيطهاي كار راه يافته اند، اما منطقي به نظر مي رسد كه به جاي استفاده از ميزهاي قابل تنظيم ازكف قابل تنظيم استفاده شود كه بوسيله ي تكيه گاه پا عملي مي شود.

پايانه های تصويری (VDT Workstation)

در حال حاضر دو نگرش مختلف در مورد چگونگي طراحي ايستگاه كار VDT وجود دارد:

الف) نگرش اكثريت(Kahir et al., 1980)  كه در آن پوسچر مستقيم در حين كار با كامپيوتر توصيه مي شود. در اين نگرش، صفحه كليد در ارتفاعي معادل ارتفاع آرنج قرار مي گيرد و صفحه نمايش كمي پائين تر از ارتفاع چشم واقع مي شود.

ب) نگرش اقليت (Grandjean et al., 1984) كه در آن تنه كمي به طرف عقب متمايل شده و صفحه كليد بالاتر از ارتفاع آرنجها قرار مي گيرد.

به طور متوسط، زاويه تنه با خط افق حدود 104 درجه، زاويه بازو با خط افق حدود 113 درجه و زاويه ساعد با خط افق حدود 14 درجه در جهت بالا مي باشد.

در يك چنين حالتي مي توان صفحه كليد را به صفحه نمايش نزديك نمود كه بسيار مطلوب است. اين وضعيت، كاهش فشار در ديسكهاي بين مهره اي را باعث مي شود.

توصيه هاي كلي كه در هر دو نگرش مطرح شده اند:

lرتفاع عمودي بهينه براي صفحه نمايش كمي پائين تر از ارتفاع چشم فرد است.

صفحه كليد و صفحه نمایش مي بايست عناصري مجزا از يكديگر باشند.

صفحه نمايش بايستي داراي ارتفاع قابل تنظيم بوده و قابل چرخش باشد تا شخص بتواند خط ديد عمودي خود را نسبت به صفحه حفظ كرده و نيز از خیرگی ناشي از نورپردازي نامطلوب اجتناب كند.

صفحه كليد نسبت به خط افق شيب 5 تا 15 درجه داشته باشد و از موادي كه منعكس كننده نور مي باشند ساخته نشده باشد. ضخامت عمودي آن بايد حداقل باشد (كليدهاي رديف مياني نبايد ارتفاعي بيش از 30 ميلي متر داشته باشد).

پشتي متوسط و بلند بر پشتي كوتاه ارجحيت دارد.

بينايي و وضعيت سر و گردن

نيازهاي ديداري يك فعاليت و محل قرار گرفتن نشانگرها تعيين كننده پوسچر سر و گردن بوده و از اينرو اهميت بسياري دارند.

حفره بينايي (Foveal Vision): بخش مركزي ميدان بينايي كه داراي ديد واضح است. این حفره زاويه فضايي است که به ميزان 5 درجه از خط مركزي ميدان ديد انحراف دارد.

اگر در حالت ايستاده یا نشسته سر را بالا نگه داشته و به جلو نگاه كنيم، چشمان به طور طبيعي زاويه اي را اختيار خواهند كرد كه 10 تا 15 درجه زير خط افق قرار دارد. اين خط، خط ديد راحت ناميده مي شود.

با توجه به اين موضوع محدوده مناسب براي محل نشانگرها از خط افق تا 30 درجه زير آن امتداد مي يابد و خط بهينه ديد در وسط اين محدوده قرار مي گيرد.

اگر خمش محدود گردن را مجاز بدانيم، 15 درجه ديگر به اين محدوده اضافه مي شود.

مطالب هم گروه:

کاربرد آنتروپومتری در طراحی ایستگاه کار

ایستگاه های ارگونومیکی کار با رایانه

ارگونومی در طراحی ایستگاههای کاری