نقش ایمنی و بهداشت حرفه ای در افزایش بهره وری

نقش ایمنی و بهداشت حرفه ای در افزایش بهره وری

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 18

فهرست:

• مقدمه
• چگونه ما کارشناسان ایمنی و بهداشت حرفه ای اندیشه خود را به اجرا در آوریم؟
• سیستم های مدیریت کیفیت، سری استانداردهای ۹۰۰۰ ISO
• پیشنهاداتی برای بکارگیری و اجرای خط مشی
• چک لیست کنترلی خط مشی ایمنی و بهداشت
• چرا باید خط مشی ایمنی و بهداشت حرفه ای داشته باشیم؟
• چه مواردی این خط مشی را موثر می سازد؟
• خط مشی ایمنی و بهداشت حرفه ای چه موضوعاتی را باید تحت پوشش قرار دهد؟
• در زمان نوشتن خط مشی چه مواردی باید در نظر گرفته شود؟
• چگونه این خط مشی با فعالیت ها و مسئولیت های محل کار هماهنگی می یابد؟
• فواید استقرار سیستم کیفیت
• سیستم های مدیریت محیط زیست، سری استانداردهای ISO 14000
• سیستم های مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی، سری استانداردهای OHSAS 18001

مقدمه

شاید تصور اینکه ایمنی و بهداشت حرفه ای می تواند نقش به سزایی در بهره وری بسیاری از واحدهای صنعتی داشته باشد برای اکثر افراد مشکل داشته باشد. بطور کلی ارتقای سطح بهره وری در واحدهای صنعتی به طرق متفاوتی امکان پذیر است این امر از طریق بکارگیری روش های مدیریتی صورت می پذیرد.

لازم به ذکر است که اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای نیز علاوه بر اثرات غیر مستقیم بر بهره وری و بازده  اقتصادی  واحد های صنعتی بطور مستقیم بر این موارد تاثیر دارد.

بطور کلی خسارت مالی یا جانی عواقب و پیامدهای منفی تمامی حوادث صنعتی را تشکیل می دهند. بنابراین وقوع حوادث یا سبب آسیب دیدن دستگاه ها و تجهیزات مواد خام محصولات یا محیط کار می شود و یا صدمات غیرقابل جبران جسمی و جانی را به همراه خواهند داشت. بدیهی است که تمامی این موارد بر اقتصاد و بهره وری واحدهای صنعتی تاثیر خواهد گذاشت .

علاوه بر موارد فوق بیماریهای ناشی از کار نیز عوامل دیگری هستند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر بهره وری اثر می گذارند. چرا که علاوه بر خسارات و زیانهای اقتصادی ناشی از غیبت ها مخارج درمانی بیمه و سایر هزینه های مرتبط نیز قابل توجه خواهند بود .

از این رو توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای اهمیت ویژه ای می یابد. زیرا تنها با بکار گیری این اصول است که می توان رخداد حوادث و بیماری های شغلی را کاهش داد و یا به حداقل رسانید و در صورت امکان بطور کامل حذف کرد .

با توجه به تحقیقاتی که تاکنون در این زمینه صورت گرفته توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای و رعایت این اصول نقش زیادی در کاهش زیان های اقتصادی واحدهای صنعتی داشته است چرا که با کاهش حوادث احتمال آسیب دیدن تجهیزات و ایجاد خسارات مالی کاهش یافته و کاهش لطمات جانی نیز رخ خواهد داد. به عنوان مثال تنها در یک مورد که در یکی از واحدهای صنعتی صورت گرفت. با رعایت اصول بهداشت حرفه ای غیبت ناشی از کار از 132 مورد روز کاری به 34 روز کاری کاهش یافت. برای اینکه اهمیت موضوع را بهتر درک کنیم مثالی می زنیم :

فرض می کنیم که فردی در محیط کار با حادثه ای مواجه شود یا در اثر عوامل زیان آور محیط کار به یک بیماری شغلی مبتلا گردد.وقوع این حادثه یا بیماری به احتمال بسیار قوی عواقب متعددی را نیز در پی خواهد داشت که ممکن است یک یا چند مورد از حالت های زیر را در بر بگیرد:

• فرد مذکور ممکن است خود را سرزنش کند و دچار افسردگی و ناراحتی های روحی نیز بشود .
• احتمالاٌ به دلیل غیبت یا از کار افتادگی دچار محدودیتهای اقتصادی خواهد شد.
• خانواده وی نیز دچار مشکلات مادی و معنوی خواهد شد .
• ممکن است مجبور شود تا مدت زمان زیادی بستری باشد.
• سایر همکاران وی ممکن است دچار ناراحتی و عصبانیت شوند و در محیط کار جو نامساعد پدید آید .
• یکی دیگر از همکاران وی باید سریعاٌ آموزش ببیند و جایگزین وی شود یا وظایفش بین همکاران تقسیم شود .
• ممکن است مدت زمانی صرف شود تا استاد کار یا سرپرست کارگاه و سایر مسولان به بررسی حادثه بپردازند و در صدد گزارش آن به مسولان ما فوق برایند .
• ممکن است در اثر غیبت این فرد دستگاه یا قسمت تحت کنترل وی با توقف روبرو شود.
• اگر حادثه ای رخ داده باشد ممکن است وسایل موارد یا دستگاه هایی نیز دچار خسارت شوند.
• به دلیل توقف قسمت مربوطه یا دستگاهی که وی با آن کار میکرده سایر کارگران یا بخشها باید برنامه ریزی خود را تغییر دهند.
• توقف یا اختلالی که پدید آمده رسیدگی به سفارشات نیز دچار آشفتگی خواهند شد.
• در اثر تاخیر در تعهدات و سفارشات تعدادی از مشتریان از دست میروند و دیگر مراجعه هم نمی کنند.
• ممکن است در اثر تخصص ویژه این فرد در کارخانه کیفیت محصولات نیز پایین بیاید.
• احتمال شکایت فرد به دادگاه و پرداخت غرامت دایمی به وی از سوی کارفرما نیز وجود دارد .
• شهرت و اعتبار این واحد صنعتی در انظار عمومی خدشه دار خواهد شد.
• ممکن است مبلغ کلانی صرف تعمیر دستگاه یا قسمت مربوطه شود.

با توجه به انچه ذکر شد مزایای توجه به رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای به شرح زیر است:

برای کارفرما:

• کاهش حوادث
• افزایش کیفیت محصول
• افزایش کارایی کارگران
• کاهش خطاها
• کاهش مخارج درمانی کارگران
• کاهش مخارج و هزینه غرامت
• کاهش مخارج تولید (ضایعات)
• استفاده بهتر از نیروی انسانی

برای کارگر:

• افزایش روحیه
• کاهش فشار کار
• کاهش جراحات و صدمات
• کاهش حوادث
• افزایش سلامتی
• افزایش سطح بهداشت کار
• افزایش ایمنی

چگونه ما کارشناسان ایمنی و بهداشت حرفه ای اندیشه خود را به اجرا در آوریم؟

بهداشت فردی و محیطی مشاغل

اجرای ایمنی و بهداشت حرفه ای در محیط های کارگاهی کشور تا وقتی توسط یک سازمان واحد مدیریت نشود به همین وضع اسف بار کنونی دچار خواهد بود.

امروزه موازی کاری این سه وزارتخانه در اجرای مواد قانونی مشترک  به تناقضاتی منجر شده است همچنین بکارگیری منابع انسانی متخصص بجای اجرای تمام و کمال قوانین ایمنی و بهداشت در کارگاه های کشور تا کنون نتیجه ای نداشته است.

مدتهاست سوال بی جوابی تمام فکر مرا مشغول کرده که پاسخی در وزارتخانه های مجری ایمنی و بهداشت حرفه ای برایش نیافته ام:

چه اشکالی دارد اگر بخشی از وزارت کار که درگیر اجرای قوانین ایمنی و بهداشت حرفه ای است با بخش سلامت محیط کار وزارت بهداشت و بخش طب کار سازمان تامین اجتماعی (وابسته به وزارت رفاه) یکپارچه شده و سازمانی با هر نام ولی با یک هدف تشکیل دهند؟

تا زمانی که یک سیستم واحد برای مدیریت و نظارت بر اجرای ایمنی و قوانین بهداشت حرفه ای در کشور نداشته باشیم وضعیت کارگاه ها، مسئولیت پذیری کارفرمایان، سلامت کارگران و نهایتا کیفیت ارائه خدمات و تولیدمان بهتر از این نخواهد بود.

اگر چنین شود مطمئنا میزان رضایت شغلی رسته های بهداشت حرفه ای در هر سه  وزارتخانه نیز بالاتر خواهد رفت. هدف ایمنی و  بهداشت حرفه ای ارتقای سلامت شغلی شاغلین کشور است هدف بزرگی که تنها با جمع سه بردار حامل نیروهای ایمنی و بهداشت حرفه ای پراکنده در سه وزارتخانه تحقق خواهد یافت.

با عرض تاسف راهی که امروز ایمنی و بهداشت حرفه ای در پیش دارد سرمنزلی جز دلزدگی از رشته تحصیلی، سردرگمی و بدتر از همه بی اعتمادی کارگر و کارفرما نخواهد داشت این را تقریبا همه داریم تجربه می کنیم ولی راه حلی برایش نداریم و اگر هم داشته باشیم فقط در خور اندیشه می باشد.

رویکرد عملی و تخصصی به رشته ایمنی و  بهداشت حرفه ای و خارج شدن از دیدگاه صدر نشینی برخی رشته ها و حرکت به سوی تحول در لایه های پنهان مدیریت در امر بهداشت حرفه ای نیازمند حرکت خود جوش و بطنی متخصصین این رشته و علاقه مندان به حضور غیر نمادین تمام رشته های علمی در سطح کاربردی و غیر ابزاری در جامعه است این تغییر رویکرد نه به لحاظ عرق متخصصین این رشته که به لحاظ نیاز طبیعی و آشکار تمام افراد جامعه به قرار گیری در این هرم برنامه ریزی می باشد.

هرمی که در همه جای دنیا از جهت تخصیص امکانات و بودجه موضوع بهداشت در قاعده قرار می گیرد که حجم و گستردگی قاعده گویای حجم این امکانات است و به لحاظ اهمیت و توجه در برنامه ریزی های کلان در راس جای می گیرد اما در کشور ما در این مقوله نیز درمان در اولویت توجه و اقدام و اجرا قرار گرفته است .

این نماد پروری و پروار کردن برخی رشته ها یک گره کور به اندیشه سنتی است اما با همه این گرایشات به مقوله علم و حضور موثر آن در جامعه ما دانشجویان بهداشت حرفه ای و ایمنی چوب حراج به نماد پروری و انحصار طلبی علمی فردی زده ایم.

و با یک نگاه مدنی حصار سکون و مرداری این رشته را با افق باید باشد آنچه که لایق بودن است شکسته ایم. حصاری که اکثر دانشجویان رشته های دانشگاهی به خاطر گرایش سنتی به برخی رشته ها و کم کاری اصحاب آن در بر گرفته است اینجاست که این جوشش بطنی و خروج از منفعت طلبی های فردی نیاز اساسی و اصلی تمامی رشته های مهجور مانده احساس می شود.

خلاصه کلام آنکه برای آنکه بمانیم باید بدانیم و برای آنکه بدانیم باید از همه متعلقاتمان هزینه کنیم .

در پایان به این مطلب اشاره می کنیم که این ما هستیم که می توانیم اندیشه های مفیدمان را جهت پیشبرد اهداف به اجرا در آوریم زیرا که همه چیز از ما شروع می شود.

در انتهای کار خط مشی ایزوهای ایمنی و بهداشت:

 ١. سیستم های مدیریت کیفیت، سری استانداردهای ISO 9000

در سال ۱۹۸۷ کمیته فنی ۱۷۶ سازمان ایزو (۱۷۶ ISO/TC) سری استانداردهای ISO 9000 را به جهانیان ارائه نمود.

هدف از تدوین این سری استاندارد، بوجود آوردن الگوئی بین المللی برای پیاده سازی و استقرار سیستم های مدیریت و تضمین کیفیت بوده است که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت سیستم های مدیریت کیفیت به منظور حفظ سطح کیفیت تعریف شده و بهبود کیفیت از طریق اصلاح فرایندها، در سازمان پیاده سازی می شود. امروزه واحدهای خدماتی نیز مانند واحدهای صنعتی، علاقه زیادی به استقرار سیستم کیفیت نشان می دهند.

چگونگی برقراری ارتباط خط مشی با سایر فاکتورها

یک خط مشی موثر و مفید در امر مدیریت سیستم ایمنی و بهداشت باید:

• به وضوح، ابلاغ و تعریف شده باشد.
• در بیان مطالب ترتیب درستی را اتخاذ نماید و از این طریق به عملی تر شدن سیستم باری رساند. نگرش ها و طرز عمل افراد مشمول رابطه روزانه انعکاس دهد.
• کنترل و نظارت همه جانبه داشته باشد.

طرق ارتباطی خط مشی، شامل موارد زیر می شود:

• دادن آموزش های لازم به عنوان مقدمه ای ضروری
• استفاده از کتب راهنما در زمینه خط مشی و روند کاری آن
• پیوستن به کمیته های ایمنی و بهداشت
• شرح وظایف (همانگونه که ذکر شد می توان بر اساس خط مشی ایمنی و بهداشت، پیروی کامل از این خط مشی را در شرح وظایف کارکنان ذکر نمود.)
• استفاده از بوردها و تابلوهای اعلانات جهت جلب توجه کارکنان و یاد آوری نکات ایمنی و بهداشتی به آنان.
• برقراری جلسات ایمنی
• الزام و تعهدات مدیریت در امر پاسخ گویی موثر به مسائل مطرح شده مرور گزارش های بازرسی، بررسی پیشنهادات ارائه شده توسط کمیته بهداشت و ایمنی، بررسی حوادث به وقوع پیوسته و ارزیابی برنامه ایمنی و بهداشت.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید

حتما بخوانید:

⇐ مشکلات و اثر نوبت کاری بر عملکرد و بهره وری

⇐ نگرش به ارگونومی از دریچه بهره وری