شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک (HIRA) در پتروشیمی
شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک (HIRA) در پتروشیمی
شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک (HIRA) در پتروشیمی
: Hazard Identification and Risk AssessmentHIRA
امروزه استفاده از روشهای ارزیابی ریسک در صنایع مختلف رو به گسترش است به طوری که در حال حاضر بیش از 70 نوع مختلف کیفی و کمی روش ارزیابی ریسک در دنیا وجود دارد این روش ها معمولا برای شناسایی، کنترل و کاهش پیامدهای خطرات به کار میرود. این روش ها نسبت به یکدیگر دارای مزایا و معایب مختلفی می باشد و هر یک از صنایع بسته به نیاز خود می تواند از تکنیک های مذکور استفاده نماید. لذا یکی از وظایف سیستم های ایمنی و بهداشت موجود در هر صنعت (HSE)، بررسی کلیه روش های ارزیابی ریسک ها و خطرات و انتخاب روش مناسب جهت اجرا در صنعت و سازمان مطبوع خود می باشد. بطور کلی با توجه به روش و نحوه اجرای ارزیابی ریسک، تا حدودی وضعیت فعلی مدیریت ایمنی و سیستم های ایمنی سازمان شناسایی می گردد.
در این مطالعه ابتدا خطرات بالقوه و ریسک های مشاغل، فعالیت ها و فرآیند موجود در مجتمع پتروشیمی مورد مطالعه شناسایی شد و پس از آن فرآیند ارزیابی ریسک برای تمامی ریسک های شناسایی شده با استفاده از تکنیک HIRA اجرا گردید و در نهایت اقدامات پیشگیرانه و کنترلی مناسب به منظور حذف، کاهش و رساندن سطح ریسک ها به سطح ریسک قابل قبول پیشنهاد می گردد.
مهمترین اقدامات پیشنهاد شده برای این مجتمع پتروشیمی شامل رعایت نکات و اصول ایمنی، آموزش، چک و بازرسی تجهیزات و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی می باشد.
مقدمه
تمامی فعالیت های انسان همراه ریسک است (جوزی و همکاران، 1386). این ریسک ها منجربه مشکلات مختلف از جمله مشکلات روز افزون محیط زیستی می شود، که این مساله خود باعث توجه هرچه بیشتر به مبحث های ارزیابی ریسک محیط زیستی شده است. یکی از پیامدهای بروز حوادث به خصوص در صنایع فرایندی نظیر صنایع نفت و پتروشمی که با طیف وسیعی از مواد شیمیایی آلاینده و خطرناک سر و کار دارند تخریب غیرقابل جبران محیط زیست است. این موضوع در کنار دیگر نگرانی های محیط زیستی مانند گرم شدن زمین، تخریب لایه ازن، آلودگی آب ها، انقراض نسل جانوران و غیره به مهمترین دغدغه جهانی حتی مهمتر از بحث هایی مانند تروریسم بدل گشته است (Mohammadfam and et.al, 2012). واحد الفین به دلیل بهره برداری در شرایط دمایی بالا و فشار دارای ریسک زیادی از خطرات ایمنی، بهداشتی و زیت محیطی است که از اهمیت به سزایی برخوردار هستند. بدیهی است که وجود نشتی از تجهیزات دارای حساسیت بالایی بوده و احتمال رخداد مخاطراتی را برای پرسنل شاغ و محیط زیست محدوده بلافصل ایجاد می نماید. همچنین هدر رفتن قسمتی از لحاظ اقتصادی نیز مطمئناً قابل قبول نیست (جوزی و همکاران، 1393)
تاکنون برای شناسایی، طبقه بندی و ارزیابی ریسک روش های مختلفی به کار برده شده است. روش تجزیه و تحلیل حالات شکست و آثار آن یکی از این روش ها است که خود از روش های نوین ارزیابی و مدیریت ریسک در صنایع نفت و پتروشیمی می باشد (آلن، 2009). ارزیابی ریسک محیط زیستی، فرآیند تحلیل کیفی پتانسیل های خطر و ضریب بالفعل شدن ریسک های بالقوه موجود در پروژه و همچنین حساسیت یا آسیب پذیری محیط پیرامونی است. بر این اساس علاوه بر بررسی و تحلیل جنبه های مختلف ریسک با شناخت کامل از محیط زیست منطقه، میزان حساسیت محیط زیست متأثر، همچنین ارزش های محیط زیستی منطقه در تجزیه و تحلیل ریسک به کار گرفته می شود (مولباتر، 1999). ارزیابی ریسک تعیین میزان عدم قطعیت سیستم مورد مطالعه و هزینه ناشی از آن و ارایه راهکارهای کاهش آن و همچنین تجمع هزینه راهکار مربوطه میباشد (قراچولو، 1384).
روش تجزیه و تحلیل حالات شکست و اثرات آن بر محیط زیست یک روش کیفی ارزیابی پیامدهای محیط زیستی است که قصد و هدف آن فراهم کردن ابزاری برای تسهیل کار شرکت ها است به طوری که توسعه تولید با ملاحظات محیطی همراه شود. (جنسن و همکاران، 2001)
شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک (HIRA) یک روش ریسک سیستماتیک می باشد که برای ارزیابی خطرات مختلف استفاده می گردد و همچنین موجب صرفه جویی در زمان و منابع و خطراتی است که در منطقه تعیین شده می تواند رخ دهد (Gokul et al, 2014). یک سیستم جدید از روش های شناسایی مخاطرات و رتبه بندی ریسک ها می باشد که این سیستم متشکل از دو شاخص: یکی برای آتش سوزی و خطرات انفجار و دیگری خطرات ناشی از آزاد شدن مواد شیمیایی سمی است.
مقدار این دو شاخص درصد احتمال شدت حادثه و دیگری از لحاظ اندازه منطقه تاثیر میباشد. این مطالعه نشان می دهد که روش ارزیابی (HIRA) حساستر و دقیقتر از شاخص های دیگر می باشد (Faisal et al, 1333). نتایج تحقیقات ارزیابی ریسک (HIRA) در صنایع بزرگ شیمی نشان داد که 33% خطرات شناسایی شده در محدوده ریسک های بالا و مهم قرار دارند که زمینه ساز بروز حوادث متعدد می باشند. این تحقیق اعمال اقدامات کنترلی مناسب از طریق برقراری سیستم های نظارت و بازرسی، انجام تعمیرات پیشگیرانه و استفاده از تکنیک ها و روش های ایمن و استاندارد انجام کار را جهت کاهش ریسک مخاطرات احتمالی ضروری می داند (Carson et al., 1979) همچنین، نتایج بررسی شناسایی و ارزیابی ریسک مخاطرات صنعت پتروشیمی در یکی از مجتمع های پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی، نیز نشان میدهد که 5 خطر در سطح ریسک غیرقابل قبول، 2 خطر در سطح ریسک قابل پذیرش با بهبود مستمر و 2 خطر در سطح ریسک قابل چشم پوشی قرار گرفتند. در نهایت بعد از انجام ارزیابی ریسک، اقدامات پیشگیرانه، کنترلی مناسب پیشنهاد گردید.
مهمترین اقدامات پیشنهاد شده برای این مجتمع پتروشیمی شامل رعایت نکات و اصول ایمنی، آموزش، چک و بازرسی تجهیزات و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی می باشد (رضوی و همکاران، 1392). پژوهش حاضر نحوه ی اجرای تکنیک (HIRA) در شناسایی حالات نقص فرآیند، چگونگی وقوع و تجزیه تحلیل اثرات آن ها را در واحد الفین شرکت پلیمر آریاساسول بررسی کرده و روش های مناسب برای کاهش احتمال وقوع نقص ها و پیامدهای آن ارائه می نماید. در پژوهش حاضر، خطرات بالقوه موجود در شرکت پتروشیمی آریاساسول با استفاده از روش HIRA شناسایی و ارزیابی می شود.
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)