حفاظت و ایمنی در برابر اشعه

حفاظت و ایمنی در برابر اشعه

 فرمت: Pdf       تعداد صفحات: 84
تهیه و تنظیم: دکتر میترا سیمانی

آنچه در ادامه به ان خواهیم پرداخت:

• ارکان کاربردی حفاظت در برابر اشعه

• فیزیک پرتوها

• کیفیت تصویر و پرتوگیری

• عوامل موثر بر پرتوگیری کارکنان

ارکان کاربردی حفاظت در برابر اشعه

پرتوگیری در تصویر برداری پزشکی

• Justification
• Optimization
• Dose limitation

فیزیک پرتوها:

• الکترونها فقط روی لایه ها خاصی حرکت می کنند.
• تعداد لایه های مجاز برای حرکت الکترون ها محدود است.
• لایه ها با حروف N, M, L, K و … نام گذاری شده اند.
• حداکثر تعداد الکترون ها در هر لایه به ترتیب 2, 8, 18, 32 و … می باشد.

لایه های الکترون

راه های از دست دادن انرژی الکترون: 1- تحریک 2- یونسازی

یونسازی: اگر انرژی داده شده به الکترون از انرژی مدار حرکتی الکترون بیشتر باشد:

• الکترون از میدان هسته خارج و آزاد می گردد.
• جای خالی الکترون را حفره می گویند.
• اتم باقی مانده به یون مثبت تبدیل می شود.

یونسازی

تحریک: اگر انرژی داده شده به اتم برای آزاد سازی الکترون کافی نباشد در این صورت ممکن است الکترون به یکی از تراز های بالاتر رفته و اتم بر انگیخته شود و در اتم بر انگیخته حفره به وجود می اید.

ایکس مشخصه: در اتمها بر انگیخته شده, الکترون از لایه بالاتر به حفره سقوط می کند و انرژی حاصل از سقوط الکترون به صورت فوتون از اتم گسیل می شود. اگر فرکانس فوتون گسیلی در محدوده پرتوهای ایکس باشد, به آن ایکس مشخصه گفته می شود.

اشعه مشخصه

اشعه ایکس ترمزی:

اگر شتاب حرکت الکترون در اثر میدان الکتریکی هسته تغییر کند, انرژی کاهش یافته به اشعه ایکس تبدیل می شود. اشعه ایکس تولید شده را اشعه ایکس ترمزی می گویند. طیف اشعه ایکس ترمزی پیوسته است.

برخورد اشعه ایکس با مواد:

1. Coherent scattering
2. Photoelectric effect
3. Compton scattering
4. Pair production
5. Photodisintegration

پراکندگی تامسون:

به پراکندگی تامسون, پراکندگی Rayleih یا پراکندگی کلاسیک نیز گفته می شود. در این پدیده انرژی داخلی اتم تغییر نمی کند فقط فوتون تحت تاثیر اتم قرار گرفته و از مسیر خود منحرف می شود.

احتمال برخورد تامسون:

احتمال برخورد تامسون

احتمال برخورد برای فوتون های کم انرژی بیشتر است. . حدود 5 تا 10 درصد برخوردها با بافت نرم را تشکیل می دهد.

فوتو الکتریک (Photoelectric (PE: در برخورد فوتو الکتریک فوتون با یک الکترون مداری برخورد کرده و الکترون را آزاد می کند (یونسازی). در این برخورد, انرژی فوتون به طور کامل به الکترون آزاد شده منتقل می شود.

E photon= E electron + E binding

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ایمنی و حفاظت در برابر اشعه رادیواکتیو

⇐ حفاظت در برابر اشعه در مراکز پرتو درمانی

⇐  چک لیست ایمنی در پرتونگاری و جوشکاری

⇐ ایمنی در جوشکاری و اشعه آن

⇐ آيين‌نامه‌ و مقررات‌ حفاظت‌ در مقابل‌ خطر پرتوهاي‌ يونساز