ایمنی در جوشکاری و اشعه آن

(Welding Safety and Welding Rays)

جوشکاری, به فرایندی می گویند که در آن به کمک گرما و فشار دو قطعه فلز را به یکدیگر وصل می کنند. امروزه تقریبا در تمام محیط های صنعتی و شهری جوشکاری برای اتصال فلزات به یکدیگر استفاده می کنند. براساس نوع فلز, شرایط کیفیت گاز و سایر عوامل جوشکاری انواع مختلفی وجود دارد. افراد جوشکار و کمک جوشکار و افرادی که در نزدیکی فرایند های جوشکاری مشغول کارند با خطراتی روبه رو هستند که باید تدابیر لازم اندیشیده شود. اشعه ساطع شده در فرایند جوشکاری مانند اشعه ی فرابنفش (UV) و مادون قرمز (IR) برای چشم خطرناکند. اشعه ی جوشکاری باعث نوعی آسیب چشمی به نام «بیماری چشم جوشکاران» می شود. این بیماری بر اثر التهاب ملتحمه ی غشای مخاطی چشم به وجود می آید.

علایم این بیماری: قرمز شدن چشم, ریزش اشک, حساسیت, درد, ترس از نور و احساس وجود خاک در شم است.

شدت این بیماری و علائم آن بستگی به فاصله از قوس جوشکاری, اویه ورود نور به داخل چشم و درجه تیرگی عینک جوشکاری دارد. معمولا بیماری چشم جوشکاری (برق زدگی چشم) با کمی تاخیر روی می دهد. زیرا نور حاصل از فرایند جوشکاری بسیار شدید است و عنبیه چشم, توانایی واکنش سریع و کنترل میزان نور ورودی به چشم را از دست می دهد و در نهایت باعث خستگی چشم و نابینایی موقت می شود.

نکاتی که به هنگام جوشکاری باید حتما مورد توجه قرار گیرد به شرح زیر می باشد:

1- جوشکاری فرایند پرخطری است فقط افرادی که آموزش دیده و ماهر هستند. اجازه انجام کار دارند.

2- در محیط هایی که خطر انفجار و اشتعال و مسمومیت با گاز های کشنده دارد باید با مجوز ایمنی (پرمیت) کار انجام شود.

3- برای حفاظت و خطرات اشعه UV و IR از عینک مخصوص جوشکاری و لباس کار یکسره استفاده کنید.

4- برای حفاظت در برابر گازها و فیوم های متصاعد شده, سیستم تهویه ی موضعی را تقویت کنید.

5- در مکان های که خطر کمبود اکسیژن و یا گاز های سمی وجود دارد از ماسک های تنفسی SCBA استفاده کنید.

6- در محیط های بسته و باز و یا جوشکاری بر روی قطعاتی که خطر نشت مواد و گاز های هیدروکربنی و قابل اشتعال وجود دارد جوشکاری ممنوع است. قبلا باید مجوز کار اخذ و نسبت به رفع آلودگی اقدام شود.

7- از دستکش های مقاوم در برابر سوختگی و خطر برق گرفتگی استفاده شود.

8- سیستم برقی, دستگاه جوش و کابل های ارتباطی را از هر گونه اسیب دیدگی قبل از کار برسی کنید.

9- سیم ارت و کلیدهای محافظ جان (ELCB , GFCI) را بررسی کنید.

10- تا حد ممکن سر و صدای کمتری تولید کنید و در محیط های پر سر و صدا (بالای 85dB) از گوشی ایمنی استفاده کنید.

11- هنگام جوشکاری فلزات و آلیاژهایی که در آنها از بریلیوم, کادمیوم, کرم, سرب, نیکل, روی و مس استفاده شده, حتما به MSDS آن فلزات مراجعه کرده و تمام تدابیر ایمنی و بهداشتی را دقیقا رعایت کنید.

12- هنگام جوشکاری حتما کپسول آتش نشانی و پتوی نسوز در کنار خود داشته باشید.

13- هنگام جوشکاری در ارتفاع موارد ایمنی ارتفاع موارد ایمنی ارتفاع را رعایت کرده و کمربند ایمنی (هارنس) خود را ببندید.

14- هرگز الکترود (سیم جوشکاری) را با دست لخت یا دستکش خیس تعویض نکنید.

15- هرگز کابل های جوشکاری را روی بدن و به دور بدن خود نپیچانید.

16- هر گونه نقص, اشکال و خرابی در دستگاه, ابزار, قطعات و فرایند را به سرپرست خود اطلاع دهید.

17- تا حد ممکن با نصب پرده یا پاراوان, محوطه جوشکاری را با سایر عملیات جدا کنید تا افراد دیگر با اشعه جوشکاری مواجه نباشند پرده و یا چادرهای جوشکاری باید عاری از هر گونه مواد نفتی و هیدروکربنی باشند.

18- قبل از جوشکاری محل جوشکاری از نظر وجود مواد قابل اشتعال, انفجار, موانع بالای سر, خطر برق, خطر سقوط و … بررسی کنید.

19- اصول ارگونومی را در حین کار رعایت کنید.

20 قطعه کارو کلیه ادوات برق مجهز به سیستم ارت باشند.

21- پوشش لوزم حفاظت فردی مانند کفش, کلاه ایمنی و پیش بند و یا دامن چرمی الزامی است.

22- همیشه از عینک و ماسک و نقاب مخصوص جوشکاری استفاده کنید.

23- شیشه عینک و ماسک جوشکاری باید دقیقا روی چشم و صورت قرار گیرد.

24- کمک جوشکار هم باید دارای عینک جوشکاری باشد.

25- از ساخت شیشه عینک و ماسک جوشکاری «دست ساز» خودداری کنید.

26- در صورت بروز بیماری چشم جوشکاری (برق گرفتگی چشم) به پزشک مراجعه کنید.

27- هرگز از دارو و قطره های چشمی استفاده نکنید.

28- تیرگی شیشه و عینک جوشکاری را مطابق دستورالعمل ایمنی و مشخصات شیشه عینک انتخاب کنید.

29- عینک و ماسک جوشکاری را همیشه تمیز و پاکیزه نگهدارید.

30- تا حد ممکن خود را از دود, بخارات و فیوم های جوشکاری دور نگهدارید.

31- خطرناکترین طول موج مربوط به نور آبی در حدود 440mm است که موجب آسیب دائمی شبکیه چشم می شود و در صورت بی توجهی منجر به کوری نیز خواهد شد.

32- اشعه مادون قرمز باعث آسیب دیدگی عدسی چشم و مواجهه بلند مدت آن منجر به بیماری آب مروارید (کاتاراکت) می شود.

13- اشعه UV جوشکاری برای پوست صورت, گردن و دست ها خطرناک است و ممکن است باعث سرطان پوست شود.