جزوه دوره ایمنی حمل و نقل مواد و بالابرها

جزوه دوره ایمنی حمل و نقل مواد و بالابرها

شهریور 1398

مدرس: دکتر فلاحتی

عضو هیئت علمی گروه مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار دانشکده علوم پزشکی ساوه

فرمت: pdf تعداد صفحات: 98

عمليات حمل نقل و جابجايي مواد بخش مهمی از فرايندهای مختلف توليدی را تشکيل مي دهد. به طور متوسط برای توليد هر تن محصول حدود 45 تا 50 تن مواد جابجا مي شود. امروزه به منظور صرفه جويي در زمان و هزينه از حمل و نقل مکانيکي استفاده مي كنند.

طبق آمار OSHA در حدود 20% از بيماريها و حوادث ناشي از كار مربوط به حمل و نقل است. احتمال رخ دادن آسيب ديدگي در هر مرحله از فرايندهای مختلف حمل و نقل وجود دارد از اينرو آموزش به افراد برای انجام ايمن فعاليت های مختلف در فرايندهای حمل و نقل بسيار ضروری است.

اهمیت و ضرورت موضوع:

الزامات قانونی

• آيين نامه حفاظتي وسايل حمل و نقل و جابجا كردن مواد و اشياء در كارگاه ها
• آئين نامه مديريت ايمنی حمل و نقل و سوانح رانندگی

جرثقيل و انواع آن

جرثقيل و انواع آن

جرثقيل (Crane) بالابری است كه بتواند باری را در حال آويزان در امتداد قائم و افقي جابجا كند.

• جرثقیل بوم خشک (Crawler Crane): برای بارهای بزرگ و سنگین
• جرثقیل بوم تلسکوپی (Telescopic Boom Crane): برای بارهای متوسط و سنگین
• جرثقیل سقفی (Overhead Crane): بارهای سبک، متوسط و سنگین در کارگاه ها
• جرثقیل برجی (Tower Crane): بارهای متوسط و سنگین در ارتفاعات بسیار بالا
• جرثقیل دروازه ای (Gantry Crane): بارهای متوسط، سنگین و حساس
• جرثقیل نیم دروازه ای (Semi Gantry Crane): بارهای متوسط، سنگین و حساس
• جرثقیل شناور بر روی آب (Floating Crane): باربرداری در مناطق آبی

اساس کار جرثقيل: اساس کار جرثقیل بر پایه قانون اهرم ها است. اهرم ها ماشین های ساده ای هستند که کارها را آسانتر با صرف انرژی کمتر انجام مي دهند.

اساس کار جرثقيل

• جک تعادلی (Outriggers) بجای تکیه گاه اهرم
• بوم (Boom) بجای بازوی متحرک اهرم
• بار (Load) بجای وزن جسم
• وزنه های تعادلی (Counter weight) بجای وزنه

اجزاء جرثقيل

• سیستم تولید و انتقال نیرو (سیستم موتور)
• ساختار فوقانی
  • بوم
  • بالابر اصلی و کمکی
  • سیم بکسل
  • سیستم هیدرولیک (پمپ، موتور بالابر، موتور چرخش سیلندر و شیرهای کنترلی)
  • کابین راننده
  • تجهیزات ایمنی
• ساختار پایینی (شاسی و بدنه)
• سیستم بالا بردن بوم: با استفاده از سيم بکسل و سيلندرهای هيدروليکي زير و داخل بوم انجام مي شود.
• سیستم فرمان
• سیستم بالابر (وینچ): در اين سیستم درام ها با باز و بسته كردن سيم بکسل موجب بالا بردن و پايين آوردن بار مي گردند.
• سیستم PTO: با استفاده از سيلندرهای داخل و زير بوم موجب جابجايی بوم می شود.
• سیستم چرخش (Swing): با اين سيستم سيني گردان، بوم و كابين راننده قابليت چرخش 360º مي يابد.
• سیستم خنک کننده: استفاده از سيستم آب و روغن جهت خنک كردن موتور
• سیستم های مکانیکي
  • درام ها (Drum): جمع کننده سیم بکسل
  • قرقره ها (Pulley): صاف / شیاردار
• سیستم های ترمز
  • ترمز مکانیکی
  • ترمز پنوماتیکی
  • ترمز هیدرولیکی
  • ترمز الکتریکی
  • قطع کن اکتریکی
• وظایف ترمزها
  • کنترل حرکات بالابری
  • کنترل حرکات چرخشي
  • جابجایي یا حرکت دستگاه
• سیستم الکتریکي
  • شامل موتور و ژنراتورهای الکتریکی
• وظایف سیستم الکتریکي
  • ایجاد ارتباط موثر بین بخش مکانیکی و هیدرولیکی
  • تامین روشنایي و سیستم کنترل دیجیتالی
  • تامین انرژی مورد نیاز ترمز برقی
• سیستم جک های هیدرولیک:
  • پایداری بیشتر جرثقیل بر روی زمین
  • کاهش فشار بار و وزنه تعادلی بر روی شاسی و چرخها
• کابین راننده
• اهرم های عملگر
• دکمه توقف اضطراری (ESD)

آمار هشدار دهنده حوادث جرثقيل

مطابق آمار اداره کار امریکا از سال 1984 تا 1997 تعداد 1150 نفر در حوادث ساختماني کشته شده اند 50 نفر آنها متعلق به حوادث مرتبط با جرثقیل بوده است.

دلایل حوادث ناشی از جرثقيل

• نبود نظارت و سرپرستي
• عدم آموزش كار با جرثقيل
• ناچيز شمردن خطرات
• عدم توجه به دستورالعمل های كاری
• روشنایی ناكافی
• رخدادهای طبيعي مانند باد شديد
• باربرداری بيش از ظرفيت
• سست بوده خاک محل باربرداری
• نزديک شدن به محدوده غير مجاز مانند برق فشار قوی و …

روش های کنترل خطرات جرثقيل

• طراحی ایمن دستگاه و ابزار: طراحی دستگاه های هوشمند
• حذف یا کاهش خطرات: با استفاده از روشهای کاری مناسب
• حفاظ گذاری
  • پوشاندن قسمت های متحرک دستگاه
  • عایق نمودن خطوط برق یا سیم بکسل
  • نصب علائم هشداردهنده دیداری و شنیداری
• طراحی دستورالعمل های کاری
• آموزش افراد مرتبط با جرثقيل
• استفاده از وسایل حفاظت فردی

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

• خطرات عمده مرتبط با جرثقیل
• تعمیر و نگهداری جرثقیل
• ایمنی در کار با جرثقیل
• راه فرار ایمنی در مواقع اضطراری
• تکنیک های ایمن سازی جرثقیل
• مروری بر اصول ایمنی جرثقیل های برجی
• و …

حتما بخوانید:

⇐ پاورپوینت جامع ایمنی جرثقیل

⇐ جزوه ایمنی بالابرها دکتر اسماعیلی