جذب، توزیع و حذف عوامل سمی
جذب، توزیع و حذف عوامل سمی
جذب، توزیع و حذف عوامل سمی
فرمت:Pdf تعداد صفحات: 24
در این بخش اصول اساسی سم شناسی را توضیح می دهد و موارد زیر را مورد بحث قرار می دهد:
- اصول گسترده ای که انتقال مولکولها را از میان غشاء ها کنترل می کند.
- عواملی که جذب ترکیبات خارجی را از اندام گوارشی، ریه ها و از طریق پوست تحت تاثیر قرار می دهد.
- مدل های جنبشی ساده ای که جایگزینی ( توزیع و دفع ) را توصیف می کند.
- مکانیسم های دفع ( تغییر شکل بیولوژیکی و دفع)
سم شناسی و مشاغل ایمنی و بهداشت
متخصصان بهداشت حرفه ای، از جمله سم شناسان برای تعیین حد تماس ایمن، بر داده های حیوانی و انسانی متکی هستند اگر بتوانیم اثرات مشاهده شده در کارگران را در یک حیوان آزمایشگاهی نیز ایجاد کنیم، تحقیق در مورد مکانیسم ایجاد این اثرات امکان پذیر است. از طرف دیگر، اگر مکانیسم ایجاد اثرات معین در یک آزمون حیوانی مشخص باشد، یافتن راه های پیشگیری از چنین اثراتی در انسان آسانتر است.
چنین درکی ممکن است باعث شناخت اثرات نهفته یا تاخیری شود که این اثرات در کارگران مشاهده نشده است.
اما مشاغل بهداشتی باید از آنها آگاه باشند. عوامل نامشخص باعث می شود که نتایج آزمون حیوانات کوچک برای پیشگوئی های انسانی تغییر کند. تفاوتهای کمی در میان گونه های مختلف وجود دارد. گاهی اوقات این تفاوتها آنقدر مهم است که شباهتهای اساسی را محو می کند. خصوصیات کیفی فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی یک گونه خاص، می تواند الگوهای جذب، توزیع، متابولیسم، دفع یا اثر بر راههای مهم را تغییر دهد. با این حال، اصول اساسی کنترل این فرآیندها در تمام گونه های پستانداران یکسان است. این اصول در این بخش مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
عوامل سمی و بدن
جذب و توزیع مواد سمی در بدن
شکل 1: مروری بر جذب و حالت یک ترکیب خارجی ماده شیمیایی از خون حذف می شود و در بافت هدف ( یعنی جایی که اثرات آن بروز می کند) توزیع می شود.
در طول این بخش به شکل بالا مراجعه خواهیم کرد. این شکل عملکرد یک ترکیب خارجی را هنگام ورود به بدن، توزیع دربافتها، اعمال اثر و دفع بطور قیاسی مرور می کند. یک ماده سمی پس از ورود به بدن، به داخل خون جذب می شود و همزمان با جذب خونی، از خون حذف شده و در بافت های مختلف از جمله بافت هدف توزیع می شود. بافت هدف، بافتی است که ماده سمی اثر خود را در آنجا نشان می دهد.
عموماً اثر یک ماده سمی را باید پس از جذب مورد بررسی قرار دهیم. اما این قاعده همیشه صحیح نیست. مثلاً اسید می تواند باعث آسیبهای جدی در پوست شود، حتی اگر از طریق پوست جذب نشود.
در شکل 1 گرچه بافت هدف و بخش مرکزی از جمله خون با هم متفاوتند، اما در برخی موارد، خون خود، یک بافت هدف است. مثلاً مونوکسید کربن با هموگلوبین ترکیب شده و کربوکسی هموگلوبین تشکیل می شود. حضور کربوکسی هموگلوبین در خون دسترسی بافتها به اکسیژن را کاهش می دهد. عوامل همولتیک مانند آرسین در بخش خونی فعال هستند و بافت هدف آنها خون می باشد. اما بیشتر مواقع بافت هدف، سایر بافتها ( غیر از خون ) می باشد.
اگر خاصیت چربی دوستی ثابت بماند، هرچقدر شعاع مولکول افزایش یابد، سرعت حرکت آن از میان غشاء کمتر می شود. علت آن است که انتقال مولکولهای بزرگتر با یک مقاومت جزئی، کند می شود. برحسب ساختار مولکولی، اشکال زنجیره ای شاخه دار باعث کندی انتقال می شوند.
شکل 2 وابستگی ضریب مجاز یا نسبت ضریب تفکیک را به اندازه مولکولی در یک سری آمیدهای چربی دوست توضیح می دهد. اگر اندازه مولکولی اهمیت نداشت، این نسبت ثابت می ماند. در این نوع از آمیدها، اندازه مولکولی و اشکال زنجیره ای شاخه دار عواملی هستند که سرعت انتشار مولکولهای بزرگتر را کند می کنند. در مقابل، ممکن است بسیاری از مولکولهای کوچکتر سریعتر از مقدار پیش بینی شده براساس ضریب تفکیک ، از میان غشاء عبور کنند. بنظر می رسد که قابلیت انحلال مولکولهای کوچک در آب بیشتر از همولوگهای بزرگتر خود می باشد.
اگر اینطور باشد، این مولکولها می توانند از میان روزنه های غشاء های سلولی ، به مولکولهای محلول در آب با قطر بیش از 4×10-4 میکرون اجازه عبور نمی دهند. در حالیکه دیواره رگهای خونی، مولکولهای محلول در آب با قطر بیش از 30×10-4 میکرون را از خود عبور می دهند. حتی در بین این ترکیبات درشت محلول در آب، سرعت حرکت انتقالی با شعاع مولکولی نسبت عکس دارد. توجه داشته باشید که روزنه ای با اندازه 30×10-4 میکرون مانع عبور پروتئینهای پلاسما می شود، بطوریکه پروتئینها در حجم مایع پلاسما باقی می مانند.
ادامه مطلب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:
-
نفوذ پذیری تسهیل شده
-
انتقال فعال
-
جذب در سیستم گوارشی, پوست, ریه
-
توزیع و حذف مواد سمی جذب شده در بدن
-
انواع مدل ها برای توزیع و حذف مواد سمی در بدن
- و …
حتما بخوانید:
سلام مراحل کنتیکی بنزن متیلن کلراید وتولوئن در سایت هست؟
سلام. سم شناسی این مواد را در گوگل یا در سایت ما سرچ کنید. معمولا بنزن و تولوئن وجود داره ولی متیل کلراید نمیدونم