جایگاه فرهنگ و ادب و هنر در مباحث ارگونومی و HSE در کار

جایگاه فرهنگ و ادب و هنر در مباحث ارگونومی و HSE در کار

محسن کارچانی¹، رزیتا فرهادی²

1- دانشجوی دکترای تخصصی مهندسی بهداشت حرفه ای، پردیس بین الملل دانشگاه علوم پزشکی تهران
2- دانشجوی کارشناسی ارشد بهداشت حرفه ای ،دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

چکیده:

با توجه به نقش اساسی و زیر بنایی صنایع مختلف در توسعه اقتصادی کشور ما، نیاز مبرم به کارشناس  ایمنی، ارگونومی و حفاظت از محیط زیست، حفظ، حراست و طراحی دستگاه ها و حفظ و حراست از نیروی انسانی در مقابل خطرات جانی و مالی، از اهمیت فراوانی برخوردار است، توجه به اینکه با ورود ماشین آلات مختلف در عرصه تولید، تغییرات شگرف، وسیع و همه جانبه ای در شیوه زندگی و اوضاع اقتصادی، صنعتی، اجتماعی و فرهنگ مردم ایجاد می شود و گفته می شود که “صنعت خشن و بی رحم” است لذا فرهنگ و ادب هر اجتماع نقش موثری در کاهش یا افزایش حوادث خواهد داشت.

حوادث ناشی از کار موجب رنج و عذاب افراد بشر و ضایعات مادی فراوان می شوند، و دنیا همه ساله متحمل خسارت بسیاری می شود. گسترش تکنولوژی، کاربرد بیشتر وسایل ماشینی، سرعت، پیچیدگی روابط اجتماعی و غیره نیز به طور دائم میزان و شدت آنها را دامن می زند.

با استفاده از شاخه های متنوع هنری کارشناسان ایمنی، ارگونومی و حفاظت از محیط زیست می توانند میزان درک افراد را در مواجهه با خطرات بالا برده و آنها را در جهت استفاده درست از وسایل و تجهیزات آموزش دهند و نیز با استفاده از علم هنر، در طراحی صحیح ابزار آلات برای استفاده راحت تر و کاهش عوارض و بیماری های ناشی از کار کوشش نمایند. پوستر ها، شعرها، فیلم و مطالب آموزشی هنری دیگر می تواند تاثیر مطلوبی در آموزش کارگران داشته باشد.

در حقیقت مدیریت HSE علم و هنر پیش بینی، شناسایی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور ایمنی، سلامت و محیط زیست می باشد. یعنی با داشتن دانش لازمه اینکار به تنهایی نمی توان در پیشبرد اهداف سازمان در این جهت گام برداشت. در بحث ادب و فرهنگ هم تکیه گاه فرهنگ و ادب غنی پارسی با تاکید بر فرهنگ ایرانی اسلامی می توان به عنوان ناب ترین گنجینه های بشری پاس داشت.

کلید واژه: فرهنگ، ادب، هنر، ارگونومی، ایمنی، HSE، حوادث ناشی از کار

مقدمه:

در جامعه امروزی وبا توجه فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی که ریشه و قدمت چندین هزار ساله دارد، توجه به چنین امری در بحث ایمنی و بهداشت و محیط زیست امری ضروری می نمایاند، که عزیزان مشغول به این امر و متولیان آن در این حیطه به چند نکته مهم در این زمینه توجه خاص داشته باشند.

اول با توجه به فرموده مقام معظم رهبری توجه به مقوله فرهنگ و اقتصاد و با توجه به شرح وظایف مسئولین HSE در بحث آموزش و نظارت و بازدید و تهیه گزارش و تذکر و اخطار و … در مقوله HSE، توجه داشتن به فرهنگ اقوام مختلف ایران زمین و شناخت این فرهنگ ها و توجه به ارزش بودن یا نبودن مقوله ای در این باب برای تمامی اقوام امری ضروریست که غفلت از این امر باعث توهین یا تحقیر عده ای یا  قومی نگردد.

پس بنابراین برای یک کارشناس یا مدیر HSE  لازم می نمایاند که بایستی حتما فرهنگ شناس و با درایت باشد و بداند با چه قومی چطور باید صحبت کرد یا چطور باید رفتار کرد و چطور رفتارش را به سمت ایمنی بیشتر هدایت کند. این مقوله البته که دارای کمی پیچیدگی است و نیازمند پیش زمینه روانشناسی و جامعه شناسی دارد و برخی افراد با تجربیات کار در مناطق با طیف جمعیتی متنوع مانند مناطق اقماری با این مقوله فرهنگی آشنایی پیدا می کنند، اما برای کسانی که از منطقه ای با فرهنگ متفاوت به منطقه ای با فرهنگ دیگر مشغول به کار می شود یا مانند مناطق اقماری با کارگران با فرهنگ های متنوع مشغول بکار می شود، این مشکل تطابق فرهنگی و مسلط شدن بر آداب و رفتار سایرین هنوز برای فرد زمانبر است و ممکن است در برخی حالات برای فرد مشکل ساز باشد.

نکته دیگر توجه به فرهنگ غنی اسلام در جهت بیان مواردی که همچون ایمنی و سلامت در جهت عدم آسیب به جسم فرد و نیز تخریب محیط زیست و تبیین مسئله گناه در این مورد از این باب نیز می تواند ، موثر و مفید واقع گردد. در ضمن با بهره گیری و تکیه بر این فرهنگ غنی ایرانی اسلامی می توان گام های موثری در ارتقای فرهنگ HSE سازمان برداشت و در جهت رشد و تعالی سازمان اقدامات موثری را به جریان انداخت.

لزوم توجه به فرهنگ و ادب غنی پارسی به عنوان عنصر وحدت در جامعه و استفاده از این ادبیات غنی در جهت تبیین مبانی ایمنی، بهداشت و زیست محیطی در بهتر بیان شدن این مفاهیم کمک شایانی خواهد نمود.

ادبیات و جملات پند آموز و حکمت آموز از بزرگان ادب و دین می تواند راه گشای بسیاری افراد در عمل به اصول و مبانی سلامتی و ایمنی و حفاظت از محیط زیست به عنوان الگو باشد. رعایت اصول ادب و نزاکت در سخنوری و مکاتبات همیشه سرلوحه کار بزرگان دین و بزرگان علم و ادب این سرزمین بوده و هست که می تواند ضمن بیان این اصول با لحنی زیباتر و ملایم تر در ارتقای روز افزون آن کوشیده شود.

در پایان با امید بهره گیری از این فرهنگ و ادبیات غنی، توجه دوستان را به شعری در مورد ایمنی که به نظر خشن ترین بخش زمینه HSE می باشد جلب می کنم.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ حضور و جایگاه ارگونومی

⇐ ارگونومی و شاخه های آن

⇐ جایگاه ارگونومی در توانبخشی