توکسیکولوژی یا سم شناسی

توکسیکولوژی یا سم شناسی

مطالب مورد بحث:

• تاریخچه سم شناسی

• تعريف سم شناسی

• انواع سم شناسی (کلنیکی و پزشکی، غذایی و دارویی، محیطی، پرتوها و صنعتی)

• تعريف سم

• تعريف غذا

• تعریف مسمومیت

• سمومیت به چه عواملی بستگی دارد

• انواع مسمومیت (حاد و مزمن)

• راههای ورود مواد سمی

• تقسیم بندی مسمومیت ( مسموميت اتفاقی، عمدی و دارویی و شغلی)

• توکسیکوکنیتیک TOXICOKINETICS و توکسیکو داینامیک TOXICODUYNAMIC

• سم شناسی و منحنی های دز – پاسخ Dose – Response Curve

• تماس شغلی Occupational Exposure

• جذب مواد سمی و راه های آن

• دفع مواد سمی

• هوموستازیس

• تقسیم بندی مواد سرطانزا براساس محل ایجاد سرطان

• و …

این پاورپوینت در 328 اسلاید تهیه و تنظیم شده است که به صورت کامل سم شناسی و مسمومیت ها را توضیح می دهد. مقدمه ای از این پاورپوینت در زیر بیان شده است.

اولین اطلاعات سم‌شناسی مربوط به انسان‌های اولیه‌است به گونه‌ای که به منظور شکار، قتل و ترور از سم حیوانات و عصارهٔ گیاهان استفاده می‌کردند. ابرس پاپیروس(Ebers Papyrus) حدود ۱۵۵۰ سال پیش از میلاد) اطلاعاتی در مورد بعضی از سموم شناخته شده جمع‌آوری کرده بود این سموم شامل شوکران (سم کشنده یونانی‌ها)، ریشهٔ تاج الملوک(سم نیزه چینی‌ها)، تریاک (که هم به عنوان سم و هم پادزهراستفاده می‌شد)، و بعضی از فلزات مانند سرب، مس و آنتیموان، می‌شدند.

سقراط (۴۷۰-۳۹۹ قبل از میلاد) شناخته شده ترین شخصی که از سموم به عنوان ماده‌ای برای به قتل رساندن افراد استفاده می‌کرد بود.

تاریخچه سم شناسی (جنگ جهانی اول و دوم)

مواد شیمیایی آلی به مقدار کمی در سال ۱۸۰۰ در سال‌های ۱۸۲۵ فسژن و گاز خردل تولید شد. این دو گاز شیمیایی در جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفت

سم‌شناسی در طی قرن نوزدهم توسعه چشم گیری داشت. هموار سازی این رشد و توسعه را می‌توان ناشی از وقوع جنگ جهانی دوم دانست. در این دوران تولید داروها، حشره‌کش‌ها، مواد سمی جهش‌زا، الیاف مصنوعی و مواد شیمیایی صنعتی رو به افزایش نهاد. در واقع این دوران را می‌توان دوران آغاز توسعهٔ سم شناسی دانست.

تاریخچه سم شناسی (دوران روشنفکری)

پاراسلوس (Paracelsus) (۱۴۹۳-۱۵۴۱) ‏یکی از افراد برجسته در تاریخ علم و پزشکی در دوران پس از رنسانس  است. جملهٔ پاسلوس در مورد مواد سمی پایه و اساس علم سم شناسی را بنا نهاد.

همهٔ مواد سمی هستند و هیچ چیز وجود ندارد که خاصیت سمی نداشته باشد تنها میزان دز است که باعث ایجاد تفاوت بین یک مادهٔ سمی و دارو می‌شود رویکرد پاراسلوس باعث بوجود آمدن یک مکتب جدید در علم شد

پاراسلوس همچنین بنیانگذار چهار اصل مهم بود که هنوز هم مورد استناد است:

• آزمایشها یکی از ضروریات در مورد پاسخ موجود زنده به یک مادهٔ شیمیایی است
• بایستی بین خصوصیات درمانی و سمی یک مادهٔ سمی همیشه تفاوت قائل شد
• بعضی از خواص مواد سمی قابل تشخیص نیستند مگر با تغییر میزان دز ماده سمی
• تنها ملاک برای طبقه‌ بندی مواد شیمیایی اثرا سمی یا درمانی آن‌ها است.
• اصول ارائه شده توسط پاراسلوس قاعده‌ای شد تا به وسیلهٔ آن مقدار مشخصی از داروها را برای درمان سفلیس تجویز کنند.

سم شناسی و بر قراری قوانین

• اثرات ناشی از استفاده روز افزون از مواد شیمیایی و ایجاد مانع در مقابل انقلاب صنعتی وضع قوانین و مقرارت برای استفده از مواد شیمیایی
• ابتدا در آلمان (۱۸۸۳) و بعد از آن در انگلستان (۱۸۹۷) و ایالات متحده (۱۹۱۰)
• تاثیر آزمایشهای سم شناسی رشد و بلوغ  تولید مواد شیمیایی آلی و همچنین رشد سریع صنعت در قرن نوزدهم شد.

سم شناسی و دارو

مگیندی (۱۷۸۳-۱۸۸۵) اورفیلا (۱۷۸۷-۱۸۵۳) و برنارد (۱۸۱۳-۱۸۷۸) بنیانگذاران علم داروشناسی و آزمایشهای درمانی در سم شناسی شغلی بودند.

اورفیلا با اصلیت اسپانیایی و از محققین دانشگاه پاریس به عنوان پدر علم سم شناسی مدرن شناخته می‌شود. او به طور مشخص سم شناسی را توصیف و از سایر علوم مجزا کرد.

اورفیلا در سال ۱۸۱۵ اولین کتاب خود در مورد سم‌شناسی را منتشر کرد

تاریخچه سم شناسی

سم شناسي شاخه‌ای از علوم شیمی، زیست‌شناسی و پزشکی است که به بررسی سموم، داروها، مواد مخدر و اثرات زیان آور آن‌ها بر موجودات زنده ‌می پردازد. در عین حال سم‌شناسی را علم شناخت سموم و نحوه مبارزه با آن‌ها نیز تعریف کرده‌اند. سمومی که از مسیرهای مختلف وارد بدن موجود زنده می‌شود می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی در عملکرد زیستی ارگان یا بافت هدف در موجود زنده شود. که این تغییرات در علم سم شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

ادامه مطالب را با دانلود فایل پاورپوینت مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ جزوه سم شناسی دکتر رحیمی نژاد

⇐ 500 نکته سم شناسی استیسی

⇐  سم شناسی حلال ها و آفت کش ها

⇐ سم شناسی کادمیوم | بنزن | اورانیوم | آرسنیک |  کروم (Cr)