بررسی تاثیر روزهای بحرانی بیوریتم رفتاری در وقوع حوادث ناشی از کار

بررسی تاثیر روزهای بحرانی بیوریتم رفتاری در وقوع حوادث ناشی از کار

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 9

فرهاد تاجیک دانشجوی بهداشت حرفه ای و عضو کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده علوم پزشکی کرج
حسین آقایی میبدی دانشجوی بهداشت حرفه ای و عضو کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده علوم پزشکی کرج
فاطمه صادقی دانشجوی بهداشت حرفه ای و عضو کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده علوم پزشکی کرج
ضحی بسامی دانشجوی بهداشت حرفه ای و عضو کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده علوم پزشکی کرج
مهندس جمشید رحیمی عضو هیئت علمی دانشکده علوم پزشکی کرج
مهندس فاطمه زارعی کارشناس بهداشت حرفه ای دانشکده علوم پزشکی کرج

چکیده

نظریه روانشناسی بیوریتم یکی از جدیدترین موضوعات در حیطه شناسایی ارگونومی ذهن افراد است (زیر سیستم های انسانی) که با بررسی و شناخت از جنبه های فکری، جسمی و روحی می تواند در وقوع حوادث ناشی از کار موثر واقع شود. این نظریه معتقد است روزهای بحرانی بیوریتم با حوادثی که از خطاهای انسانی ناشی می شود رابطه بالایی دارند به طوری که میزان وقوع حوادث در این روزها افزایش می یابد. در این پژوهش به بررسی تاثیر روزهای بحرانی بیوریتم رفتاری در وقوع حوادث ناشی از کار که با منشا عامل انسانی رخ داده پرداخته شده است.

به همین منظور 411 نفر از کارگران دو شرکت خودرو سازی و پخش فراوردهای نفتی که در دو سال اخیر دچار حادثه با منشا انسانی شده بودند در نظر گرفته شدند.

برای هر فرد حادثه دیده روز های بحرانی و عادی طی 15 روز منتهی به حادثه و 16 روز بعد از آن توسط نرم افزار بیوریتم مورد بررسی و در انتها حوادث اتفاق افتاده در روزهای بحرانی با حوادث روزهای عادی مورد مقایسه قرار گرفت. با وارد کردن اطلاعات به نرم افزار بیوریتم رفتاری، نتایج حاصله مورد تحلیل آماری قرار گرفت. مجموع روزهای بررسی شده برابر با 13216 روز بوده که از این تعداد، مجموع حوادث اتفاق افتاده در روزهای بحرانی برابر با 95 روز به نسبت 2/9% و در روزهای عادی برابر با 318 روز به نسبت 3/1% بود. با استفاده از آزمون مقایسه نسبت های X² تفاوت معنی داری بین نسبت وقوع حوادث در روزهای بحرانی و روزهای عادی مشاهده نشد (0.005>P).

این نتایج نشان می دهد فعالیت در روزهای بحرانی در مشاغلی با ریسک بالا تاثیری بر وقوع حوادث ندارد. به دلیل محدود بودن نمونه آماری نتایج به درستی قابل تعمیم برای جامعه نمی باشد. پیشنهاد می شود این پژوهش در فعالیت های بحرانی تر با تعداد نمونه بیشتری تکرار گردد.

کلمات کلیدی: بیوریتم رفتاری، حوادث ناشی از کار، روز بحرانی

مقدمه

آیا تا به حال پیش آمده که سوالاتی از این نوع از خود بپرسید: نمی دانم چرا امروز این قدر خسته ام؟ چرا انرژی و توان انجام کاری را ندارم؟ چرا حافظه ام خوب کار نمی کند؟ و یا سوالات مثبتی از این نوع : چرا امروز خیلی سرحال هستم؟ چرا امروز در انجام کارها دقیق و باحوصله شده ام ؟(1)

نظریه ای که بیوریتم نامیده می شود مدعی است که می تواند عملکرد خوب و بد افراد را در سه زمینه جسمانی، عاطفی و فکری در روزهای مختلف تبیین کند و از سوی دیگر عملکرد آینده آنها را نیز در این سه جنبه پیش بینی نماید(2). معنای اصطلاحی بیوریتم، “ريتم حیات” است، براساس اصول بیوریتم، زندگی هر انسان از لحظه تولد تا لحظه مرگ مرتبا در سه سیکل خاص که مانند منحنی های سینوسی دارای فازهای مثبت (high or positive phase) و منفی (negative or low phase) هستند، می گذرد. هر انسان دارای سه سیکل، 23 دوره فعالیت های جسمی (physical cycle)، 28 دوره احساسی (emotional cycle) و 33 دوره فکری (intellectual cycle) است که به نظر می رسد نصف دوره زمانی هر کدام از این سیکل ها “مثبت” و نیم دیگر آن “منفی” باشند، در شکل-ایک دوره سیکل فرضی به تصویر کشیده شده است.

به عبارت دیگر، در هر 11/5 روز اول ، فعالیت جسمی همراه با تحرک، انرژی، قدرت جسمانی بالا، کار مفید عاری از اشتباه و توام با تحمل و پایداری است، در 11/5 روز بعد، ضعف، خستگی، انرژی ذخیره ای کمتر و کاهش توانایی مشاهده می شود. در 14 روز اول دوره احساسی، خوش رویی، خوش‌بینی، علاقه مندی به کار و زندگی، علاقه مندی به مشارکت فعال در امور تشریک مساعی، دوره مثبت سیکل و 14 روز دوم که همراه با بداخلاقی، زودرنجی و تندمزاجی، بدبینی و تحریک پذیری است. به همین ترتیب از نظر فکری ،بعد از 16/5 روز نخست قدرت هوش و درک و فهم مطالب ، روحیه تحلیلی بالا و خلاقیت جای خود را به 16/5 روز دوم می دهد که مشخصات آن فراموشکاری، تنبلی فکری، مشکل بودن تمرکز ذهن و تصمیم گیری است.(3)

شکل 1- سیکل فرضی که دوره مثبت، منفی و روزهای بحرانی در آن مشخص شده است

روزهای که سیکل ها از روی نقطه صفر، روز بحرانی (critical day) عبور می کند از دیدگاه نظریه بیوریتم بسیار مهم می باشد. زیرا این نظریه معتقد است این روزها با وقوع حوادثی که از خطاهای انسانی ناشی می شود رابطه بالایی دارند طوری که میزان وقوع حوادث در این روزها افزایش می یابد (3) تاریخچه این نظریه به اواخر قرن 19 در اروپا برمی گردد. این نظریه ابتدا توسط جراح برلینی به نام ویلیام فلیس در دهه 1890 شکل گرفت(4). بروز دوره ای برخی از حوادث برای وی عجیب بود چرا چندین کودک که دقیقا در یک زمان به یک بیماری عفونی مبتلا می شوند، در زمان های مختلفی بهبود می یابند (5). فلیس بعد از یک دهه کار سر انجام در سال 1906 مقاله ای منتشر کرد که در آن به دو دوره اشاره کرده بود: دوره 23 روزه مردانه و دوره 28 روزه زنانه (4) وی با جمع آوری تعداد زیادی از اطلاعات درباره بیمارانش معتقد بود که توانسته است شروع این سیکل ها را به روز تولد بیمارانش ارتباط دهد(5).

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ تاثیر مدیریت ریتم های زندگی (مدیریت بیوریتم) و نقش آنها در روابط انسانی

⇐ بیوریتم و کاربرد آن در مهندسی فاکتورهای انسانی (ارگونومی)

⇐ بیوریتم چیست؟ محاسبه و نمودار آن

⇐ کارایی نوبت کاران و پیامدهای ایمنی نوبت کاری