بررسی تاثیر ارگونومی بر استراتژی های سازمانی

بررسی تاثیر ارگونومی بر استراتژی های سازمانی

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 13

چكیده:

افزایش بهره وری در محیط کار تحت تأثیرعوامل متعددی است که یکی از این عوامل، بهبود شرایط کاریِ می باشد. برای فراهم کردن بهبود در شرایط کاری، نخستین عاملِ مورد توجه، نیروی انسانی است. یکی از مهمترین عناصر در ارتباط با نیروی انسانی، شرایط ارگونومیکی آنها در حین انجام کار می باشد. در سازمان ارگونومی دو هدف اجتماعی (حفظ و ارتقاء سلامت) و اقتصادی (بهبود عملکرد کلی سیستم) را دنبال کرده و در نهایت بهبود راندمان سازمان را در پی دارد. برای اینکه بتوان ارگونومی را در سازمان به بهترین نحو پیاده سازی نمود بایستی نقطه شروع مسیر پیاده سازی آنرا در طراحی و تدوین استراتژی سازمان جستجو کرد. ارگونومی علمی است کاربردی و در عین حال چند رشته ای، که برای ارزیابی و طراحی محیط های کاری جهت سازگاری با قابلیت های فیزیکی و شناختی کارکنان در سیستم کار به منظور حفاظت از کارکنان، کاهش و یا حذف آسیب ها و خطرات ناشی از کار مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال ارگونومی فراتر از تاثیرات مثبتی است که مستقیما بر سلامت و ایمنی کارکنان می گذارد.

در صورتی که ارگونومی بطور قابل ملاحظه ای در استراتژی سازمانها مورد توجه قرار گیرد و در درون سازمان نهادینه شود، پتانسیل واقعی خود را بهتر و موثرتر نمایان خواهد کرد. به عبارت دیگر، تقویت موقعیت ارگونومی در استراتژی های سازمان می تواند در اجرای استراتژی ها و دستیابی به اهداف سازمان کمک کند و بهبود سلامتی و ایمنی کارکنان نیز راحتتر خواهد بود. در این صورت، ارگونومی نه تنها ایجاد فرصت برای سلامتی و کار ایمن است؛ بلکه موجب بهبود عملکرد سیستم و افزایش بهرهوری نیز خواهد شد. در این مقاله سعی بر این است وضعیت سازمان را در حالتیکه ارگونومی بخشی لاینفک از چرخه برنامه ریزی و تدوین استراتژی ها و پیاده سازی آنها می باشد، به منظور اطمینان از عملکرد کسب و کار مورد بررسی قرار دهیم.

مقدمه

نیروی انسانی، یکی از مهم ترین و با ارزش ترین دارایی هایی است که هر سازمان در اختیار دارد و مؤثرترین راه به دست آوردن مزیت رقابتی و دستیابی به اهداف سازمانی در عصر حاضر، کارآمدتر کردن کارکنان سازمان ها است.

سازمان های امروزی، که در جو دانش محور، رقابتی، مشتری گرا، پاسخگو، کیفیت گرا، مشارکتی، کارآفرین و تحولگرا فعالیت می کنند، مستلزم دستیابی سریع به نیروی انسانی توانمند به عنوان ابزار رقابتی میباشند. ازاین رو از عوامل مهم بقا و حیات سازمان ها، کیفیت توانمندی نیروی انسانی
است و یکی از مفاهیمی که در راستای بالندگی منابع انسانی مطرح است، توانمندسازی کارکنان است. از سوی دیگر در محیط متلاطم و رقابتی امروز، شرکت هایی موفق اند که بطور مستمر دارایی های دانشی خود را برای دستیابی به اهداف و عملکرد بهتر، مدیریت و یکپارچه می کنند.

انعطاف پذیری و واکنش سریع در برابر شرایط متغیر محیطی، استفاده بهتر از منابع انسانی و دانش موجود در نزد آنها و همچنین اتخاذ تصمیمات بهتر، دستاوردهای مدیریت دانش برای سازمان های امروزین می باشد. محققان زیادی از پیامدهای مدیریت دانش برای سازمان ها، به بهبود و توسعه کارکنان اشاره کرده اند. در همین راستا، باون و لاولر (1992) توانمندسازی را سهیم شدن کارکنان سازمان در چهار عنصر اطلاعات، دانش، پاداش و قدرت می دانند، لذا بواسطه دانش و مدیریت دانش می توان افراد را توانمند کرد. همچنین محققان بر چند فاکتور برای مدیریت دانش تأکید کرده اند از جمله توانمندسازها، فرایندها و استراتژی مدیریت دانش که ابزار مناسبی برای تعیین چگونگی کاربرد این منابع مختلف به منظور افزایش کمیت و کیفیت دانش می باشد که در نتیجه، به عنوان تسهیل کننده ای برای نتایج مدیریت دانش در نظر گرفته می شود.

از طرف دیگر نقش شرکت های کوچک و متوسط در رشد و توسعه اقتصاد کشورها، ازجمله کشورهای در حال توسعه، حیاتی و شناخته شده است اولاً به جهت تعداد زیاد کارکنان شاغل در آنها و ثانیاً به دلیل اینکه بطور متوسط بین 40 تا 50 درصد از تولید ناخالص داخلی کشورها متعلق به این بنگاه ها است اما به جهت فقدان منابع انسانی شایسته محور و توانمند برای اجرای برنامه تجاری، تنها بخش کوچکی از بنگاه های کوچک و متوسط قادر به شناسایی و بهره برداری از فرصت ها بوده و قدرت مقابله با چالش را دارند از همین رو این سؤال مطرح می گردد که آیا استراتژی ها، توانمندسازها و فرایند مدیریت دانش با توانمندی کارکنان شرکت های کوچک و متوسط رابطه دارد؟ و شرکت های مورد نظر از چه نوع استراتژی مدیریت دانشی در فرایندهای دانشی خود بهره می گیرند؟ با این حال، پژوهش های گذشته تنها ارتباط بین ابعاد توانمندسازهای مدیریت دانش در این پژوهش با توانمندسازی کارکنان را به صورت جداگانه موردبررسی قرار داده اند، اما تاکنون اثر یکپارچه این عوامل به عنوان توانمندسازهای مدیریت دانش بر توانمندی کارکنان موردتوجه قرار نگرفته است. همچنین در مطالعات اخیر رابطه استراتژی مدیریت دانش با توانمندسازی کارکنان به واسطه فرایندهای دانشی بطور یکپارچه و همزمان در شرکت های کوچک و متوسط مورد بررسی قرار نگرفته است.

ارزش ارگونومی فراتر از سلامت و ایمنی است. این مقاله در مورد اینکه ارگونومی حفظ سلامتی و ایمنی مصرف کنندگان و کارکنان چگونه می تواند استراتژی کسب و کار یک شرکت را پشتیبانی کند، بحث می کند. برای این بحث، تعریف گستردهای از ارگونومی را که توسط انجمن بین المللی ارگونومی پیشنهاد شده، به کار می بریم:

ارگونومی یا فاکتورهای انسانی مفهوم تعامل انسان و اجزای یک سیستم است بطوری که هم سلامتی انسان و هم عملکرد سیستم بهبود یابد.

هدف ارگونومی دو چیز است؛ بهینه سازی زندگی انسانها و بهینه سازی عملکرد سیستم هایی که انسان درون آنها کار می کند. این سیستم می تواند در نگاه وسیع یک سازمان بزرگ چندملیتی باشد و در نگاه بسیار خرد می تواند استفاده از یک خودکار حین نوشتن یا کار با صفحه کلید رایانه باشد. تنها راهبرد کلیدی ارگونومی برای حصول به بهینه سازی عملکرد سیستم ها، بهینه سازی شرایط و زندگی انسان است. یعنی هدف دوم در پی هدف اول ارگونومی محقق می شود. حال آن که درک این نکته طلایی می تواند وضعیت این علم را در کشور دگرگون سازد.

این تعریف نشان می دهد که ارگونومی هم هدف اجتماعی (سلامتی) و هم هدف اقتصادی (عملکرد سیستم) دارد؛ ارگونومی به دنبال راه حل هایی در هر دو حوزه فنی و سازمانی است. جنبه های عملکرد می تواند شامل حجم خروجی، انعطاف پذیری تولید، میزان کیفیت و هزینه ی عملیاتی باشد.

مشکل ارگونومى

در طول سال های گذشته، نویسندگان زیادی تاکید کرده اند که ارگونومی ایراد و مشکلی داشته که به سختی توسط مدیران کسب و کار پذیرفته شده است. در واقع مشکل اینجاست که در شرکت ها و کمپانی ها تعداد ارگونومیست کمتر از تعداد مورد نیاز است؛ آنها تنها به عنوان حامی و محافظ کارگران و نه سازندگان سیستم دیده می شوند، برای مثال با مقصر ندانستن کارگران و به جای آن مقصر دانستن طراحان و مدیران. رییس سابق انجمن بین المللی ارگونومی، تعجب میکند که چرا اینگونه است …

که بیشتر سازمانها با وجود نیاز شدید برای بدست آوردن تعهد کارکنان، کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری از ما کمک نمی خواهند. ا و می گوید نمونه های زیادی وجود دارد، که ارگونومیست ها به اشتباه تصور می کنند که دیگران اهمیت ا رگونومی را درک کرده اند، و اینکه مزایای ارگونومی به خوبی بررسی نشده است.

یکی دیگر از نگرانی های عمده ی ارگونومیست ها اینست که ارگونومی بسیار دیر و در اواخر فرایند طراحی در نظر گرفته می شود. زمانی که تصمیمات طراحی استراتژیک در مورد محصولات یا فرایندها گرفته شده است، اکثریت منابع وارد عمل شده، بطوری که هزینه برای هر گونه تغییری به میزان قابل توجهی افزایش می یاید. تحت این شرایط، تنها سازگاری و اصلاحات ارگونومی جزئی می تواند لحاظ شود و ارگونومی به عنوان فعالیتی وقتگیر و پرهزینه شناخته می شود. همچنین توان ارگونومی جهت کمک مثمر ثمر در طراحی بسیار محدود می شود.

به جز موارد مربوط به تندرستی و هزینه های مربوط به غیبت و اختلالات بعلت بیماری، مدیران بطور کلی ارگونومی را با اثربخشی سازمان مرتبط نمی دانند، اگرچه حتی سهم ارگونومی مربوط به سلامتی و ایمنی هم همیشه به رسمیت شناخنه نشده است. این در حالیست که مدیران معمولا مقصر نیستند، چرا که به ندرت مقاله یا اطلاعاتی در مورد ارگونومی می توان در حیطه کسب و کار و مدیریت یافت که به افزایش گستردگی درک جامعه ی مدیران از مزایای ارگونومی کمک کند. برخی اطلاعات موجود نیز فقط به ارگونومی فیزیکی پرداخته اند. علاوه بر این، در بسیاری از کشورها، ارگونومی فقط به قوانین ایمنی و بهداشت حرفه ای ربط داده شده است. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته «قانون ارگونومی» موجب شده عموم مردم و مدیران تصور کنند که ارگونومی فقط در مورد اختلالات اسکلتی و عضلانی مربوط به کار است؛ و پیشگیری از این اختلالات بار سنگین اقتصادی برای سازمانهاست.

در نتیجه بحث های زیادی در مورد هزینه های ارگونومی و اعتبار دانش ارگونومی صورت گرفت. بکارگیری ارگونومی به تنهایی برای دستیابی به امنیت و سلامت و یا اهداف قانونی ممکن است که تنها یک محرک منفی برای مدیران باشد: و آن، ترس از پیامدهای منفی از قبیل مرخصی استعلاجی، حوادث و هزینه های مرتبط است. همچنین مدیران اغلب مسئولیت سلامتی کارکنان و ایمنی کار را به مشاور یا بخش سلامت و ایمنی برون سپاری می کنند. در واقع اغلب ارگونومیست ها، خودشان بر اساس یک الگوی سلامت و ایمنی کار می کنند و بر مخاطرات محیط کار تمرکز می کنند.

حتما بخوانید:

⇐ استراتژی ارزیابی ارگونومی

⇐ چک پوینت های ارگونومی در کار مراقبت های بهداشتی

⇐ جزوه دوره آموزشی ارگونومی

⇐ اجرای برنامه های ارگونومی در محیط کار