ایمنی و حفاظت در برابر اشعه رادیواکتیو

در صنعت براي تست نقاط جوش و آشكار كردن ترك و شكاف در لوله ها و اتصالات، از عمليات راديوگرافي صنعتي استفاده مي گردد.

در اين عمليات از پرتو مواد راديواكتيو (اشعه گاما) بعلت نفوذ بسيار زياد آن در مواد استفاده مي شود.

پرتوهاي راديواكتيو موجب آسيب رساني به سلول ها و بافت هاي زيستي و يا نابودي آنها مي شوند . بنابراين كليه افراد بايد به خوبي در برابر اين تابشها حفاظت شوند و همواره از خطر اين پرتوها آگاه باشند چون نمي توان با هيچ يك از حواس پنج گانه، تابش پرتوهاي راديواكتيو را احساس كرد بايد به دقت از دستورهاي حفاظت و ايمني پيروي نمود.

منبع ايريديم جهت توليد پرتوي گاما براي عمليات راديوگرافي و انجام تست غير مخرب (NDT) استفاده مي گردد.

تعريف دز

كميتي است كه اثرات بيولوژيكي ناشي از جذب انواع پرتوها را در بافت بدن منظور داشته و واحد آن سيورت (Sv) مي باشد .

تعريف آهنگ دز

كميتي است كه اثرات بيولوژيكي ناشي از جذب انواع پرتوها در بافت را در واحد زمان در نظر مي گيرد و واحد متداول آن ميلي سيورت بر ساعت (mSv/h)  مي باشد.

ميانگين دز دريافتي افراد پرتوكار و راديوگراف نبايد از 20 ميلي سيورت در سال تجاوز كند.

ميانگين دز دريافتي افراد عادي و شاغل در سايت نبايد از 1 ميلي سيورت در سال تجاوز كند.

تقسیم بندی نواحی كار با مواد پرتوزا

1- ناحيه ممنوعه

هر محلي كه در آن آهنگ دز بيش از 2 ميلي سيورت بر ساعت (mSv/h) باشد ناحيه ممنوعه محسوب مي شود.
حضور كليه افراد در ناحيه ممنوعه ممنوع مي باشد.

2- ناحيه كنترل شده

هر محلي كه آهنگ دز معادل از 7.5 ميكروسيورت بر ساعت (μ Sv/h) بيشتر باشد، ناحيه كنترل شده تلقي مي گردد.
پرسنل راديوگراف موظفند با ايجاد موانع فيزيكي و نصب علايم هشدار دهنده از حضور افراد عادي و يا غير راديوگراف در اين ناحيه جلوگيري به عمل آورند.

3- ناحيه تحت نظارت

هر محلي كه آهنگ دز بين 2.5 تا 7.5 ميكروسيورت بر ساعت (μ Sv/h) باشد، ناحيه تحت نظارت اطلاق مي گردد .  پرسنل راديوگراف موظفند ضمن نصب علايم هشدار دهنده از تردد و يا توقف غير ضروري افراد جلوگيري بعمل آورند.

4- ناحيه آزاد
هر محلي كه آهنگ دز معادل كمتر از 2.5 ميكرو سيورت بر ساعت (μ Sv/h ) باشد.  براي حضور افراد در اين ناحيه ، در صورت رعايت حد دز، اعمال شرايط ضرورت ندارد.

تقسیم بندی نواحی کار با مواد پرتوزا

جهت حفاظت در برابر پرتوگيري خارجي و كاهش دز دريافتي به هنگام عمليات راديوگرافي صنعتي اصول زير بايد رعايت گردد:

1. كاهش زمان قرارگيري افراد در محيط هاي آلوده به اشعه .
2. افزايش فاصله بين شما و منابع پرتوزا تا حد ممكن .
3. قرار دادن حفاظ متناسب با نوع پرتو بين شما و منابع پرتوزا.

موضوعات زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

• حفاظ گذاری

  • لایه نیم کننده

  • لایه یک دهم کننده

• رعایت اصول ایمنی به هنگام عملیات رادیو گرافی

• اثرات بیولوژیکی تشعشع مواد رادیواکتیو

• حمل و نقل و انبار داری مواد رادیواکتیو

• وسایل حفاظت فردی در عملیات رادیوگرافی

حتما بخوانید:

⇐ پاورپوینت کارگاه آموزشی پرتوها در محیط کار

⇐ پسماند مواد پرتوزا

⇐ خطرات پرتو و سوانح آن در صنعت

⇐ پرتونگاری یا رادیوگرافی صنعتی