ایمنی در برابر آلودگی های شیمیایی

ایمنی در برابر آلودگی های شیمیایی

بهداشت حرفه‌ای از زمان های قدیم در حرفه‌های مختلف مطرح بوده است اما در قرن بیستم با پیشترفت تکنولوژی و صنعتی شدن جهان، این علم عمدتاً در بیماری ها و سوانح ناشی از صنعت خلاصه شد به نحوی که امروزه بعنوان دومین علل مرگ و میر در جهان صنعتی محسوب می‌شود. طبق آمار بدست آمده در ایران نیز در هر دقیقه 7 نفر دچار سانحه می‌شوند. با توجه به این موضوع، اهمیت آموزش بهداشت حرفه‌ای در پیشگیری و کاهش عوارض فردی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از بیماریها و سوانح محیط کار بسیار مهم به نظر می‌رسد. در زیر به طور مختصر اشاره‌ای به بیماری های ناشی از عوامل شیمیایی محیط کار و اقدامات احتیاطی جهت پیشگیری از عوارض ناشی از آنها می‌نماییم.

بیماریهای ناشی از عوامل شیمیایی

این بیماری ها و سوانح بر حسب راه ورود به بدن انسان به سه دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

الف- بیماری های دستگاه گوارشی که با ورود مواد شیمیایی از راه دهان مثل سیانورها، ارسنیک، فسفر، اسیدها و غیره ایجاد می‌شود.

ب- بیماری های دستگاه تنفس ناشی از گرد و غبار که به «پنوموکونیوزها» یا بیماریهای ریوی معروف هستند.

ج- بیماری های پوستی مانند جذب تترا اتیل سرب، فنل، تی ان تی و غیره.

اقدامات احتیاطی جهت پیشگیری از عوارض ناشی از مواجهه با عوامل شیمیایی در آزمایشگاه

1. آگاهی شما از خطرات ناشی از مواد شیمیایی و نحوه پیشگیری از این خطرات اهمیت زیادی دارد.
2. برای آگاهی از خطرات مواد شیمیایی و  به کارگیری اقدامات احتیاطی در هنگام کار با آنها برچسب روی مواد شیمیایی و برگه اطلاعات ایمنی و بهداشتی این مواد را مطالعه کنید.
3. به دستورالعمل‌ها، توصیه‌ها، نکات احتیاطی ذکرشده بر روی برچسب‌های مواد شیمیایی توجه کنید و آنها را به کار گیرید.
4. بررسی کنید که آیا امکان دارد بتوان از موادی که ایمن‌تر هستند و خطر کمتری دارند استفاده کرد؟
5. محل کار خود را همیشه منظم و مرتب نمایید و محل نگهداری ظروف مواد شیمیایی با برچسب‌های مناسب و قابل رویت مشخص باشد.
6. مواد شیمیایی فرار و قابل اشتعال را تفکیک نموده و دور از میزکار خود قرار دهید.
7. از اقدامات کنترلی موجود مثل تهویه و … که برای کنترل بخارات ناشی از مواد شیمیایی تعبیه شده‌اند بطور کامل استفاده کنید.
8. هر گونه نقص و اختلال در سیستم تهویه، تجهیزات حفاظت فردی و غیره را سریعاً گزارش کنید.
9. از ماسک‌های تنفسی و دیگر تجهیزات حفاظتی خود (مثل دستکش‌ها و …) استفاده کنید و آنها را در یک محل تمیز نگهداری کنید.
10. تجهیزات حفاظتی خود (مثل ماسک‌ها و دستکش‌ها و …) را تمیز نگهداشته و مطمین باشید که برای شما اندازه و متناسب هستند.
11. در مکان‌هایی که مواد شیمیایی وجود دارند از خوردن و استعمال دخانیات خودداری کنید.
12. از استفاده بیش از حد و غیرضروری مواد شیمیایی خودداری کنید، درب ظروف مواد شیمیایی را محکم ببندید تا از تبخیر و رها شدن آنها در فضا جلوگیری کنید.
13. پارچه‌ها و کهنه‌ های آغشته به مواد شیمیایی را از اطراف محل کار جمع‌آوری کنید.
14. حتی الامکان از تماس پوستی با هر نوع ماده شیمیایی خودداری کنید و از تجهیزات حفاظتی مثل دستکش، عینک و پیش بند و … استفاده کنید.
15. هیچ گاه از مواد شیمیایی (مثل تینر، بنزین و …) برای تمیز کردن رنگ‌ها و آلودگی‌های دیگر از روی پوستتان استفاده نکنید.
16. در برخی موارد با باز کردن درب پنجره می‌توانید از تهویه طبیعی برای کنترل بخارات مواد شیمیایی استفاده کنید.
17. از ورود افراد متفرقه و غیرحرفه‌ای به محیط کار و نگهداری مواد شیمیایی ممانعت به عمل آورید.
18. پس از کار با مواد شیمیایی و قبل از خوردن، سیگار کشیدن و …  دستهایتان را بطور کامل بشویید.
19. در محل‌هایی که مواد شیمیایی حاوی کلر وجود دارد از انجام فعالیت‌هایی مثل حرارت‌دهی، جوشکاری و … خودداری کنید چرا که گازهای فوق‌العاده سمی منتشر خواهد شد.
20. هیچ گاه لباس‌ کار خود را برای شستشو به خانه نبرید چرا که با این کار اعضای خانواده خود را نیز در معرض آلودگی‌های محیط کار قرار می‌دهید.

منابع :

• خدمات بهداشت عمومی، مهندس اسدا… شمس، هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی
• بهداشت كار، تألیف مهندس پریوش حلم سرشت و مهندس اسماعیل دل بیشه
• اینترنت

حتما بخوانید:

⇐ بیماری های ناشی از عوامل شیمیایی

⇐ بیماری های ناشی از عوامل شیمیایی حلم سرشت و دل پیشه