اقدامات لازم برای جلوگیری و درمان برق گرفتگی

اقدامات لازم برای جلوگیری و درمان برق گرفتگی

فرمت: Pdf تعداد صفحات: 8

مقدمه

نسبت مرگ ومیر به جراحت و مصدومیت در سوانح مربوط به برق، از این نسبت در سایر مقوله های جراحت و مصدومیت، بیشتر است و در صورت وقوع سانحهی برق، از هر 30 تا 40 نفر، یک نفر جان میبازد. برخلاف باور برخی از افراد، از جمله، بعضی از برقکاران، بدن انسان، هرگز به برق گرفتگی عادت نمی کند.

پیامدهای تماس با جریان برق، عبارتند از: برق گرفتگی، که در آن، مصدومیت، به سبب عبور برق از اعصاب، ماهیچه ها و نیز اعضای بدن، وقوع می یابد و کارکرد بدن، غیر طبیعی می شود (مثلا، قلب می ایستد)؛ سوختگی بر اثر برق گرفتگی، که در آن، حرارت جریان برق، باعث سوختن بافت بدن می شود و نیز؛ آتش سوزی ناشی از برق که به سبب ایجاد حرارت بیش از حد یا قوس الکتریکی در وسایلی رخ میدهد که با سوخت، تماس دارند.

علل ناتوانی جریان برق

• آسیب دیدگی عایق بندی
• سیستم های ناکافی برای اجرای کار
• کافی نبودن حفاظت در برابر اضافه جریان (فیوزها و کلیدهای قطع دینژکتورها)
• به زمین بندی ناکافی
• بی دقتی و اطمینان بیش از حد به خود
• حرارت بیش از حد در وسایل
• نشت جریان به زمین
• سست بودن کنتاکت ها و فیش های اتصال دوشاخه ها
•  rating ناکافی در اجزای مدار
• بی حفاظ بودن فیش های اتصال و دوشاخه ها
• ضعف در تعمیرات و نگهداری و در آزمایش.

جلوگیری از ناتوانی جریان برق

می توان با توجه به ادواری به موارد زیر، از ناتوانی جریان برق، جلوگیری کرد:

به زمین بندی (اتصال به زمین): عبارت است از اتصال مناسب الكترود به زمین، از طریق پوشش فلزی، لوله عایق، محفظه و جز اینها. لازم است بازرسی و آزمایش ادواری سیستم ها را شخصی ذی صلاح به انجام رساند.

سیستم اجرای کار: جهت تعیین روش کار با مدار برق و وسایل برقی و نیز، روش خاموش و قطع کردن جریان برق. لازم است هر کارگر، مطابق این سیستم، شخصأ به وارسی هر وسیله بپردازد تا اطمینان یابد که جریان برق، قطع شده است. ضرورت دارد به شناسایی کارهای دارای خطر احتمالی زیاد، بپردازیم و سپس، در اجرای این کارها، از سیستم صدور مجوز کار، استفاده کنیم. کار کردن بر روی مدارها و وسایل دارای برق، فقط در شرایطی، مجاز است که همه چیز، دقیقا کنترل شود و کاملا موجه باشد. ممکن است لازم شود جهت حفاظت افراد، از وسایل لاستیکی و دیگر تجهیزات نارسانا استفاده کنیم. باید با نصب موانع و علائم هشداردهنده، اطمینان یابیم که سایر افراد، خود را در معرض خطر قرار ندهند. استفاده از ابزار و تجهیزات عایق بندی شده، همیشه ضرورت دارد.

عایق بندی: در مواردی که باید کار، در نزدیکی اجزای بی عایق مدار، اجرا شود. ضروری است در همه ی شرایط، قبل از هر چیز، قطع کردن جریان برق را در وسیله، هدف اصلی خود بدانیم و فقط در صورتی، جریان برق وسیله را قطع نکنیم که نبود برق در وسیله، مانع از اجرای کار شود. می توان جهت عایقبندی، از انواع مواد نارسانا، مانند پوشش کابل و زیرپایی لاستیکی، به طور دائمی یا موقتی، استفاده کرد.

فیوزها: فیوز، سیمی فلزی است که در مدار نصب می شود و اگر حرارت مدار، زیادتر از حد، بالا رود، این سیم، ذوب می شود و جریان برق را قطع می کند. هر فیوزی در جریانی از قبل مشخص، ذوب می شود. در هنگام انتخاب فیوز، باید دقت کنیم که هر فیوز، جریان برق را با تأخیر قطع می کند و مدت این تأخير، بسیار متفاوت است. از همین رو، احتمال دارد طولانی شدن تأخیر در قطع جریان، افراد را در معرض خطر قرار دهد.

کلید قطع (دینژکتور): هرگونه اضافه جریان را به طور الکترومغناطیسی، ردیابی می کند و جریان برق را در مدار، به طور خودکار، قطع می سازد.

وسایل ردیابی جریان باقیمانده: هرگونه نقص را در به زمین بندی، ردیابی می کند و جریان برق را در مدار، قطع می سازد.

صلاحیت افراد: لازم است جهت نصب، تعمیرات و نگهداری، آزمایش و بررسی مدارهای برق و وسایل برقی، فقط افراد آموزش دیده و باتجربه را استخدام کنیم.

الکتریسیته ساکن

امکان دارد هر پودر یا مایع، در هنگام حرکت، بار الکتریکی پیدا کند و باعث ایجاد جرقه شود و جرقه نیز، ممکن است تودهی غبار یا گازهای اشتعال پذیر را مشتعل کند. همچنین، وجود الکتریسیته ی ساکن در محیط کار، باعث آزار کارگران می شود و ممکن است باعث پرت کردن حواس کارگران و وقوع سوانح دیگر شود.

می توان برای حفاظت در برابر الکتریسیته ساکن، از به زمین بندی، استفاده کرد و از به کار بردن یا نصب تجهیزاتی پرهیز نمود که دارای الکتریسته ساکن می شوند. همچنین، کارگران حاضر در محیط های دارای الکتریسته ی ساکن زیاد، باید از کفش ضد الکتریسیته ساکن، استفاده کنند.

تجهیزات برقی در انتخاب و به کار بردن ابزار برقی، باید مسائل ذیل را در خاطره نگاه داشت:

استفاده از وسیله ی مناسب تر: می توان در عوض به کار بردن ابزار و تجهیزات برقی، از تجهیزات بادی استفاده کرد با این حال، نباید از خطرات تجهیزات بادی، غافل شد.

مدارها و وسایل قطع جریان برق: ضرورت دارد این اقلام، به سهولت و بی هیچ خطری، در دسترس باشد.

تقلیل فشار برق: لازم است در هر مدار، از کمترین فشار ممکن برای برق، استفاده کنیم.

حفاظت کابل و پریز: لازم است حفاظ کابل و پریز، از آنها در برابر تأثیرات فیزیکی و محیطی، مانند باران، حفاظت کند، زیرا اختلال در کار این اقلام، در کار مدار برق و وسایل برقی، تأثیر سوء دارد.

دوشاخه و پریز: باید از نوع صحیح، دارای مشخصات مناسب و نیز، مطابق ضوابط و مقررات ملی و محلی باشد.

محیط انفجار پذیر: لازم است برای کار در محیط های غبارآلود یا اشتعال پذیر، به بررسی و انتخاب دقیق تجهیزات برقی بپردازیم. معمولا نوع تجهیزات لازم در چنین محیط هایی، در قانون، مشخص شده است.

تعمیرات و نگهداری و آزمایش: لازم است به وسیله کارکنان باتجربه و ذیصلاح، به طور ادواری و در بازه های مشخص، به انجام رسد. فواصل بین تعمیرات و نگهداری تجهیزات ثابت و تأسیسات، به وسیله عرضه کننده، تولید کننده یا طراح آنها، مشخص شده است و باید به آن عمل کرد.

در مورد تجهیزات قابل حمل و قابل انتقال (که با بیش 50 ولت در جریان متناوب یا 120 ولت در جریان مستقیم کار می کنند) لازم است برنامهی تعمیرات و نگهداری متناسب با خطرات احتمالی موجود، تدوین و اجرا شود. علت تأکید بر این امر، أن است که معمولا تجهیزات ثابت، کمتر آسیب می بینند و تجهیزات قابل حمل، بیشتر در معرض آسیب دیدگی و نقص فنی هستند.

جهت جلوگیری از خرابی تجهیزات برقی، باید سه مرحله ی زیر را در تعمیرات و نگهداری، اجرا کرد:

وارسی چشمی به وسیله ی کاربر: تا هرگونه آسیب دیدگی در دوشاخه، سیم و وسیله ی برقی و نیز، هرگونه نقص آشکار در تعمیر این اقلام، شناسایی شود.

وارسی چشمی به وسیله ی شخصی ثالث و ذیصلاح: که دقیق تر از مرحله قبل است و شامل باز کردن قاب دوشاخه ها و وارسی فیوزها نیز می شود. لازم است این وارسی چشمی، در بازه های ادواری و مشخص، به انجام رسد تا هر گونه استفاده اشتباه یا نادرست و نیز، هرگونه انتخاب ناصحیح، شناسایی شود.

بازرسی و آزمایش به وسیله ی شخصی ثالث: بررسی ادواری و دقیق تجهیزات برقی را شخصی به انجام می رساند که معمولا کاربر این تجهیزات نیست و ضرورت دارد برای اجرای این مرحله، از تستر قابل حمل وسایل برقی (PAT) استفاده کرد. لازم است شخص مسئول اجرای این مرحله، ذی صلاح تر از افراد مسئول اجرای دو مرحله ی قبل باشد.

با ثبت نتایج حاصل و اندازه های به دست آمده از آزمایش و بازرسی، ملاکی جهت شناسایی افت عملکرد با کیفیت، برای بررسی های بعدی، به دست می آید و همچنین، می توان مطابق این ملاک، بر کارایی برنامه تعمیرات و نگهداری، نظارت کرد. شایسته است بر روی تجهیزات سالم، برچسب «بی خطر» بزنیم و تاریخ وارسی را جهت وارسی بعدی، در آن برچسب، ذکر کنیم.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

• درمان برق گرفتگی
• شناسایی فرد آسیب دیده
• جدا کردن فرد از برق
• حالت مناسب قرار گرفتن بدن آسیب دیده
• درمان سوختگی ها
• درمان شوک

حتما بخوانید:

⇐ اورژانس های سوختگی, برق گرفتگی و صاعقه زدگی

⇐ اصول کلی ایمنی و بهداشت کار در حوزه برق

⇐ آثار برق گرفتگی بر بدن انسان و روش های حفاظت از آن

⇐ دانلود کتاب ایمنی در برق و خطرات آن