اصول تشخیص بیماری های ناشی از کار

اصول تشخیص بیماری های ناشی از کار

در سال ۱۹۷۳ کمیته کارشناسی سازمان بهداشت جهانی در حفظ سلامی و بهداشت محیط در بهداشت حرفه ای، تشخیص بموقع بیماریهای شغلی را چنین تعریف می کند:

تشخیص عوامل برهم زننده تعادل و مکانیسم های جبران کننده در زمانی که هنوز تغییرات بیوشیمیائی مرفولوژیک و کاری اعضاء درگیر بدن هنوز قابل برگشت به حالت عادی هستند (Reversible) بنابراین برای پیشگیری از بیماری پیشرفته و معلولیت متغیرهای برهم زننده سلامتی بایستی (اگر ممکن باشد) براساس تغییرات زود هنگام بیولوژیک مرفولوژیک وکاری اعضاء بدن و وقوع علائم و نشانه های بارز استوار گردد. یک فرد ممکن است موارد مبهم ، وسیع و درهم آمیخته شاخص های عدم سلامت ذیل را تشخیص بدهد.

الف) تغییرات مورفولوژیک و بیوشیمیائی که با تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی اندازه گرفته می شوند .

برای مثال:

• اخلال در متابولیسم پرفرین هنگام در تماس با سرب
• بازداشتن کلینستراز (cholinesterase) از فعالیت هنگام تماس بودن با حشره کشهای ارگانوفسفره
• تغییر در عملکرد انزیمهای مختلف موجود در سرم خون
• تغییر غلظت مواد موجود در بدن
• اختلال کروموزومی
• سایتولوژی غیر طبیعی خلط

بعضی تغییرات فقط بعد از انجام آزمایش قابل تشخیص هستند بعنوان مثال، آزمایش ترشحات کبدی یا دیگر آزمایشهای ویژه . ب) تغییر در ماهیت فیزیکی و عملکرد سیستم های بدن که بوسیله معاینات بدنی و سنجش های آزمایشگاهی، ارزشیابی می شوند. برای مثال الکتروکاردیوگرام و آزمایشات اندازه گیری ظرفیت کاری و آزمایشهای کارکرد سیستم پیچیده عصبی.

ج)تغییر در سلامتی عمومی که توسط تاریخچه بیماری و استفاده از پرسشنامه ارزشیابی می شود برای مثال خمودی و تحریک پذیری بافت مخاطی بعد از تماس با حلالهای ارگانیک.

آگاهی های بهداشتی برای جلوگیری از بیماریهای شغلی

محیط کار بطور ملاوم در بردارندهٔ خطرهای شیمیائی، فیزیکی، بیولوژیکی, اجتماعی و روانی است ، تشخیص و ارزیابی خطرهای شغلی زیر مجموعه بهداشت حرفه ای است. در این بخش بطور خلاصه روشهای ارزیابی عوامل بیولوژیک و محیطی را میدهد اما بطور مستقیم با اصول بهداشت حرفه ای سروکاری ندارند. به هر حال بهداشت حرفه ای به تنهایی برای حفظ کارگران در مقابل بیماریهای شغلی کافی نیست و روش های پزشکی در قالب معاینات قبل از استخدام و معاینات دوره ای در طول اشتغال به منظور تشخیص و درمان زودرس بیماریهای شغلی در همهٔ مشاغل ضروری به نظر میرسد. در تمام مشاغل، آزمایشهای بهداشتی طوری طراحی شده اند که سلامت کارگر جهت استخدام و حتی سلامت او در طول دوره استخدام را تضمین نمایند. هر گونه اختلال در سلامتی بایستی زود تشخیص داده و بطور مناسب درمان شود. آزمایشهای بهداشتی کارگران وجود خطرهای کاری را در محیط کار مشخص می نماید و این مسئله ارزیابی و کنترل محیط کار را لازم می سازد و اینکه از نقطه نظر اپیدمیولوژیک بررسی و ارزیابی اینگونه مسائل اهمیت فراوانی دارند.

معاینات لازم قبل از استخدام و معاینات دوره ای کارگران و آزمایشهای اختصاصی برای تشخیص به موقع تغییرات، بطور خلاصه در زیر آورده می شود.

معاینات تندرستی قبل از استخدام

این معاینات قبل از استخدام و یا جایگزینی کارگر در محل کار، با عواملی که بطور جدی سلامتی را به خطر می اندازد، انجام می گیرد. اطلاعات بدست آمده پزشک و مدیریت را قادر می سازد، وضعیت سلامتی فرد استخدام شده را بدانند و این اطلاعات بدست آمده اولیه فاقد ارزش برای پیگیری وضع سلامتی کارگر در سالهای آتی است. همچنین این معاینات به کارفرمایان کمک می کند تا کارگران را در شغل های مناسب (با در نظر گرفتن ظرفیتها و یا محدودیتهای آنها) بکار گیرند. اطلاعات پزشکی مورد نیاز در فرم معاینات قبل از استخدام ثبت می شود، که این فرمها برای مشاغل مختلف متفاوت است. دراغلب مشاغل پرسشنامه ای است در مورد سوابق پزشکی، شغلی و اجتماعی فردی گذشته از معاینات فیزیکی ارگانها و سیستم های مختلف بدن، نتایج تجزیه خون و ادرار، معاینانت رادیولوژیک, معاینه چشم و در برخی موارد شامل ثبت معاینات شنوائی نیز می شود.

معاینات ارزیابی سلامت قبل از استخدام باید عوامل خطر افرین فردی مانند سن, جنس، حساسیت فردی را مورد بررسی قرار دهد. دیگر عوامل تأثیرگذار شامل تغذیه سوابق بیماری در گذشته و حال و تماس قبلی و یا فعلی با عوامل خطر افرین شغلی هستند.

معاینات دوره ای برای ارزیابی سلامتی

معاینات دوره ای باید در فواصل معینی بعد از معاینات اولیه قیل از استخدام (preplacement) انجام گیرد. اگر علائم و نشانه های بیماری مشاهده نمیشود، لزومی به بررسی و آزمایشات کامل پزشکی در معاینات عادی دوره ای نیست. برنامه معاینات دوره ای با معاینات قبل از استخدام فرق می کند و بایستی فرم مخصوصی با تاکید بر جنبه های معاینات فیزیکی و سوابق بیماری که موضوع مورد بحث ان مناسب با نوع تماس باشد، تهیه گردد. طرح نهایی و دوره ای معاینات بایستی بستگی به ماهیت ومیزان خطر داشته باشد و معاینات بر روی آن دسته از ارگانها و سیستم های بدن که تأثیر پذیری مقابل عوامل زیان آور شغل دارند متمرکز شود. بعنوان مثال شنوائی سنجی مهمترین آزمایش برای آن دسته از کارگرانی است که در محیطهای پرسروصدا کار می کنند. کارگران معدن نیاز به معاینات رادیوگرافی سینه به منظور تشخیص انواع مختلف پنوموکونیوزها و معاینات کلینیکی با تاکید ویژه بر روی سیستم تنفسی دارند.

برای هر عامل زیان آور، زمان میان تماس و گسترش عوامل تهدید کننده سلامتی (دوره کمون) عامل مهمی است برای تعیین لزوم تکرار معاینات است. بنابراین در بسیاری موارد دوره کمون شناخته شده نیست و در چنین مواردی تکرار معاینات بایستی براساس عوامل زیر تعیین گردد:

الف) تاریخچه طبیعی بیماری شامل سرعتی که تغییرات رفتاری، بیولوژیک, مرفولوژیک و غیره ممکن است رخ دهد و یا بوسیله آزمایشات غربالگری تشخیص داده شود.

ب) سطح تماس با مواد مضر و یا هر ماده که مؤثر دیگر

ج) حساسیت پیش بینی شده جمعیت و افراد در حال تماس و در صورت لزوم ، مقررات تکرار معاینات پزشکی توصیه می کند.

تستهای اختصاصی

مشاغلی که با مواد خطرناک سروکاردارند با توجه به تاثیرات در سلامتی, در بسیاری  از موارد بوسیله تستهایی که حاوی سؤالهای اختصاصی درباره نوع تماس است ارزیابی می شوند. تجزیه مواد بيولوژيک مانند ادرار و خون می تواند برای بررسی و ارزیابی مواد شیمیایی یا متابولیتهای آن را با مورد استفاده قرار گیرد. ارزیابی عملکرد ریه و تغییرات اشعه ایکس در هنگام تماس با گردوغبار، اغلب حاکی از میزان اختلال عملکرد و پاتولوژیک ریه است. همچنین مطالعات علمی دیگری وجود دارد که می تواند بعنوان آزمایشهای اختصاصی این اما برای بررسی به موقع و احتمالا قابل برگشت بیماریهای شغلی مورد استفاد قرار گیرد. این آزمایشها شامل: نوار قلبی، نوار مغزی، ارزیابی سرعت هدایت عصبی و شنوایی سنجی می باشد.

حتما بخوانید:

⇐ بیماری های ناشی از کار و کنترل آنها در کارکنان ساختمانی

⇐ هزینه های جانی و مالی بیماریهای ناشی از کار

⇐ بیماری های ناشی از کار در بیمارستان

⇐  بیماریها و عوارض ناشی از کار در اعضای مختلف بدن

⇐  بیماری‌های ناشی از کار