اصول ایمنی و بهداشت کار و جلوگیری از حوادث

(ویژه آتشنشان ها)

مقدمه:

رشد روز افزون جمعیت و مصرف بیش از اندازه افزایش صنایع بزرگ, پیشرفت تکنولوژی و… همه و همه باعث شده است تا از انواع ماشین ها، تجهیزات، فرایندها و مواد شیمیایی و… استفاده شود. این صنعتی شدن و تولید زیاد، خطرهای گوناگونی را
برای نیروی کار به ارمغان می آورد و باعث می شود تا نیروی کار در برابر عوامل زیان اور بسیاری قرار گیرد.

نیروی کار جزء سرمایه های ملی است و باعث توسعه اقتصادی و اجتماعی می شود به همین خاطر حفاظت از سلامت نیروی کار و بهسازی محیط کار از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

تعریف بهداشت کار (حرفه ای، صنعتی و…):

علم و هنر پیشگیری از حوادث و بیماریهای شغلی و ارتقاء در سطح سلامت و ایمنی پرسنل و سازمان و…

اهمیت مسائل ایمنی و بهداشت شغلی

• از نظر اخلاقی

شخص كارگر، كارمند یک انسان می باشد و در نتیجه از نظر اخلاقی باید سلامتی جسمی و روحی آنها حفظ شود (در صورت آسیب به این افراد خانواده های آنها نیز تحت تاثیر قرار می گیرند)

• از نظر قانونی

در صورت بروز حادثه و بیمارهای شغلی مباحث حقوقی به وجود می آید و باید افراد یا سازمان مقصر جوابگو باشد.

• از نظر اجتماعی

سوانح و بیماری های شغلی كه باعث از كارافتادگی می شوند، باعث تزلزل در وضع اجتماعی جامعه می شود.

• از نظر اقتصادی

شامل هزینه های مستقیم و غیر مستقیم (برای كارفرما، كارگر، جامعه) برای رقابت در بازار جهانی

یک آتش نشان در هر حادثه حداقل با 10 مورد از عوامل زیان آور مواجهه دارد.

همچنین آتش نشان ها در طول خدمت با تمامی فاکتورهای زیان آور در صحنه های عملیات و امدداد رسانی مواجه است.

عوامل زیان آور محیط کار

در تمام مشاغل عوامل زیان آوری وجود دارند که می توانند باعث بیماری شغلی و حوادث در پرسنل شوند یا به شاغلین آسیب جسمانی، فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی وارد نماید.

انواع عوامل زیان اور محیط کار

1. عوامل زیان آور فیزیکی
2. عوامل زیان آور شیمیایی
3. عوامل زیان آور ارگونومیکی
4. عوامل زیان آور روانی
5. عوامل زیان آور بیولوژیکی
6. عوامل زیان اور مکانیکی

عوامل زیان آور فیزیکی:

• سروصدا
• ارتعاش
• کمبود روشنایی
• گرما
• سرما
• افزایش و کاهش فشار
• پرتوهای یونیزان و غیر یونیزان

عوامل زیان آور شیمیایی: مواد شیمیایی (تراکم های بالا از آئروسل های جامد و مایع، گازها و بخارات، حلالها و …)

حتما بخوانید: مقالات ایمنی حریق

عوامل زیان آور بیولوژیکی: شامل قارچها، باکتریها، ویروسها، کپک ها، ریکتزیاها، کلامیدیاها هستند.

این عوامل ممکن است به هنگام کار با نمونه های زیست شناختی، گیاهان، جانوران و دفع نادرست مواد زاید و فاضلاب، عدم رعایت بهداشت فردی و نظم و نظافت تولید شوند.

عوامل زیان آور ارگونومیک:

• طراحی نادرست ابزار، تجهیزات و محیط کار
• حمل و بلند کردن بار
• وضعیت نامطلوب بدنی هنگام کار
• اعمال نیروی بیش از حد
• حرکات تکراری
• و …

تمام این مواد باعث خستگی، فشار و ایجاد آسیب های اسکلتی-عضلانی می شود.

عوامل زیان آور سایکولوژیکی یا روحی روانی: استرس هایی که در محیط کار افراد وجود دارد و فشارهای روحی و روانی که ممکن است در اثر کار به افراد وارد شود. به عنوان مثال کسانی که در محیط کارشان کارهای طولانی مدت دارند و یا اینکه دارای شیفت های کاری زیادند.

عوامل زیان آور مکانیکی: عواملی که منجر به حادثه ناشی از کار می شوند.

عوامل فیزیکی زیان آور: سروصدا

آلودگی صوتی از مهمترین معضلات دنیای صنعتی حال حاضر بوده و به عنوان شایعترین عامل فیزیکی زیان آور محیط کار در
دنیا محسوب می شود و افراد زیادی در محیط کار یا در محیط زندگی خود از پیامدهای ناشی از آن در مخاطره اند به گونه ای که تقریباً 600 میلیون کارگر در جهان در معرض صدای ناشی از محیط کار قرار دارند.

صوت چیست؟

• شکلی از انرژی است که توسط سازوکار شنوایی قابل تشخیص است.
• نوسان فشار هوا در یک محیط کشسان

انواع صوت از نظر زمان تداوم

الف) اصوات پيوسته (Continuous Sound )
ب) اصوات ضربه اي و كوبه اي (Impact or Impulsive Sound)
انواع اصوات از نظر احساس فیزیولوژیک

1. موسیقی
2. صدا (سروصدا)

اصوات نامنظمی هستند که ناخوشایند، ناخواسته و عموماً اجتناب ناپذیر بوده و بین دامنه های فشار، فرکانس های و طول موج های آنها رابطة معینی وجود ندارد. در صنعت به فراوانی از این نوع تولید و منتشر می گردد.

استاندارد صدا

اثرات صدا بر سلامتی:

صدا به صورت امواج مکانیکی می تواند بر کل بدن از جمله دستگاه شنوایی تاثیر سوء داشته باشد
اثرات صدا از جنبه هایی مورد توجه می باشد؛

الف؛ اثرات فیزیولوژیکی صدا
ب؛ اثرات روانی صدا
ج؛ اثرات عمومی صدا
د؛ اثرات بر روی دستگاه شنوایی فرد

• اثرات فیزیولوژیكی صدا

صدا می تواند باعث تحریک عصبی شده و ضربان قلب، فشار خون و مصرف اکسیژن و تعداد تنفس را افزایش دهد که این عوارض برای کسانی که دارای بیماری های قلب و عروق هستند و همچنین زنان باردار خطرناک تلقی می شود.

• اثرات روانی صدا

صدا باعث کم شدن و بیدقتی در فعالیت های مغزی و ناهماهنگی کارهای فکری و بروز استعداد حادثه پذیری می گردد.

• اثرات عمومی صدا

صدای زیاد باعث ظهور علایمی مانند تهوع، استفراغ و سرگیجه می شود که بیشتر به دلیل تحریک لابیرنت گوش است.

صدمه به دستگاه شنوایی
این صدمات به طور عمده شامل چند اثر می باشندکه عبارتند از:
1 – افت شنوایی ناشی از صدا (Induced hearing Loss)  (NIHL)
الف؛ افت موقت شنوایی Temporary Threshold Shift) TTS)
ب؛ افت دائمی شنوایی Permanent Threshold shift)  PTS)
2 – ضربه صوتی
3 – وزوز گوش

مواجهه آتشنشانان یا عامل سر و صدا

1. شنیدن صدایزنگ حریق و حادثه

شنیدن صدای زنگ حریق و حادثه (با قدرت حداقل 85 دسی بل) در لحظات پیش بینی نشده (وضعیت سکون و یا خواب نسبتا آرام)

پاسخ فوری و بیدرنگ به نجات و امداد شهروندان به ویژه در هنگام شب، بحدی شدت دارد کثه مقدار قابل توجهی هورمون آدرنالین بطور ناگهانی در آتش نشانان آزاد می گردد. این امر می تواند تغییراتی در ضربان قلب، فشار خون و متابولیسم بدن آتش نشانان بوجود آورد.

2. صدای آژیر و بلندگو

3. صدای ترافیک

4. صدای انفجارات در حوادث مختلف

مباحث زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

• عوامل فیزیكی زیان آور: ارتعاش
• اثرات ارتعاش بر سلامتی
• عوامل فیزیكی زیان آور: روشنایی
• عوامل فیزیكی زیان آور: شرایط جوی محیط کار: گرما, سرما, رطوبت
• عوارض ناشی از گرما و روش هاي کنترلی
• عوارض ناشی از سرما
• پرتوهاي یونیزان و غیر یونیزان
• عوامل شیمیایی زیان آور
• مهمترین آئروسل هاي محیط کار
• عوامل ارگونومیكی زیان آور
• ایمنی و روش های کنترل خطر
• مواجهه آتش نشان ها با خطرات مكانیكی
• استرس شغلی
• اثرات نوبت کاری
• رویکرد نوین برای مدیریت بحران HSE-MS
• روش واکاوی خطرات شغلی (JHA)
• نمونه ارزیابی ریسک برای آتشنشان ها
• مدیریت بحران

حتما بخوانید:

1. اندازه گیری عوامل زیان آور روانی محیط کار
2. جزوه ی بررسی عوامل زیان آور محیط کار
3. استاندارد های مواجهه با عوامل زیان آور شیمیایی در محیط کار
4. شناسایی ، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور محیط کار

»»» بانک عوامل زیان اور ارگونومی, روانی, بیولوژیکی, شیمیایی و فیزیکی محیط کار «««