استاندارد NFPA 704 یا لوزی خطر

استاندارد NFPA 704 یا لوزی خطر

 فرمت: PPT   تعداد صفحات: 58

تهیه و تنطیم: مهندس خادمیون و دهقانی

چه موادي خطرناك هستند؟

هر ماده‌اي كه براي انسان، حيوان و محيط زيست مضر است.

نمونه‌هايي از اين مواد عبارتند از:

• مواد نفتي
• مواد شيميايي
• مواد راديو اكتيو
• و ….

لوزی خطر

لوزی شناسایی خطرات مواد استاندارد NFPA كد 704m

NFPA 704

لوزي شناسايي خطر

1- قابليت اشتعال

ويژگي از مواد است كه مقدار آن با اعداد صفر تا 4 مشخص شده و در خانه قرمز رنگ ( خانه بالايي ) لوزي شناسايي خطر ثبت مي گردد. هرچه قابليت اشتعال ماده بيشتر باشد اين عدد بزرگتر مي شود. عدد 4 شديدترين قابليت اشتعال و عدد صفر علامت غيرقابل اشتعال بودن ماده است.

2- قابليت فعل و انفعال شيميايي واكنش پذيری

در خانه زرد رنگ ( خانه سمت راست ) لوزي شناسايي خطر قابليت فعل و انفعال شيميايي و ميزان پايداري و يا تركيب با آب را براي ماده نشان مي دهد. اين خانه نيز با شماره هاي صفر تا 4 و با توجه به ويژگي ماده در واكنش پذيري آن طبقه بندي مي گردد . اين ويژگي ها عبارتند از:

4 = ماده احتمالاً خطر انفجار دارد

3 = در صورت وارد آمدن شوك يا حرارت احتمال انفجار دارد

2 = تغيير شيميايي شديد ( واكنش پذيري شديد ) دارد.

1 = در مجاورت حرارت ناپايدار است

0 = مقاوم و پايدار هميشگي

3- خطرات بهداشتي

در خانه آبي رنگ لوزي خطر ( خانه سمت چپ ) ويژگي هاي خطرات بهداشتي و عوارض مواد بر اندام هاي انسان و محيط زيست مشخص مي شود. در اين خانه نيز با اعداد صفر تا 4 ميزان خطرات بهداشتي مواد خطرناك براي سلامتي انسان معين مي گردد و مانند خانه هاي ديگر هرچه عدد بزرگتر باشد به همان نسبت بر ميزان خطر ماده افزوده مي گردد مفهوم و ويژگي هرعدد به شرح زير است :

4 =  مواد كشنده

3 = مواد بسيار خطرناك

2 = ماده خطرناك

1 = ماده كم خطر

0 = ماده معمولي يا بدون خطر

4- خطرات خاص

در پايين ترين خانه لوزي كه معمولاً سفيد يا بدون رنگ و برنگ زمينه محل الصاق برچسب مي باشد خطرات خاصي را كه ماده در شرايط ويژه اي از خود نشان مي دهد معين مي كنند.

خطراتي مثل واكنش پذيري با آب, اسيد يا باز بودن, مسموميت, اكسيدكنندگي, پلي مريزاسيون, راديواكتيويته كه به ترتيب با علامت هاي W – ACID – ALKALI – Cor – Oxy  و P نمايش مي شود.

چرا حساسيت كشورها در حمل مواد خطرناك اينقدر زياد است و براي آن دستورالعمل تهيه مي‌كنند و بطور مداوم در حال به هنگام كردن آن هستند؟

• براساس تعريف مواد خطرناك، «هرماده‌اي كه براي انسان، حيوان و محيط زيست مضر است».
• حدود نيمي از كليه بارهايي كه حمل مي‌شوند، متعلق به گروه مواد خطرناك است.
• يك ليتر نشت بنزين موجب آلودگي 100 هزار ليتر آب آشاميدني مي‌گردد.

توسعه تجارت با حمل كالاها از يك كشور به كشورهاي ديگر ميسر مي‌گردد. براي دستيابي به اين مهم وجود دستورالعمل‌ها و آئين‌نامه‌هاي يكسان در كشورهاي مختلف ضرورت دارد.

آئين‌نامه مربوط به حمل و نقل مواد خطرناك از طريق جاده :

كنوانسيون ADR در رابطه با حمل و نقل مواد خطرناك از طريق جاده  مباحث زير را ارائه مي‌كند:

• گروه‌بندي مواد خطرناك
• ارائه تمهيدات لازم براي توليدكنندگان، سازندگان خودرو، حمل‌كنندگان
• تمهيدات لازم براي تخليه و بارگيري مواد خطرناك
• و …

انواع گروه‌های مواد خطرناک

مواد خطرناك به 9 گروه اصلي تقسيم‌بندي مي‌شوند:

گروه اول: مواد منفجره

گروه دوم: گازها

گروه سوم: مايعات قابل اشتعال

گروه چهارم: جامدات قابل اشتعال

گروه پنجم: اكسيدكننده‌ها

گروه ششم: مواد سمي

گروه هفتم: مواد راديواكتيو

گروه هشتم: مواد خورنده

گروه نهم: مواد متفرقه

1- مواد منفجره: مانند باروت, اين مواد به محض تماس با شعله به صورت انبوه منفجر مي‌گردند.

اطفاء حريق:

• جلوگيري از سرايت و پيش‌روي حريق
• انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن
• استفاده از آب به مقدار زياد به صورت سيلاب

گروه: 2 ترکیبات نیتراتی

مانند نيترات سلولز، نيترات پتاسيم، و …

اين گروه از مواد و تركيبات به سرعت و سهولت مي‌سوزند و حريق بزرگي توليد مي‌كنند. قدرت انفجار اين گروه كمتر از گروه 1-1 است.

روش مقابله: استفاده از آب به مقدار زياد به صورت سيلاب

در صورت نشتي در سيلندرها بايد فورا به هواي آزاد منتقل و دور از هر نوع شعله و حرارت كنترل شود.

 3- تركيبات نیتروژنی

اين مواد درصورتيكه با آتش زياد در تماس باشند همانند گروه 1 منفجر مي‌شوند

اطفاء حريق:

• انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن
• استفاده از آب به مقدار زياد به صورت سيلاب

4- تركيبات كلرورها

اين مواد به محض مجاورت با شعله حرارت به شدت سوخته و گرماي زيادي توليد مي‌كنند.

در اطفاء حريق بايستي از دستگاه‌هاي تنفسي استفاده كرد و دفت نمود كه اثري از مواد فسفري بجاي نماند چون اين مواد به محض خشك‌شدن، مجددا خود به خود شعله‌ور گرديده و مي‌سوزد و موجب حريق ديگري مي‌شوند.

5- سوزاننده‌ها

اين مواد در هنگام سوختن، مواد سمي توليد مي‌كنند.  خطر انفجار در اين مواد كم است.

اطفاء حريق:

• استفاده از آب به مقدار زياد به صورت سيلاب
• استفاده از دستگاه‌هاي تنفسي

6- مهمات‌ها

اين مواد بايد مدت زيادي در مجاورت شعله قرار بگيرند تا منفجر شوند. اين مواد در زمان آتش‌سوزي و انفجار ايجاد قطعات پرتاب‌شونده مي‌كند.

اطفاء حريق:

• انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن
• كنترل حريق با استفاده از مهپاش با فشار زياد

7- مواد آتش‌زا

بايد مدتي در معرض شعله يا حرارت باشند تا كاملا منفجر شوند. خطر انفجار در اين گروه كمتر از گروه‌هاي قبلي است.

اطفاء حريق:

• انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن
• كنترل حريق با استفاده از مهپاش با فشار زياد و در صورت گسترش از سيلاب استفاده شود.
• استفاده از دستگاه‌هاي تنفسي

8- مواد منفجره راديولوژیکی

در صورت مواجه شدن با شعله يا حرارت، منفجر و مواد پرتاب‌شونده از آن توليد شده و افراد متفرقه بايد در فاصله‌اي حداقل 1500 متر باشند.

اطفاء حريق:

• انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن
• استفاده از لباس ايمني
• استفاده از مهپاش آب جهت خنك‌كردن و استفاده از كف سنگين براي خفه‌كردن شعله
• معاينه و رفع آلودگي كليه تجهيزات پس از اطفاء حريق

9- پودر فلزات

مانند منيزيم، آلومينيوم، پودر روي، …

اطفاء حريق:

• استفاده از مواد خشك مانند پودر هواي فشرده، سيمان نسوز، ماسه خشك براي اطفاء حريق
• عدم استفاده از گاز CO2، كف، آب، و مواد تبخير شونده

این ویدیو به زبان اصلی لوزی خطر را تشریح می کند:

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پاورپوینت مشاهده کنید.

• نحوه شناسایی مواد خطرناک از روی جداول مخصوص ADR
• کدهای شناسایی مواد خطرناکی که در حال حاضر در کشور حمل می گردند
• نکات و ملاحظات اجرایی مربوط به حمل‌ و نقل مواد خطرناک
• نحوه شناسایی مواد خطرناک از روی پلاک مخصوص ADR
• نحوه برچسب‌ گذاری بسته‌بندی ها و نشان‌گذاری مواد خطرناک
• ملاحظات مربوط به وسیله نقلیه (خودرو و بارگير)

حتما بخوانید:

⇐ ایمنی حمل و نقل مواد شیمیایی خطرناک

⇐ راهنمای ایمنی و امداد رسانی در حوادث حمل و نقل مواد خطرناک

⇐ نکاتی در رابطه با حمل و نقل مواد خطرناک

⇐ مجموعه دستورالعمل های ایمنی و آتش نشانی در صنایع پتروشیمی