ارگونومی در معماری داخلی محیط اداری

ارگونومی در معماری داخلی محیط اداری

فرمت: PDF  تعداد صفحات: 8

فرشته اشرفی امیری دانشجوی کارشناسی ارشد , رشته مهندسی معماری , دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل

چکیده:

ارگونومی یا همان مهندسی فاکتورهای انسانی، علمی ترکیبی است که سعی دارد ابزارها، دستگاه ها، محیط کار و مشاغل را با توجه به توانایی هایی جسمی- فکری و محدودیت ها و علایق انسان ها، طراحی نماید. این علم با هدف افزایش بهره وری، با عنایت بر سلامتی، ایمنی و رفاه انسان در محیط، شکل گرفته است. همچنین این علم در تلاش است بجای متناسب سازی انسان با محیط، محیط را با انسان متناسب سازد. در این راستا، سازمان بین المللی کار، واژه ارگونومی را به معنای متناسب کردن کار و شغل برای انسان تعریف کرده است. این علم برای طراحی و ساخت ابزار و سیستم های تولیدی از ساده تا پیچیده و بغرنج، حل مشکلات مربوط به تکنولوژی نوین، و حتی ابزار و وسایل زندگی روزمره، کاربرد دارد. امروزه، از طراحی یک ابزار ساده نظیر انبردستی ساده (از نظر نوع جنس، مصالح بکار رفته، اندازه دسته، نوع و ترکیب پلاستیکی دسته آن و …) و یا یک خودکار (از نظر قطر، اندازه، رنگ و …) گرفته تا طراحی یک سیستم تولیدی کامل، از ارگونومی استفاده می شود. عمدتا زمینه هایی که ارگونومی در آنها مطالعه و اقدام می کند، عبارتند از: طراحی ابزار، وسایل، ماشین ها و تاسیسات به طرز صحیح و مطلوب، طراحی روش انجام کار با توجه به بهترین نحوه اجراء و متناسب با سیستم عضلانی و ساختمان فیزیکی بدن انسان و با هماهنگی روانی میان افراد و محیط کار و ابزار کار، وضعیت صحیح قرار گرفتن بدن و حرکات انسان حین انجام کار، شرایط فیزیکی مناسب در محیط کار (با توجه به عواملی از قبیل: دما، رطوبت، جریان هوا، ارتعاشات، سر و صدا، نور و روشنایی، گرد و غبار، تشعشعات و آلودگی های مختلف).

کلمات کلیدی: ارگونومی، معماری داخلی، اداری، طراحی

مقدمه

در جهان کنونی و در سرآغاز سده بیست و یکم میلادی، علوم، بخش عمدهای از مشکلات افراد را در سیستم های کاری گوناگون حل و فصل کرده است. در این راستا، علوم و فنونی وجود دارند که از زوایای مختلف سلامت و بهداشت انسان ها و نیز کارآیی آنها را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می دهند. یکی از این علوم، ارگونومی یا همان مهندسی فاکتورهای انسانی است. نیاز توجه هر چه بیشتر به عوامل انسانی در هر سازمانی بدون شک جزو مهمترین اصول و معیارهای آن سازمان است زیرا تمامی سازمانها بدون استفاده از منابع انسانی، در واقع بی معنی و بی اعتبار هستند و فلسفه وجودی شان به خطر می افتد. پس، ناگفته پیداست که باید به این انسانهای شریفی که در سازمانها و شرکت های مختلف با دل و جان کار می کنند، ارزش قائل شده و قبل از هر چیز آنها را به عنوان همنوع خود در نظر آوریم، نه به مثابه قسمتی از دستگاه تولیدی سازمان (کارزار جدی ۱۳۷۹). جویس مریلین، رئیس مؤسسه جویس در سیاتل آمریکا بر این عقیده است که اکنون دیگر این باور عمومیت یافته است که شرکت هایی که بهره وری و کنترل کیفیت را مد نظر دارند، دخالت دادن ارگونومی را در برنامه هایشان به عنوان یک شم تجاری بکار می گیرند؛ شرکت های موفق برنامه ارگونومی را با ایمنی، کنترل کیفیت و برنامه های تولیدی جهت دستیابی به حداکثر سود تلفیق نموده اند (طاهری ۱۳۷۶).

بالاخره باید اشاره کرد که در نظر گرفتن اصول ارگونومی در کار، نه تنها باعث حفظ سلامت نیروی انسانی و کارآمد در جوامع بشری می شود، بلکه مانع تحمل بسیاری از هزینه های مالی بر اقتصاد کشورهای فقیر خواهد شد. بعنوان مثال با طراحی درست و اصولی محل کار، می توان از متحمل شدن بیشتر هزینه هایی چون هزینه از کار افتادگی، هزینه ناشی از حوادث، هزینه زمان از دست رفته تولید، هزینه ضایعات تولید اجتناب کرد. کم کردن زمان انجام کار، حذف حرکات اضافی در روند کار، شیوه ارتباط با محیط بیرونی، موازنه عرضه و تقاضا، بهینه سازی محیط کار، صرفه جویی در مصرف انرژی، و در یک کلام ارتقاء سطح سلامت انسان و شکوفایی اقتصادی، همه و همه از جمله مسائلی است که با شناخت صحیح از این دانش نوین می توان به آن دست یافت.

در حال حاضر در صنایع مختلف کشور، بخش های زیادی به چشم می خورد که کارگران در آن واحدها مشغول انجام فعالیت های بدنی و جسمانی می باشند. بنابراین عدم توجه به چگونگی انجام کار، می تواند صدمات یاد شده را سبب گردد. عوارض استخوانی – عضلانی در حقیقت از جمله بیماری های مرتبط با کار هستند که می توانند بسیار ناتوان کننده ظاهر شده و باعث افت راندمان، افزایش غیبت های ناشی از کار، غرامت های دستمزد و نهایتا، از کار افتادگی کارگر شوند. ارگونومی یا همان مهندسی فاکتورهای انسانی، علمی ترکیبی است که سعی دارد ابزارها، دستگاه ها، محیط کار و مشاغل را با توجه به توانایی هایی جسمی – فکری و محدودیت ها و علائق انسانها، طراحی نماید. این علم با هدف افزایش بهره وری، با عنایت بر سلامتی، ایمنی و رفاه انسان در محیط، شکل گرفته است. همچنین این علم در تلاش است بجای متناسب سازی انسان با محیط، محیط را با انسان متناسب سازد. در این راستا، سازمان بین المللی کار۴، واژه ارگونومی را به معنای متناسب کردن کار و شغل برای انسان ۵ تعریف کرده است (فروزانفر ۱۳۷۸).

این علم برای طراحی و ساخت ابزار و سیستم های تولیدی از ساده تا پیچیده و بغرنج، حل مشکلات مربوط به تکنولوژی نوین، و حتی ابزار و وسایل زندگی روزمره، کاربرد دارد. امروزه، از طراحی یک ابزار ساده نظیر انبردستی ساده (از نظر نوع جنس، مصالح بکار رفته، اندازه دسته، نوع و ترکیب پلاستیکی دسته آن و …) و یا یک خودکار (از نظر قطر، اندازه، رنگ و …) گرفته تا طراحی یک سیستم تولیدی کامل، از ارگونومی استفاده می شود. عمدتا زمینه هایی که ارگونومی در آنها مطالعه و اقدام می کند، عبارتند از طراحی ابزار، وسایل، ماشین ها و تأسیسات به طرز صحیح و مطلوب، طراحی روش انجام کار با توجه به بهترین نحوه اجراء و متناسب با سیستم عضلانی و ساختمان فیزیکی بدن انسان و با هماهنگی روانی میان افراد و محیط کار و ابزار کار، وضعیت صحیح قرار گرفتن بدن و حرکات انسان حین انجام کار، شرایط فیزیکی مناسب در محیط کار با توجه به عواملی از قبیل دما، رطوبت، جریان هوا، ارتعاشات، سر و صدا، نور و روشنایی، گرد و غبار، تشعشعات و آلودگی های مختلف.

۱۔ تعاریف ارگونومی

واژه ارگونومی از دو کلمه یونانی «ارگو» به معنی کار و «نوموس» به معنی قانون و قاعده طبیعی مشتق شده است و در لغت به معنای قوانین طبیعی کار است. اما در اصطلاح کاربردی علم ارگونومی مجموعه دانشی است که از تلفیق علوم زیستی، فیزیولوژی انسانی، سیستم ها و روش ها، طراحی مشاغل و محیط کار به وجود آمده است که سعی دارد ابزارهای دستگاه ها و محیط کار را با توجه به در نظر گرفتن توانایی های جسمانی، فکری و محدودیت ها و علایق انسان ها، طراحی کند. این علم با هدف افزایش بهره وری با توجه به سلامتی، ایمنی و رفاه کارکنان در محیط کار شکل یافته است (صادقی ۱۳۷۹؛ طاهری ۱۳۷۶).

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ اصول طراحی محیط و فرایند کاری از دیدگاه ارگونومی

⇐ ارگونومی در خانه های مسکونی

⇐ چک لیست ارگونومی محیط کار