ارزیابی ریسک پرسنل خطوط پردازش پسماند به روش JSA

ارزیابی ریسک پرسنل خطوط پردازش پسماند به روش JSA

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 10

تهیه و تنظیم: آیدا احمدی و علی مولائی

چکیده زمینه و هدف: با توجه به اینکه حوادث شغلی در کشورهای در حال توسعه و ایران بالاتر از کشورهای توسعه یافته می باشد که این حوادث برای جامعه، سازمان و کارکنان ضایعات فراوانی به بار می آورد و می تواند منجر به از دست رفتن وقت و سرمایه انسانی و مادی بسیاری گردد. امروزه با توجه به تنوع روش ها در شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک ها، روش JSA یکی از روش های مطالعه دقیق و سیستماتیک جهت شناسایی خطرات موجود یا بالقوه در هر شغل محسوب می شود.

روش بررسی: این مطالعه از نوع مقطعی بوده و اطلاعات مورد نیاز با بازدیدهای حضوری که در واحد پردازش پسماند آرادکوه در سال ۱۳۹۷ صورت گرفت، جمع آوری شد. جهت شناسایی و ارزیابی ریسک خطرات واحد پردازش پسماند آرادکوه از تکنیک آنالیز ایمنی شغلی (JSA) استفاده گردید.

یافته ها: پس از محاسبه سطح ریسک فعالیت های موجود بر اساس ۳ شاخص تصمیم گیری ریسک قابل قبول، متوسط و غیرقابل قبول طبقه بندی شدند که در مجموع ۲۴ خطر مربوط به خطوط پردازش پسماند شناسایی شد.

بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از آنالیز داده ها بیشترین ریسک های شناسایی شده در محدوده ریسک های متوسط و مابقی جزء ریسک های غیر قابل قبول بودند. از مهم ترین علت ریسک های خطوط پردازش پسماند شهر تهران می توان به عوامل متعددی همچون عدم استفاده از لوازم حفاظت فردی مناسب و استاندارد، نداشتن آموزش کافی در خصوص نحوه انجام کار ایمن و بوی نامطبوع حاصل از زباله ها اشاره کرد.

کلمات کلیدی: ارزیابی ریسک، JSA، پسماند. زمینه و هدف

در گذشته، پس از وقوع حوادث و بروز خسارات جبران ناپذیر اقدام به بررسی علل حوادث می گردید و نقایص یک سیستم یا فرایند تعیین می شد اما امروزه به دلیل وجود انواع مختلف روش های ارزیابی خطر، قبل از وقوع نیز می توان نقاط حادثه زا و بحرانی را مشخص کرد و نسبت به پیشگیری از وقوع حوادث و کنترل آنها اقدام نمود.(۱) با اجرای صحیح ارزیابی ریسک در محیط کار که با بررسی مکرر سیستم ها و فرایندها صورت می گیرد، سازمان ها را در رسیدن به اهدافشان یاری می کند. (۲)

حوادث شغلی در کشورهای در حال توسعه به طور قابل توجهی بالاتر از کشورهای توسعه یافته است.(۳) این در حالی است که کشورهای در حال توسعه ۶۰ درصد از نیروی کار جهانی را دارا می باشند. (۴) هر ساله میلیون ها حادثه شغلی در سراسر جهان به وقوع می پیوندد.

این حوادث برای جامعه، سازمان و کارکنان ضایعات فراوانی به بار می آورد و می تواند منجر به از دست رفتن وقت و سرمایه ی انسانی و مادی بسیاری گردد. با توجه به بستر نامناسب اقتصادی، زیربنایی و فرهنگی در کشورهای در حال توسعه، بروز حوادث در این کشورها بسیار حادتر از کشورهای توسعه یافته است. گزارش ILO نشان می دهد که تعداد حوادث منجر به مرگ به ویژه در برخی از کشورهای آسیایی به دلیل گزارش ضعیف، توسعه سریع و فشارهای رقابتی قوی برای جهانی شدن، در حال افزایش است.(۵) طبق آمار حوادث ناشی از کار اعلام شده توسط سازمان پزشکی قانونی حوادث ناشی از کار منجر به فوت طی سال های ۱۳۸۷ لغایت ۱۳۹۴ طبق جدل ۱ می باشد.(۶)

جدول ۱- حوادث منجر به فوت ناشی از کار، از ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۴

ریسک عبارتست از احتمالی که مخاطره باعث صدمه و خسارت شود ضرب در شدت آن صدمه یا خسارت. بنابر این ریسک احتمال بالفعل شدن یک خطر است. به صورت ریاضی، ریسک را از حاصل ضرب احتمال یک واقعه نامطلوب خاص در پیامد آن واقعه بیان می شود که مطابق فرمول ۱ می شود:

Risk =P×C

که P احتمال یا تکرار و C پیامد واقعه می باشد. (7) ارزیابی ریسک عبارتست از شناسایی خطرات موجود در یک فرآیند یا یک شغل، محاسبه عدد ریسک آن ها و ارائه داده های کنترلی مناسب جهت کنترل آن ها. (۸) اداره ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا (OSHA) خطرات را به شش دسته اصلی بیولوژیکی، شیمیایی و گرد و غبار، ایمنی، فیزیکی، ارگونومیکی و سازمانی تقسیم بندی کرده است، که خطرات ایمنی خود شامل زیر مجموعه هایی مانند تصادف و تصادم، حریق، ریزش، تماس و برخورد با اجسام، کار در ارتفاع و سقوط، فضاهای بسته، برق گرفتگی، ماشین های بدون حفاظ و غیره می باشد.(۹) علت حوادث رویداده که منجر به مرگ نشده در سال ۲۰۱۴ توسط ESA گزارش شد. این نتایج نشان داد که لغزش، سکندری و سقوط می توانند از شایع ترین نوع خطرات باشند. به علاوه این ها فعالیت به صورت دستی و آسیب های مرتبط با برخورد با اجسام تقریبا ۸۰ درصد از تمام حوادث غیر مرگبار فرآیند مدیریت پسماند در سال ۲۰۱۴ را مطابق شکل ۱ به خود اختصاص داده است. (۱۰) همچنین به گزارش سایت HSE انگلستان در پنج سال منتهی به سال ۲۰۱۶، تعداد ۳۰ کارگر در فرآیند پردازش پسماند در اثر حادثه فوت کردند که ۸ مورد بر اثر برخورد با خودرو، ۵ مورد افتادن و سکندری خوردن، ۵ مورد برخورد با تجهیزات ماشینی، ۲ مورد سقوط از ارتفاع، ۲ مورد غرق شدن و خفگی، ۲ مورد برخورد با تجهیزات ثابت و ۶ مورد بر اثر موارد دیگر، اتفاق افتاده است. (۱۱)

شکل 1. نمودار درصد فراوانی خطرات رخ داده در فرآیند مدیریت پسماند

امروزه با توجه به تنوع روش ها در شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک ها، روش JSA یکی از روش های مطالعه دقیق و سیستماتیک جهت شناسایی خطرات موجود یا بالقوه در هر شغل محسوب می شود. (۱۲) آنالیز ایمنی شغلی یکی از روش های پیشگیری از حادثه و آنالیز خطر است که سابقه اجرای آن در کشورهای صنعتی به حدود سال های قبل از ۱۹۳۰ می رسد. (۱۳) در صنایع و مشاغل مختلفی از آنالیز ایمنی شغل جهت شناسایی خطرات استفاده شده است. (۱۴) ارزیابی ایمنی شغلی مهمترین ابزار مدیریتی است که به حذف خطرات و کاهش جراحات و حوادث محیط کار کمک می کند و با شناسایی خطاها در فرایند تولید، بهره وری را افزایش می دهد.

آنالیز ایمنی شغل یکی از روش های مطالعه دقیق و نظام مند جهت شناسایی خطرات موجود یا بالقوه در هر شغل محسوب می گردد و اجرای آن در فاز عملیات و بهره برداری برای شناسایی و تجزیه و تحلیل خطرات توصیه می گردد، که با شرایط کاری در این تحقیق هماهنگی دارد. سازمان OSHA توصیه می کند که با انجام صحیح آنالیز ایمنی شغلی می توان بسیاری از آسیب ها و بیماری ها جلوگیری و اقدامات کنترل مهندسی و مدیریتی، نیازهای آموزشی، وسایل حفاظت فردی مورد نیاز و دستورالعمل های اجرایی هر فعالیت را تعیین نمود. از مهمترین دستاوردهای آنالیز ایمنی شغلی تدوین روش های کار ایمن برای مشاغل است. (۱۵) با توجه به اینکه روش آنالیز شغلی با حداقل تجهیزات، منابع مالی و بر اساس توانایی تیم ارزیابی کننده و تجربه مصاحبه شوندگان کارگران و اپراتورها انجام می گیرد، کلیه افراد با توجه به حیطه شغلی خود از نتایج آن بهره می برند و سب افزایش درک شاغلین نسبت به سطح ریسک خواهد شد و تاثیر مثبت بر رفتار آن ها خواهد گذاشت که در نتیجه مواجهه کارگران با بسیاری از ریسک های شغلی را کاهش خواهد داد. (۱۶)

در این حالت با شناسایی خطرات غیر قابل قبول و ارایه راه کارهای مناسب می توان آن ها را به سطح قابل قبول کاهش داد. (۱۷) لذا درک مفهوم فرآیند شناسایی خطرات، آنالیز و بازنگری مداوم آنها میتواند نقش بسیار مهمی در پیشبرد اهداف یک سازمان داشته باشد. طبق استاندار OSHA در صورت اجرای صحیح آنالیز ایمنی شغلی، می توان از بسیاری از آسیب ها و بیماری ها جلوگیری کرد و اقدامات کنترل فنی و مدیریتی، نیازهای آموزشی، انتخاب وسایل حفاظت فردی بر اساس نیاز پرسنل و دستورالعمل های اجرایی هر فعالیت را تعیین نمود.(۱۸) ارزیابی ایمنی شغل یکی از روش های واکاوی خطر است که به منظور شناسایی خطرات بالقوه، ارزیابی سطح ریسک و تعیین اقدامات کنترلی مناسب جهت کنترل ریسک های غیرقابل قبول انجام می شود. انجام ارزیابی ایمنی شغلی به فرآیندهای تولیدی محدود نمی شود بلکه آن را می توان برای تمامی فعالیت های انسانی اعم از شغلی و غیر شغلی نظیر فعالیت های صنعتی، ساختمانی و خدماتی به کار برد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی ریسک به روش JSA در اپراتور جت میل

⇐ ارزیابی ریسک به روش آنالیز ایمنی شغلی (JSA)

⇐ مدیریت پسماند حفاری چاه های نفت و گاز