ارزیابی ریسک به روش آنالیز ایمنی شغلی (JSA)

ارزیابی ریسک به روش آنالیز ایمنی شغلی (JSA)

 فرمت: pdf       تعداد صفحات: 43

مقدمه :

طبق آمار رسمي سازمان بهداشت جهاني ، تقريباً 45% جمعيت دنيا و 58% افراد بالاي 10 سال در شمار نيروي كار جهاني قرار دارد و برآورد ميشود بيش از 35% جمعيت كشور به نوعي مشغول فعاليت كاري باشند. در عصر حاضر با پيشرفتهاي چشمگير در امر بهداشت و پيشگيري از بيماريها و كاهش ميزان مرگ و مير ناشي از آنها، حوادث يكي از علل عمده مرگ و مير و فعاليت بوده و پس از بيماريهاي قلبي و عروقي و سرطان در مرتبه سوم قرا ردارد. سازمان بين الملي كار در سال 2002 گزارش داد كه مرگ كارگران در اثر حوادث و بيماريهاي ناشي از حوادث ساليانه به 2 ميليون نفر مي رسد.

منشاء تمامي اين حوادث از 2 حالت خارج نيست.

• وجود شرايط نا ايمن
• اعمال ناايمن افراد

و البته گاهي نيز تركيب اعمال و شرايط ناايمن باعث بروز حادثه ميشود.طبق نظريه هاينريش از ميان حوادث شغلي ، حدود 10 % به علل مربوط به محيط و مواد ، 89 % علل فردي و 1% به تقدير و مشيت الهي مربوط مي شود. البته امروزه براي 1% مزبور نيز عللي چون رفتارهاي انساني مطرح شده است.بنابراين مشاهده مي گردد كه حدود 90 % حوادث به عواملي در ارتباط با نيروي كار بستگي دارند ، از اين رو اگر در ارزيابي ايمني و بهداشت پيشگيري از حوادث، تكنيك هايي كه بر جنبه هاي فردي ايمني و بهداشت صنعتي تكيه مي كنند به كار گرفته شوند ، مي توان درصد قابل توجهي از حوادث را كاهش داده و بسياري از خطرات بالقوه را حذف يا كنترل نمود.

بر اساس مقررات قانوني و همچنين اصول اجتماعي و انساني، كارفرمايان موظفند نسبت به تامين ايمني و بهداشت كار كاركنان خود اقدام نمايند. در اين راستا ارزيابي ريسك هاي ايمني و بهداشتي محيط هاي كاري از وظايف كارفرمايان محسوب مي شود.بر همين اساس لازم است كه كارفرمايان در صورت لزوم اقدام به بكارگيري مكانيسم هاي كنترلي براي حذف يا كاهش ريسك هاي تحميلي بر كاركنان نمايند.

آناليز ايمني شغلي به عنوان يك روش پيشگيرانه براي كسب اطمينان از شناسايي خطرات مرتبط با شغل و همچنين تعيين اقدامات كنترلي محسوب مي شود . اين فرآيند شامل آناليز دقيق كليه وظايف موجود در يك شغل ، شناسايي خطرات بالقوه ايمني و بهداشت در هر مرحله و تعيين مكانيسم هاي عملي و كاربردي براي حذف و يا كنترل خطرات شناسايي شده مي باشد.

معرفی انواع روش های ارزیابی ریسک

◄چك ليست
◄What if / Check list
◄يا حالت شكست و تجزيه و تحليل آن FM&EA
◄يا ليست مقدماتي خطر PHL
◄يا تجزيه و تحليل مقدماتي خطر PHA
◄يا مطالعه عمليات و خطر HAZOP

◄يا تجزيه و تحليل درخت خطا FTA
◄ET&BA
◄O&SHA
◄FHA
◄ آناليز ايمني شغلی یا JSA

آناليز ايمنی شغلی

• JSA مترادف است با Job Safety Analaysis كه يكي از روش هاي پيشگيري از حادثه و آناليز خطر است.
• اين روش مهمترين ابزار مديريتي موجود است كه به حذف خطرات و كاهش جراحات و حوادث محيط كار كمك مي كند.
  همچنين JSA با شناسايي خطاها در فرآيندها توليد ، بهر هوري را افزايش دهد
• فرمهاي تكميل شده JSA ميتواند جهت بازآموزي كارگران و آموزش كارگران جديد  و بررسي علل حوادث اتفاق افتاده استفاده شود.
• مهم تر از همه اينكه JSA به كارگران اجازه مي دهد در اين فرآيند درگير شوند و دانش شغل يشان را در اختيار ديگران بگذارند.
• در اين روش ابتدا نوع كاري كه يك كارگر انجام مي دهد بايد كاملاً درك شود و به صورت مكتوب ثبت گردد. در واقع مجريان JSA بايد خط توليد ، پروس هها ، مشاغل و … را در يك محيط صنعتي بشناسند.

لذا بررسي دقيق و مقدماتي قدم اول است. شايد كاري كه كارگر امروز انجام مي دهد ، با وظيفه او در ساير روزها متفاوت باشد و يا كار يكسان در شرايط فيزيكي و محيطي مختلف صورت پذيرد. شايد يكي از دلايلي كه در گير نمودن كارگر را در انجام پروسه ضروري نموده است ، همين مسئله باشد.

كارگاه و طراحي ابزارها ، ايستگا ههاي كاري و فرآيندها از Layout خطراتي كه ممكن است در نظر دور مانده يا پس از شروع كار در اثر محصول توليد شده پديد آمده و يا ناشي از تغيير روش كار يا پرسنل هستند ، به كار ميرود.
آناليز ايمني شغلي چند مزيت مهم دارد :

1. آموزش افراد با استفاده از روش هاي ايمن و مؤثر و همچنين ايمن نمودن افراد در برابر خطرات.
2. مرور روش هاي شغلي بعد از بوجود آمدن حادثه.
3. راهنمايي افراد تاز هكار نسبت به شغلشان.
4. ارائه راهنمايي هاي لازم قبل از انجام كارهاي نامنظم و پيچيده

آناليز ايمني شغلي ، فرصت فراگيري را براي سرپرست قسمت و كاركنان تأمين ميكند.

فرم هاي آناليز ايمني شغلي بايستي پس از تكميل در دسترس كاركناني كه در شغل مورد نظر مشغول فعاليت هستند قرار گيرد و سرپرست قسمت موظف است روشهاي ايمن توصيه شده در آناليز ايمني شغلي را به كاركنان آموزش دهد.

كاركنان جديد نيز بايد آموزشهاي لازم را در زمينه استفاده از روشهاي ايمن و مؤثر قرار گيرند ، با خطرات موجود آشنا شوند و احتياط هاي لازم را براي پيشگيري از آسيب ها و حوادث به كار گيرند.

مراحل مقدماتی انجام JSA

1 تشكيل گروه و تيم حرفه ای JSA
جهت انجام JSA معمولاً وجود دو فرد اساسي اجتناب ناپذير است.

• يك نفر كارشناس آشنا به آناليز شغل
• يك نفر كارگر يا سرپرست ماهر در شغل خودش
• اما بهترين حالت اين است كه مديريت ارشد كميت هاي از افراد زير را براي انجام پروژه آناليز ايمني شغل معرفي نموده وسرپرستي گروه نيز به مسئول ايمني و بهداشت واگذار شود :
  • كارشناس بهداشت حرف هاي
  • كارشناس ايمني
  • كارشناس مهندسي صنايع
  • كارشناس آتش نشاني
  • سرپرستان توليد

مجموعة اعضاي اين تيم به همراه كارگر مسئول انجام هر كار ، گروه ايد هآل جهت آناليز شغل را تشكيل مي دهند و نتيجه بسيار كاملي را از آناليز ايمني شغل ارائه خواهند نمود.

2- جمع آوري اطلاعات زمينه اي
جمع آوري اطلاعات زير:

1.  عناوين شغلي(منطبق بر طرح طبقه بندي مشاغل)
2.  رفتارهاي انساني
3. ماشين آلات ، وسايل ، تجهيزات و ابزار كمكي كار
4. استانداردها و آئين نامه هاي اجراي كار
5.  محتواي شغل
6. نيازهاي جسمي و روحي انساني(قواي جسماني،بينايي ،شنوايي و….)

مباحث دیگر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

• گامهای اجرایی آناليز ايمنی شغلی
• صفحه اطلاعات آناليز ايمنی شغلی
• روش های مختلف اجرای JSA 
• مراحل انجام آناليز ايمنی شغلی
• تهيه استاندارد هاي آيين نامه كار ايمن Safe Operating Procedures
• وسايل مورد نياز و نحوه انجام آناليز ايمنی شغلی
• چک لیست انجام آنالیز ایمنی شغلی
• نتایج حاصل از انجام jsa

این مطلب بروزرسانی شد و نمونه ارزیابی ریسک به روش jsa دستگاه هوابرش پیوست شد

منابع :

1- كتاب مديريت و ارزيابي ريسك، جلد اول ،دكتر مهدي جهانگيري و همكاران
2- كتاب تكنيك هاي ايمني ،آناليز ايمني شغلي (JSA), دكتر ايرج محمد فام
3- كتاب ايمني در صنعت( 1)،مهندس حلواني