ارزیابی ریسک های بالقوه موجود در واحد الکترونیک یک نیروگاه سیکل ترکیبی به روش FMEA

فرمت: WORD  تعداد صفحات: 11

مهدی جلالی 1، سید علی موسوی نجار کلا 2، حسن محمدپور 3، علیرضا کوهپایی 4، علیرضا مشکوری 5*

1- مربی، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
2- دکتری تخصصی مهندسی بهداشت حرفه‌ای، مرکز تحقیقات سلامت کار و محیط، سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت تهران، تهران، ایران
3- کارشناس ارشد مهندسی بهداشت حرفه ای، معاونت بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران
4- استادیار، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، مرکز تحقیقات سلامت کار، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران
5 (نویسنده مسئول)- مربی، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، مرکز تحقیقات سلامت کار، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.

چکیده

روش تجزیه و تحلیل حالات شکست و اثرات آن یکی از شناخته شده ترین تکنیک های ایمنی سیستم است که بصورت سیستماتیک به شناسایی شکست های سیستم ها، زیر سیستم ها و اجزای آن در فرایندها می‌پردازد. هدف این مطالعه ارزیابی ریسک های بالقوه موجود در واحد الکترونیک یکی از نیروگاه های سیکل ترکیبی، با استفاده از تکنیک FMEA می باشد. جهت انجام این مطالعه، ابتدا تیمی از کارشناسان و سرپرستان باتجربه تشکیل شد و خطرات بالقوه واحد الکترونیک شناسایی گردید. در مرحله بعد پارامترهای احتمال وقوع، شدت اثر و قابلیت شناسایی خطر تعیین و نمره اولویت خطرپذیری برای کلیه خطرات شناسایی شده، محاسبه شد. در نهایت، موارد شناسایی شده با توجه به آیین‌نامه‌ های مربوطه و با استفاده از نرم افزار Excel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد تعداد خطرات بالقوه شناسایی شده در این واحد، 37 مورد بوده که از این تعداد، 68% موارد در سطح بالا (غیرقابل قبول) و 32% در سطح متوسط و پایین می باشند. بالاترین نمره ریسک از بین این خطرات، به برق‌گرفتگی در هنگام تعویض زغال های ژنراتور و همچنین در اثر برقدار شدن اتفاقی سیم های رها شده در محوطه واحد الکترونیک با RPN معادل 300 تعلق گرفت. باتوجه به بالا بودن نمره ریسک برق‌گرفتگی در این واحد، انجام اقدامات کنترلی فنی مهندسی و مدیریتی به منظور کاهش حوادث ناشی از آن امری ضروری و بایسته بوده و می‌تواند به منظور دستیابی به نتایج مطلوب و کاهش ریسک به سطوح قابل قبول حائز اهمیت باشد.

واژه های کلیدی: ارزیابی ریسک، نیروگاه، تکنیک FMEA، ایمنی

Abstract

Failure Mode and Effects Analysis (FMEA) is a method to systematically identify the failures of systems, subsystems and their components in the different operational processes. The study aimed to identify the failures modes and assess their potential effects on other systems, subsystems and other system components in the electronic unit of combined cycle power plants by FMEA. Based on our design in the first step, a team of experts was formed to identify the potential failures as well as determining their Occurrences (O), severities (S), and capabilities of failure detection (Detectability) (D) leading to their interaction as Risk Priority Number (RPN) in electronics unit. Then, administrative or engineering control measures or Personal Protective Equipment (PPE) were proposed to diminish the high risk failures to lower ones. Obtained data were analyzed with Excel software based on related procedures and guidelines finally. Results showed numbers of potential risks identified in this unit were 37 cases of which 68% were unacceptable level and 32% of those were at acceptable levels. Among these risks, the highest risk of electrocution when replacing coal generators and electrocution caused accidentally energized wires went to an abandoned area of unit with RPN equals to 300. Considering electrocution to the high risk score units, Engineering and management control measures to reduce the risk of accidents caused by Electrocution should has been considered in order to achieve optimum results and reducing the risk to acceptable levels.

Keywords: Risk assessment, Power plant, Failure Mode and Effects Analysis, Safety

مقدمه

براساس گزارش سازمان بین المللی کار (ILO) سالانه 2 میلیون حادثه شغلی منجر به فوت و 268 میلیون حادثه غیر منجر به فوت رخ می دهد که پیامد اقتصادی ناشی از آنها به دلیل غیبت و پرداخت غرامت به کارکنان حادثه دیده معادل 4 درصد تولید ناخالص ملی می باشد (1). در ایران برابر گزارشات رسمی سازمان پزشکی قانونی در سال 1390، 1507 نفر بر اثر حوادث کار در کشور جان خود را از دست دادند. بر این اساس سال 90 در مقایسه با 10 سال گذشته بیشترین آمار مرگ ناشی از حوادث کار را به خود اختصاص می دهد. این رقم در مقایسه با سال 89، ‌16.8 درصد افزایش یافته است (2).

برای تصمیم گیری در مورد اقدامات کنترلی و حفاظت کارکنان در برابر خطرات موجود، لازم است ریسک های ایمنی فرایند بطور اختصاصی مورد ارزیابی قرار گیرد (3). ارزیابی ریسک باعث تعیین سطوح ریسک فرآیندهای مختلف می گردد. همچنین ما را قادر به اتخاذ تصمیم گیریهای مناسب برای انجام اقدامات مورد نیاز برای محافظت افراد می‌نماید (4). بدون انجام ارزیابی ریسک، ممکن است زمان و منابع صرف خطرات کم اهمیت تر شده و از مخاطرات مهم و قابل توجه غفلت گردد (3).

در سال های اخیر روش ها و شاخص های متعددی به منظور شناسایی خطر و تعیین میزان ریسک توأم با عملیات واحدها، فرایندها و کارخانجات طراحی و توسعه یافته که با استفاده از آنها طبقه بندی یا تجزیه و تحلیل مقایسه ای ریسک ها ممکن گردیده است (5). از بین روش های موجود، روش تجزیه و تحلیل حالات شکست و اثرات آن (FMEA) روشی است که اخیرا بطور گسترده ای به منظور بررسی پتانسیل نقص ها در محصولات، فرآیندها، طراحی ها و سرویس های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است (6). این روش اجزاء سیستم را تجزیه و تحلیل کرده و شرایط اجزاء را به شرایط سیستم ارتباط می‌دهد و نقص اجزاء را به منظور تعیین اثر آن بر روی سیستم پیگیری می‌کند (7).

هدف FMEA تعیین علت های ایجاد نقص در سیستم ها و ارائه راهکارهایی برای کاهش و یا حذف نقص های شناسایی شده در جهت افزایش قابلیت اطمینان فرآیند می‌باشد (8). در این مورد، ابراهیم زاده و همکاران، خطرات بالقوه پالایشگاه شیراز را با روش تجزیه و تحلیل حالات خطر و اثرات آن (FMEA) ارزیابی و مهمترین ریسک ها را شناسایی و اولویت بندی کردند (9). جوزی و همکارانش نیز به منظور شناسایی و ارزیابی ریسک مخاطرات ناشی از خطوط انتقال برق ولتاژ بالا در مناطق مسکونی از روش تجزیه و تحلیل حالات خطر و اثرات آن (FMEA) استفاده کردند (10).

نیروگاه های سیکل ترکیبی از جمله نیروگاه‌هایی هستند که نقش مهمی را در تولید نیرو ایفا می‌نمایند. در حال حاضر استفاده از این نیروگاه ها به علت تولید انرژی با حداقل مصرف سوخت مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین توسعه استراتژی های به منظور بهینه سازی این سیستم ها مورد نیاز می‌باشد (11, 12). یکی از قسمت های مخاطره آمیز در نیروگاه ها، واحدهای برق و الکترونیک هستند که با توجه به ریسک بالای خطر برق گرفتگی در این واحد، ارزیابی ریسک و شناسایی موارد مربوطه اهمیت خاص و ویژه ای دارد. به این منظور، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی خطرات بالقوه موجود در واحد الکترونیک یک نیروگاه سیکل ترکیبی با استفاده از تکنیک ارزیابی ریسک (FMEA) انجام گردید.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی ریسک جرثقیل های سقفی به روش FMEA

⇐ ارزیابی ریسک ایمنی فرآیند واحد ذوب فلز مس به روش FMEA

⇐ ارزیابی ریسک به روش HFMEA در بخش اورژانس بیمارستان

⇐ ارزیابی ریسک زیست محیطی fmea