ارزیابی ریسک آلاینده های هوا در محیط کار

ارزیابی ریسک آلاینده های هوا در محیط کار

Risk Assessment of Workplace Atmospheric Contaminants

۱- ارزیابی ریسک آلاینده های هوا در محیط کار

یکی از مهمترین عوامل زیان آور در محیط های کار عوامل شیمیایی و آلاینده های هوا می باشد. وجود آئروسل ها و آلاینده های گازی مختلف در هوای محیط کار نه تنها موجب به مخاطره انداختن سلامتی کارکنان و افزایش ناراحتی ها و بیماریهای شغلی در بین آنان می شود بلکه سلامت محیط زیست را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. در گذشته بررسی آلاینده های هوا به محیط ها و مشاغل صنعتی اختصاص داشته، ولی امروزه بهداشت حرفه ای به تمام محیط های کاری اعم از صنعتی و غیر صنعتی گسترش یافته است، بنابر این مسئله آلاینده های هوا در محیط های اداری و دفتری نیز دارای اهمیت بوده و تحت عنوان « کیفیت هوا در محیطهای بسته » مورد بررسی قرار می گیرد.

بطور کلی مراحل بررسی و ارزیابی ریسک عوامل زیان آور از جمله مواد شیمیایی و آلاینده های هوا در محیط کار شامل پیش بینی، شناسایی، ارزشیابی و کنترل می باشد. در حقیقت پیچیدگی و مشکل بودن کنترل مخاطرات بهداشتی در محیطهای کار ضرورت اضافه شدن مرحله پیش بینی را ایجاب نموده است و هدف از آن پیش بینی مشکلات و مخاطرات بهداشتی یک صنعت، فرآیند یا یک محصول قبل از ایجاد و یا تولید آن می باشد زیرا مشکلاتی که دیر تشخیص داده می شوند ممکن است از نظر تکنولوژیکی و اقتصادی بسیار گران تمام شوند. در صورتیکه اگر این مشکلات به موقع پیش بینی شوند در صورت لزوم می توان پروژه را در مراحل اولیه متوقف و یا در مسیر صحیح هدایت نمود پیش بینی پتانسل خطرات و ارایه راه حل  های مناسب در مراحل اولیه لازم و ضروری می باشد. افزوده  شدن این مرحله به مسئولیت های متخصصین بهداشت حرفه ای بسیار مهم و در عین حال مشکل می باشد.

در محیط کار معمولا متخصص بهداشت حرفه ای با یک بازرسی مقدماتی به شناسایی کیفی عامل و یا عوامل آلوده کننده می پردازد. فرایند تولید را مورد مطالعه قرار داده و فهرستی از مواد شیمیایی موجود در محیط کار را تهیه می نماید, این فهرست باید شامل کلیه مواد خام,مواد بینابینی, محصولات, محصولات فرعی و آلودگی های همراه ناخواسته نیز باشد.

این بدان معناست که متخصص بهداشت حرفه ای باید اطلاعات کاملی در مورد ترکیب شیمیایی محصولات متنوع تجاری موجود در محیط کار بدست آورد. این کار از طریق مطالعه فرآیند مربوطه، خواندن برچسب ظروف حاوی مواد، دسترسی به فهرست مواد شیمیایی و برگه های اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی، کسب اطلاعات از تهیه کنندگان مواد و مراجعه به کتب مراجع امکان پذیر است. پس از تهیه فهرست و تعیین ترکیب شیمیایی مواد لازم است که با توجه به میزان سمیت و نحوه تولید آلودگی این مواد، مهمترین آلاینده های هوا در محیط کار شناسایی و الویت بندی شوند.

مرحله ارزشیابی در حقیقت شامل اندازه گیری و سپس قضاوت صحیح در مورد نتایح بدست آماده است. بنابراین مقدمه ارزیابی، اندازه گیری است. هر چند اطلاعات بدست آمده از مرحله شناسایی بسیار مهم و مفید هستند ولی فقط با اندازه گیری می توان غلظت و سطوح تماس واقعی با آلاینده ها را بدست آورد. معمولا اندازه گیری آلاینده ها شامل دو مرحله نمونه برداری و آنالیزا می باشد. روشهای نمونه برداری از الاینده های هوا شامل روشهای نمونه برداری از آئروسل ها و روشهای نمونه برداری از گازها و بخارات بوره بوده و در هر مورد نیز روشها و وسایل بسیار متنوعی وجود دارد. پس از نمونه برداری می توان نمونه ها را با استفاده از روشهای تجزیه دستی و یا تجزیه دستگاهی مورد آنالیز قرار داده و نتایج را بدست آورد.

گاهی به منظور اندازه گیری تراکم آلاینده ها در هوا می توان از روشهای قرائت مستقیم نیز کمک گرفت. پس از اندازه گیری و مشخص شدن تراکم آلاینده ها باید در مورد نتایج بدست آمده قضاوت صحیح بعمل آید. بنابراین در این مرحله نتایج حاصله با معیارها و مقادیر حد تراکم مجاز (TLV) توصیه شده مقایسه شده و در صورت لزوم با استفاده از آزمونهای آماری مناسب مورد بحث و تفسیر قرار می گیرند.

چنانچه نتایج بدست آمده از تراکم آلودگی بیش از حدود مجاز توصیه شده باشد باید با استفاده از روشهای کنترلی مناسب بصورت سلسله مراتب نسبت به حذف یا کاهش آلاینده ها در محیط کار اقدام نمود. روشهای کنترل آلاینده ها در هوای محیط کار شامل کنترلهای مهندسی، اداری و اجرایی، آموزش و نظارت و اخرین راه نیز استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب می باشد. روشهای کنترل مهندسی آلاینده ها دارای اهمیت زیادی بوده و شامل استفاده از تکنیکهای جایگزینی، جداسازی و سیستم های تهویه می باشد.

شناسایی، ارزیابی و کنترل محیط کار فرآیندی پویا و مداوم بوده و بطور کلی نتایج و گزارشات حاصل از آن در مدیریت ریسک عوامل شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. ارتقا مداوم بهداشت و ایمنی در محیط کار از طریق بهبود روش های کنترل مهندسی و اجرایی در بسیاری از موارد می تواند منجر به حذف استفاده از وسایل حفاظت فردی گردد.

سیستم مدیریت ریسک

سیستم مدیریت ریسک

حتما بخوانید:

⇐ خط مشی نمونه برداری از هوا

⇐ پاورپوینت نمونه برداری و مانیتورینگ

⇐ دقت و صحت در نمونه برداری

⇐ پاورپوینت روش های نمونه برداری از آلاینده های هوا دکتر بهرامی

⇐ جزوه نمونه برداری از آلاینده های هوای محیط کار