هدف و دامنه شمول:

هدف از بازنگری آیین‌نامه مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه‌ها مصوب ۲۴/۸/۱۳۴۰ شورای عالی حفاظت فنی، به روزرسانی و تطبیق مواد آن با شرایط روز صنایع، پیشرفت تکنولوژی و ایمن‌سازی محیط کارگاهها و صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی و پیشگیری از حوادث می‌باشد و رعایت مقررات این آیین‌نامه در کلیه کارگاههای موضوع ماده ۸۵ قانون کار الزامی است. همچنین به استناد ماده ۸۷ قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۶۹، اشخاص حقیقی یا حقوقی که بخواهند کارگاه جدیدی احداث نمایند و یا کارگاههای موجود را توسعه دهند مکلفند بدواً، برنامه کار و نقشه‌های ساختمانی و طرح‌های موردنظر را از لحاظ پیش‌بینی در امر حفاظت فنی و بهداشت کار، برای اظهارنظر و تأیید به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال دارند، وزارت کار و امور اجتماعی موظف است نظرات خود را ظرف مدت یک ماه اعلام نماید. بهره‌برداری از کارگاه‌های مذکور منوط به رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی خواهد بود.

فصل اول: کلیات و تعاریف

بار مرده: عبارت است از وزن اجزای دائمی ساختمان‌ها مانند تیرها، ستون‌ها، کف‌ها، دیوارها، بام ها، راه پله‌ها و تیغه‌ها، وزن تأسیسات و تجهیزات ثابت نیز در ردیف این بارها محسوب می‌شوند.

بار زنده: عبارت است از بارهای غیر دائمی که در حین استفاده و بهره‌برداری از ساختمان به آن وارد می‌شوند. این بارها شامل بار ناشی از برف، باد یا زلزله نمی‌شوند، بارهای زنده با توجه به نوع کاربری ساختمان و یا هر بخش از آن و مقداری که احتمال دارد در طول مدت عمر ساختمان به آن وارد گردد، تعریف می‌شوند.

بار برف: وزن لایه برفی است که بر اساس آمار موجود در منطقه، احتمال تجاوز از آن در سال کمتر از ۲ درصد (دوره بازگشت ۵۰ سال) می‌باشد

بار جانبی: باری که در راستای عمود بر صفحه محور طولی سازه وارد می‌شود، مانند باد

بار ناشی از رانش خاک: نیروهایی که از طرف خاک در راستای عمود بر محور طولی به سازه وارد می‌شود.

تهویه مطبوع: کنترل همزمان دما، رطوبت، پاکیزگی هوا و توزیع مناسب آن برای تأمین شرایط مورد نیاز فضای ساختمان

آسانسور: وسیله ای است که با یک کابین و سایر اجزاء مربوطه برای حمل نفرات ، بار و یا هردو در مسیر مشخص بصورت عمودی بین طبقات حرکت می‌کند .

آسانسور کششی : نوعی از آسانسور است که در اثر نیروی اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه و چرخش سیم متحرک حرکت می‌کند.

آسانسورهیدرولیکی: نوعی از آسانسور است که عامل حرکت کابین، سیلندر و پیستون هیدرولیکی می‌باشد.

آسانسور با رانش مثبت (وینچی): در این نوع آسانسور کابین با سیم بکسل آویزان شده و نیروی رانش از طریق قرقره جمع‌کننده سیم بکسل تأمین می‌گردد.

کنترل‌کننده مکانیکی سرعت (گاورنر): وسیله مکانیکی که از طریق سیم بکسل به سیستم ترمز ایمنی کابین (پاراشوت) یا وزنه تعادل (در صورت وجود) وصل است تا در مواقع افزایش سرعت از حد تعیین یا سقوط کابین همزمان با قطع برق موتورآسانسور، ترمز ایمنی را فعال می‌نماید.

چاه آسانسور: فضایی که ریلها و برخی از تجهیزات آسانسور درآن نصب شده ، کابین و وزنه تعادل الزاماً باید داخل چاه قرار گیرد.

چاهک: فاصله قائم بین کف پایین‌ترین طبقه تا کف چاه آسانسور را گویند.

ترمز ایمنی: سیستمی است مکانیکی که در قسمت زیرین یا بالای یوک کابین قرار گرفته و در مواقع اضطراری با افزایش غیرعادی سرعت فعال شده و سبب توقف کابین می‌گردد.

یوک کابین: قابی است که برای اتصال ترمز ایمنی، کفشک‌ها و سیم بکسل‌ها به کف کابین بکار می رود.

ضربه‌گیر: وسیله‌ای است ارتجاعی که برای جلوگیری از برخورد کنترل نشده کابین و یا وزنه تعادل به کف چاهک بکار می‌رود .

بالاسری: فاصله قائم بین بالاترین طبقه تا زیر سقف چاه آسانسور را بالاسری گویند.

وزنه تعادل: وزنه‌ای است که برای متعادل ساختن وزن کابین و وزن بار داخل کابین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در طبقه: دری که در محل ورودی هر طبقه به کابین قرار می‌گیرد و دارای انواع مختلفی می‌باشد.

در کابین: دری که در ورودی کابین قرار گرفته و معمولاً بطور خودکار در هنگام توقف کابین باز و قبل از شروع حرکت کابین بسته می‌شود.

پله برقی: وسیله ای است که در مسیر حرکت افراد پیاده جهت بالا یا پایین بردن آنها در دو طبقه غیرهم‌سطح بکار می رود و شیب آن حداکثر بین ۳۰ تا ۳۵ درجه می‌باشد.

پیاده‌رو متحرک (برقی): وسیله‌ای است که برای انتقال افراد در سطوح همتراز یا اختلاف ارتفاع کم و با شیب حداکثر ۱۲ درجه بکار می رود.

لوکس: واحد شدت نور بوده و عبارت است از شدت روشنایی یک شمع در فاصله یک متر از سطح
توجه: شکل‌هایی که در انتهای برخی از مواد آیین‌نامه ذکر گردیده در ضمیمه پیوست می‌باشد.

فصل دوم ـ مقررات عمومی

ماده۱ـ رعایت آخرین مقررات ملی ساختمان (مبحث۳) و استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی به منظور مبارزه و پیشگیری از آتش‌سوزی و حریق در ساختمان کارگاه الزامی است.

ماده ۲ـ طراحی، نصب و راه‌اندازی تأسیسات گرمایی و تهویه مطبوع باید با رعایت آخرین مقررات ملی ساختمان (مبحث۱۴) و استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

ماده ۳ـ کارگاه‌های صنعتی با توجه به سطح و نوع تولیدات خود که دارای فاضلاب صنعتی و انسانی می‌باشند باید دارای مسیر جمع‌آوری مجزا و تصفیه‌خانه‌های مناسب و ایمن منطبق با آخرین مقررات سازمان حفاظت و محیط زیست و آیین‌نامه ایمنی در تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب مصوب شورای عالی حفاظت فنی باشند.

ماده ۴ـ طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی تأسیسات الکتریکی باید مطابق با آخرین استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی، مقررات ملی ساختمان (مبحث ۱۳) و آیین‌نامه حفاظتی تأسیسات الکتریکی در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

ماده ۵ ـ سیستم اتصال زمین ساختمان کارگاه باید مطابق با آخرین آیین‌نامه ایمنی سیستم اتصال به زمین (ارتینگ) مصوب شورای عالی حفاظت فنی و استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی اجراء گردد .

ماده ۶ ـ نصب و کاربرد کلیه علائم و نشانه های ایمنی و هشداردهنده باید مطابق با آخرین مقررات ملی ساختمان (مبحث۲۰) و آیین‌نامه علائم ایمنی در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

ماده ۷ـ طراحی، ساخت، نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری مولدهای بخار و دیگ‌های آب گرم باید مطابق با آخرین استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و آیین‌نامه حفاظتی مولد بخار و دیگ‌های آب گرم مصوب مورخ ۲۰/۹/۱۳۶۲ شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

ماده ۸ ـ شرایط و ضوابط بهداشتی توالت‌ها، رختکن، حمام، یخچال و سردخانه، آب مصارف آشامیدنی و بهداشتی، نمازخانه، آشپزخانه و سایر تأسیسات و تسهیلات بهداشتی کارگاه باید بر اساس آخرین مصوبه آیین‌نامه تأسیسات کارگاه از نظر بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مقررات ملی ساختمان (مبحث۱۶) باشد.

تبصره: در خصوص کارگاههای موقت از قبیل فعالیت ساختمانی، عمرانی، فصلی و نظایر آن تأمین تأسیسات و تسهیلات بهداشتی کارگران به نحو مطلوب الزامی است.

ماده ۹ـ نگهداری، ذخیره و انبار نمودن و جابجایی مواد قابل اشتعال و انفجار باید مطابق با آخرین آیین‌نامه‌های حفاظتی مواد خطرناک، مواد قابل اشتعال و انفجار، پیشگیری و مبارزه با آتش‌سوزی در کارگاه‌ها مصوب شورای عالی حفاظت فنی و سایر قوانین و مقررات مراجع ذیصلاح مرتبط با نوع مواد انجام گیرد.

ماده ۱۰ـ طراحی، ساخت، نگهداری و شرایط ایمنی سردخانه‌ها باید مطابق با آخرین استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی باشد.

ماده ۱۱ـ استفاده از تجهیزات حفاظت در برابر آذرخش (صاعقه) در کارگاه‌هایی که در ساختمان آن‌ها مواد قابل اشتعال و انفجار تولید و یا ذخیره و انبار می‌شود، تانک‌ها، مخازن حاوی بنزین، نفت، روغن و مواد قابل اشتعال دیگر نگهداری می‌گردد و یا دارای ساختمان مرتفع یا دودکش بلند یا ساختمان در ارتفاع بالا روی کوه می‌باشند مطابق با آخرین استاندارد ملی سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران الزامی است .

ماده ۱۲ـ در صورت ایجاد شرایط کار در ارتفاع رعایت آیین‌نامه کار در ارتفاع مصوب شورای عالی حفاظت فنی الزامی است.

ماده ۱۳ـ مسئولیت رعایت مقررات این آیین‌نامه بر عهده کارفرما بوده و در صورت وقوع هر گونه حادثه ناشی از کار به دلیل عدم توجه وی به الــزامات قانونی مطابق مواد ۹۵، ۱۷۱ و ۱۷۶ قانون کار رفتار خواهد شده و متخلف مکلف به جبران خسارت وارده می‌باشد.

فصل سوم ـ مقررات اختصاصی

بخش اول ـ ساختمان کارگاه

الف ـ ساختمان کارگاه

ماده۱۴ـساختمان کارگاه اعم از دائم و موقت باید مقاوم و مستحکم بوده و در برابر نیروهای وارده با احتساب موارد ذیل طراحی و ایمن گردد:

الف ـ بار مرده باید متناسب با نوع ساختمان باشد.
ب ـ نوع ساختمان، تجهیزات، دستگاهها و نظایر آن باید در محاسبه بار زنده ساختمان در نظر گرفته شود.
ج ـ بار برف، باد، زلزله متناسب با شرایط اقلیمی و موقعیت جغرافیایی
د ـ بارهای ناشی از رانش خاک و نظایر آن (در صورت وجود)
و ـ سایر بارهای تأثیرگذار برسازه متناسب با نوع فعالیت کارگاه

تبصره ـ برای رسیدگی به این منظور باید خلاصه محاسبات فنی ضمیمه نقشه‌های تسلیمی ارائه گردد

ماده ۱۵ـ برای فضاهای سرپوشیده و مسقف باید حداقل برای هر نفر ۱۲ مترمکعب فضا بدون کسر حجم اشغال شده توسط تجهیزات و ماشین‌آلات در نظر گرفته شود و حداقل فاصله سقف تا کف ساختمان ۳ متر منظور گردد.

تبصره ـ برای ساختمان با ارتفاع بیش از ۳ متر برای محاسبه حجم لازم، فقط باید ۳ متر محاسبه شود و ارتفاع بیش از آن در محاسبه منظور نمی‌گردد.

ماده ۱۶ـ سقف‌های کاذب احداث شده باید مقاومت کافی در برابر بارهای وارده و حریق را دارا بوده و انبار کردن مصالح، مواد و قرار گرفتن افراد روی آن ممنوع است.

ماده ۱۷ـ چیدمان دستگاه‌ها و ماشین‌آلات و قرار دادن اشیاء در یک سالن باید به نحوی باشد که مطابق با کارکرد دستگاه و ماشین بوده و اطراف آنها دارای فضای کافی برای تردد ایمن افراد، ماشین‌آلات کارگاهی، تعمیرات ناشی از خرابی دستگاه و انتقال مواد مصرفی و تولیدی، میسر گردد.

ماده ۱۸ـ کف کارگاه، اتاق‌ها و پیاده‌روها در قسمت‌های عبور کارگران و حمل و نقل مواد باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

الف ـ صاف، هموار و عاری از هرگونه برآمدگی و یا فرورفتگی باشد .
ب ـ از مصالحی ساخته یا اندود شود که مانع از هرگونه لغزندگی و ایجاد گرد و غبار گردد.

ماده ۱۹ـ دریچه‌های موجود درکف کارگاه نباید بالاتر از کف کارگاه نصب شوند.

ماده ۲۰ـ در محل‌ کار و مکانهایی ‌که ‌دستگاه‌های ‌متعددی ‌قرار دارد باید ‌به ‌وسیله ‌خط‌کشی ‌با رنگ‌ مشخص‌، در دو طرف‌ راه ‌اصلی ‌و راه‌های ‌فرعی ‌را مشخص‌ نموده ‌و حتی ‌محل ‌قرار دادن ‌مواد اولیه و مواد تولیدی ‌به ‌وسیله ‌این ‌خطوط‌ معین‌ گردد تا محل‌های ‌رفت ‌و آمد، حمل ‌و نقل ‌مواد و همچنین ‌جهت ‌حرکت ‌اصلی ‌با علامت‌گذاری ‌روی ‌زمین ‌معلوم ‌و روشن‌ باشد.

ماده ۲۱ـ کف ‌کارگاه‌ها باید ‌قابل‌ شستشو بوده ‌و در مواردی ‌که ‌نوع ‌کار موجب ‌ریخته‌شدن ‌آب ‌در کف‌ گردد، شیب ‌کافی ‌داشته‌ تا ‌آبها را به ‌سمت ‌مجاری ‌فاضلاب ‌هدایت ‌نماید.

ماده ۲۲ـ پلکان‌ها و اطراف‌ محل ‎ورود و خروج‎ به کابین آسانسور و نقاط ‎مشابه که‎لغزندگی آنها موجب مخاطرات بیشتری نسبت به سایر جاها خواهد بود باید از مصالح ‌غیرلغزنده ‌ساخته ‌شود. (شکل‌های ۷و ۸)

ماده۲۳ـ  تمامی حفره‌ها و دهانه‌های باز اطراف دستگاه و ماشین‌آلات که احتمال خطر برای افراد وجود دارد باید بوسیله حفاظ‌های مناسب و مقاوم مسدود شوند.

ماده۲۴ـ نرده حفاظتی باید از جنس مقاوم و محکم بوده و دارای مشخصات فنی زیر باشد: (شکل های ۵ و ۱۰)

الف ـ مطابق با استاندارد های ملی باشد
ب ـ فواصل پایه عمودی از یکدیگر حداکثر۲۰۰ سانتیمتر باشد
ج ـ حداکثر فاصله اولین میله طولی در نرده راه پله از کف ۸ سانتیمتر باشد.
دـ از میله فوقانی و تحتانی برای استحکام استفاده شود.
هـ ـ عاری از هرگونه تراشه ، براده ، لبه تیز و برنده روی سطوح نرده باشد.
وـ ارتفاع آن برای پرتگاهها حداقل ۹۰ و حداکثر ۱۱۰ سانتیمتر باشد.
زـ ارتفاع نرده در پلکان حداقل ۸۵ و حداکثر ۹۴ سانتیمتر می‌باشد.
ح ـ فاصله میله میانی از کف باید حداقل ۵۰ سانتیمتر باشد.
ط ـ قادر به تحمل نیروهای وارد حداقل ۹۰۰ نیوتن باشد.

ماده ۲۵ـ کف پلکان باید از مصالحی ساخته شده باشد که متناسب با نوع محل و شرایط اقلیمی بوده و در هنگام برودت هوا از یخ‌زدگی کف پله جلوگیری بعمل آورد.

ماده ۲۶ـ مشخصات فنی پلکان به غیر از امدادی و سرویس باید مطابق با موارد زیر باشد:

الف ـ کف پلکان باید حداقل ۳۳ سانتیمتر باشد .
ب ـ ارتفاع پله باید حداقل ۱۴ و حداکثر ۲۰ سانتیمتر باشد .
ج ـ عرض پاگرد باید در حدود ۱۱۰ سانتیمتر در جهت پلکان یا بیشتر، متناسب با عرض پلکان داشته باشد.
دـ عرض‌پلکان‌ها نباید در هیچ ‌مورد از ۹۰ سانتیمتر کمتر باشد.
هـ ـ شیب راه پله نباید کمتر از ۳۰ درجه و بیش از ۵۰ درجه باشد.
و ـ تغییرات ارتفاع پیشانی (پاخور) یا عرض کف پله در یک راه پله نباید بیش از ۶ میلیمتر باشد.

ماده ۲۷ـ پلکان سرویس، امداد و فرار باید مطابق با موارد زیر باشد: (شکل ۲)

الف ـ حداقل عرض کف پله ۱۵ سانتیمتر باشد.
ب ـ شیب پلکان حداکثر ۶۰ درجه باشد.
ج ـ در محل های مناسب بصورت ایمن نصب گردد.
هـ ـ حداقل عرض پلکان مذکور باید ۵۵ سانتیمتر باشد.

ماده ۲۸ـ اختلاف سطح بین دو پاگرد نباید از ۷/۳ متر تجاوز نماید.

ماده ۲۹ـ پله های یک پلکان باید دارای عرض و ارتفاع مساوی باشد.

ماده ۳۰ ـ پاگرد یا سکوها و کف پله هایی که با صفحات فلزی اجراء می‌گردند باید بصورت کاملاً ایمن نصب و اجراء شده باشد.

ماده ۳۱ـ راه پله با بیش از چهار پله و یا حداقل ارتفاع ۷۶ سانتیمتر (هر کدام که کمتر باشد) در صورت وجود لبه کناری پرتگاه باید به نرده دستی مناسب محفوظ گردد .

ماده ۳۲ـ راه پله مارپیچی باید در سمتی که عرض کف پله به کمتر از ۱۵ سانتیمتر می‌رسد دارای نرده حفاظتی مناسب باشد.

ماده ۳۳ـ در صورت وجود بازشو به پاگرد، عرض پاگرد باید حداقل ۵۰ سانتیمتر بیشتر از عرض در بازشو در نظر گرفته شود.

ماده ۳۴ـ پلکان و سکوهایی که از مصالح مشبک ساخته شده‌اند ابعاد چشمه‌ های آن نباید از ۱۱ میلیمتر تجاوز نماید تا اشیاء متفرقه امکان سقوط از آن را نداشته باشد.

ماده ۳۵-  پلکان ‌با عرض‌ بیش‌ از ۱۱۰ سانتیمتر باید در سمت ‌پرتگاه ‌با یک‌ نرده ‌و در سمت ‌بسته ‌هم ‌به ‌وسیله ‌نرده‌ دستی‌ طبق ‌ماده‌۲۴ مجهز گردند.

ماده‌ ۳۶ـ پلکان ‌با ‌عرض ‌بیش‌ از ۲۲۵ سانتیمتر باید علاوه بر نرده‌های‌ کناری ‌به یک ‌نرده‌ دستی میانه ‌نیز مجهز باشد.

ماده۳۷ـ نرده‌‌دستی‌ که ‌پایه‌های ‌آن‌ به ‌دیوار نصب ‌می‌شود باید طوری‌ ساخته ‌شود که‌ دست‌ آزادانه ‌بدون ‌برخورد با موانعی‌ اعم‌ از سطح دیوار یا کنار نرده ‌حرکت‌ کند حداکثر فاصله ‌پایه‌ ها از یکدیگر ۲۰۰ سانتیمتر و بین ‌نرده‌ دستی ‌و دیوار باید حداقل ‌۵ سانتیمتر باز باشد.

ماده۳۸ـ حداکثر شیب ‌مجاز برای‌ رمپ (راهروهای‌ شیب‌ دار) مورد استفاده ‌افراد ۱۰ درجه‌ است‌. این ‌رمپ‌ ها باید با کلیه ‌شرایطی‌ که ‌در مورد پلکان‌ ها منظور می‌شود از حیث‌ ساختمان ‌و عرض‌ و نرده‌ و غیره ‌مطابقت‌ داشته ‌باشد.

ماده ۳۹ـ ورودی‌ پنجره‌هایی ‌که ‌در پاگردهای ‌پلکان ‌باز می‌شود در صورتی ‌که ‌پهنای ‌آنها بیش ‌از ۳۰ سانتیمتر و فاصله ‌با سطح ‌پاگرد کمتر از ۹۰ سانتیمتر باشد باید‌ به ‌وسیله ‌نرده ‌حفاظت‌ شوند.

ماده ۴۰ـ قسمت‌ هایی از کارگاه که از سطح زمین یا کف طبقات ارتفاع داشته و لازم است کارگران هر چند به صورت موقت در آن محل فعالیت داشته باشند باید راه دسترسی مناسب نظیر پلکان، نردبان و نظایر آن تعبیه گردد.

ماده ۴۱ـ عرض گذرگاه های آدم‌ رو بین ماشین‌ آلات، تأسیسات، انبوه مواد و تعمیرات نباید کمتر از ۶۰ سانتیمتر باشد.

ماده ۴۲ـ تمامی معابر، راهروها و جایگاه های کار که روی دستگاه، ماشین‌ آلات و نوارهای متحرک قرار دارند باید از دو طرف بوسیله نرده‌های حفاظتی ایمن گردند.

ماده ۴۳ـ سطوح برف‌ گیر و یخ‌ زننده پلکان‌ ها، راه‌ پله‌ های فرار، معابر پیاده، راهروهای سر باز و نظایر آن باید بصورت مرتب از برف و یخ پاک گردیده و یا با مصالحی ساخته شوند که مانع از هرگونه یخ‌ زدگی این سطوح گردد.

ماده ۴۴ـ در و پنجره اتاق‌ها و محیط‌ هایی که احتمال انفجار در آنها وجود دارد باید در مقابل انفجار مقاوم و مستحکم بوده و شیشه‌های آن از نوع ضد انفجار بوده و بازشوی آن به سمت خارج باشد.

ماده ۴۵ـ اتاق‌ هایی که در آنها فعالیت عکس‌ برداری با اشعه ایکس وجود دارد باید با ورق‌ های سربی با ضخامت مناسب مطابق با مقررات مراجع ذیصلاح پوشیده گردد.

ماده ۴۶ـ جهت نقل و انتقال مواد خطرناک از قبیل پاتیل‌ های مواد مذاب و یا مشابه آن که احتمال پاشش به افراد در طول مسیر وجود دارد ،باید مسیری مجزا و دور از رفت و آمد کارگران و افراد دیگر تعبیه گردد.

ماده ۴۷ـ ساختمان کارگاههای موقت، پیش‌ ساخته، کانکس‌ ها و نظایر آن باید مجهز به سیستم اتصال زمین مؤثر باشد.

ماده۴۸ـ ساختمان کارگاه باید با توجه به نیازمندی های افراد معلول جهت فعالیت و کار مطابق قوانین و مقررات موجود طراحی و احداث گردد.

ب ـ روشنایی

ماده ۴۹ـ در محل رفت و آمد و کار کارگران و افراد باید روشنایی مناسب و کافی تأمین گردیده و حتی الامکان از نور طبیعی استفاده گردد.

ماده ۵۰ ـ به منظور تعبیه روشنایی با نور طبیعی در سالن سرپوشیده و مسقف باید با استفاده از پنجره‌های سقفی و معمولی با فواصل مناسب از یکدیگر، نور محل را بصورت یکنواخت تأمین نمود.

ماده ۵۱ ـ در محل‌ هایی که بطور موضعی احتیاج به نور بیشتری می‌باشد باید علاوه بر نور کلی کارگاه، نور اضافی در محل مورد نیاز تأمین گردد.

ماده ۵۲ ـ برای جلوگیری از خیره شدن چشم به نور اضافی تابیده شده به قطعه کار، منبع نور مذکور باید به نحوی پوشیده شود که فقط محل مورد نظر را روشن نماید.

ماده ۵۳ ـ برای استفاده بیشتر از نور آفتاب، باید سقف کارگاه و دیگر سطوح منعکس‌ کننده نور به رنگ روشن بوده تا نور را بهتر منعکس کند.

تبصره ـ دیوارها و کف ساختمان کارگاه که در دید مستقیم کارگر قرار می‌گیرد نباید از رنگهایی که موجب خیرگی چشم در کارگران می‌شود استفاده نمود.

ماده ۵۴ ـ کلیه پنجره های موجود در سالن که در سقف و دیوار قرار دارند، باید همواره تمیز بوده تا روشنایی از طریق تابش تأمین گردد.

ماده ۵۵ ـ برای جلوگیری از شدت بیش از حد نور در طی روز، پنجره‌ ها باید به کرکره و پرده متحرک مناسب مجهز باشند. و امکان باز و بسته کردن ایمن پنجره‌ ها و تنظیم نور آنها فراهم شود، بطوریکه خود این پنجره‌ ها مخاطراتی را به محل کار و کارگران تحمیل ننماید.

ماده ۵۶ ـ در محلهایی که امکان تأمین روشنایی طبیعی برای تأمین نور وجود ندارد باید با استفاده از نور های مصنوعی مناسب، روشنایی محل تأمین گردد .

ماده ۵۷ ـ روشنایی ‌باید بطور کلی ‌یکنواخت ‌بوده و از جهات ‌مختلف ‌بتابد تا از ایجاد سایه‌ های ‌تند جلوگیری‌ شده ‌و ضمناً باعث‌ خیره‌ شدن‌ چشم ‌نگردد.

ماده ۵۸ ـ تمهیدات لازم برای تمیز کردن پنجره‌ ها به نحوی که خطری متوجه افراد نگردد باید در محل کار در نظر گرفته شود.

ماده ۵۹ ـ منابع تأمین روشنایی مصنوعی نباید طوری نصب شوند که خود باعث ایجاد مخاطراتی در محیط کار شوند.

ماده ۶۰ ـ هر گاه به دلیل مقتضات ایمنی و بهداشتی در محل کار، لازم است از پنجره‌ ها یا سطوح شفاف و شیشه‌ای در دیوارها و درها استفاده گردد باید از مصالح ایمن و مقاوم در برابر شکستگی ساخته شوند و یا زمانیکه احتمال برخورد افراد با این سطوح وجود دارد، باید با علایمی این سطوح مشخص شوند.

ج ـ شدت نور

ماده ۶۱ ـ میزان شدت نور محل کار، معابر پیاده‌ روها و راه های عبوری مربوط به وسایل نقلیه باید با توجه به شغل و نوع کار و فعالیت و با استفاده از آخرین جداول حدود تماس شغلی و عوامل بیماریزا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مقررات ملی ساختمان (مبحث۱۳) تعیین گردد.

ماده ۶۲ ـ میزان نور و روشنایی در محیط‌های کار باید مطابق با جدول زیر استخراج‌ شده از استاندارد ANSI برای کارگران و افراد تأمین گردد

ماده  ۶۳ ـ به منظور تأمین روشنایی در مواقع قطع برق در محیط کارگاه باید سیستم روشنایی اضطراری مناسب با منبع تولید نیرو و سیم‌کشی مستقل از شبکه عمومی و حداقل شدت روشنایی ۱۰ لوکس فراهم گردد .

دـ عایق بندی ساختمان

ماده ۶۴ ـ محل‌های نصب رادیاتور و لوله‌های آب گرم باید به گونه‌ای انتخاب گردند که در اثر تشعشعات حرارتی یا جریان هوای گرم ناشی از آنها موجب ناراحتی برای کارگران در حین انجام کار نگردد .

ماده ۶۵ ـ در مناطق جغرافیایی و اقلیمی که دارای اختلاف بالای درجه حرارت در فصول سال می‌باشند باید تمامی دیوارها، سقف‌ها، درها و پنجره‌ها به نحوی مناسب عایق‌بندی حرارتی گردیده تا مانع از تبادل حرارت و برودت داخل محیط کارگاه به خارج از کارگاه و بالعکس و اتلاف انرژی گردد.

ماده ۶۶ ـ مسیر لوله‌های حرارتی و برودتی باید بوسیله عایق‌های مناسب که در مقابل حرارت و سرما مقاوم است عایق‌بندی گردند.

هـ ـ دمای محیط ساختمان کارگاه

ماده ۶۷ ـ در محیط کاری که در آن کار به صورت نشسته انجام می‌شود مانند ادارات، حداقل دمای مطلوب ۱۶ درجه سانتیگراد می‌باشد و در صورتی که کار فیزیکی در محیط کار صورت می‌پذیرد حداقل دمای مطلوب ۱۳ درجه سانتیگراد است (مگر اینکه شرایط محیط کار تابع قوانین و مقررات حفاظتی خاص باشد)

ماده ۶۸ ـ نصب دماسنج در محیط های کارگاهی به منظور تعیین دمای محیط کار الزامی است.

و ـ انبارها

ماده ۶۹ ـ انبارها باید دارای مسیرهای عبور مجزا برای تردد افراد و وسایل نقلیه باشد.

ماده ۷۰ـ انبار باید به وسایل تهویه طبیعی و در صورت لزوم تهویه مصنوعی ضدشعله مجهز باشد و کلیدها، فیوزها و سایر ادوات و وسایل الکتریکی باید از نوع ضدجرقه و ضدشعله باشد.

ماده ۷۱ـ ساختمان یا هر بخش از یک ساختمان که برای انبار مورد استفاده قرار میگیرد باید حداقل به دو راه خروج مجزا و دور از هم مجهز باشد.

ماده ۷۲ـ انبار باید دارای قفسه‌بندی مناسب بوده و یا چیدمان مواد به گونه‌ای باشد که خطر سقوط نداشته و مزاحمتی برای عبور و مرور افراد ایجاد ننماید.

ماده ۷۳ـ دیوارها، سقف و کف انبار باید از مصالح مقاوم و مناسب ساخته شده باشد بطوریکه در برابر بارهای وارده و آتش مقاوم باشد.

ماده ۷۴ـ در اطراف انبار باید راههای مطمئن و ایمن برای تردد ماشین‌های حمل کالا و آتش‌نشانی پیش‌بینی گردد.

ماده ۷۵ـ  در انبارها باید از جنس فلز و سطح داخلی آن صاف و بدون شکاف بوده و بازشوی آن روبه خارج باشد .

ماده ۷۶ـ پنجره انبارها باید مجهز به حفاظ و تور سیمی بوده و بازشوی آن روبه خارج باشد.

ماده ۷۷ـ انبارها باید سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق متناسب با نوع مواد مطابق با آیین‌نامه پیشگیری و حفاظت در برابر آتش‌سوزی و حریق باشد.

ماده ۷۸ـ محل استراحت و آبدارخانه نباید در ساختمان انبار قرار داشته باشد.

ماده ۷۹ـ دیوارها و ستون‌های داخل انبار باید جهت افزایش میدان دید تا ارتفاع ۲۰۰ سانتیمتر از سطح زمین با رنگ‌های روشن محرک رنگ‌آمیزی شود.

ماده ۸۰ ـ مسیرهای داخلی انبار، قفسه‌ها و کالا باید طوری تعبیه شده باشد که دسترسی افراد به درهای خروجی در اسرع وقت امکان‌پذیر باشد.

زـ آسانسور، پله برقی و پیاده‌رو متحرک

ماده ۸۱ ـ نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری و هرگونه تغییر اساسی در آسانسور، پله‌های برقی و پیاده‌رو متحرک باید با رعایت آخرین مقررات آیین‌نامه حفاظتی ساختمان کارگاهها، استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و مقررات ملی ساختمان (مبحث۱۵) صورت پذیرد.

ماده ۸۲ ـ داخل کابین آسانسور باید دارای لوح شناسایی با مشخصات ذیل باشد:

الف ـ نام شرکت سازنده
ب ـ ظرفیت حمل نفر یا بار یا هردو
ج ـ نوع کاربری
دـ سال ساخت
هـ ـ آدرس و شماره تلفن سازنده
وـ شماره استانداردی که آسانسور بر مبنای آن ساخته شده است.

ماده۸۳ ـ چاه آسانسور باید در سراسر ارتفاع و تمامی سطوح بسته بوده و بجز درهای طبقات و دریچه‌های بازدید، خروجی دیگری نداشته باشد و در تراز هر طبقه در موتورخانه و چاهک دارای روشنایی مناسب با چراغ محافظ‌دار تونلی و لوله هواکش در سقف موتورخانه باشد. (شکل ۱۱)

ماده۸۴ ـ آسانسورهایی که خارج ساختمان‌ها قرار دارد تا ارتفاع ۳ متر از هر طرف و از این ارتفاع به بالا سمتی که روبه ساختمان قرار دارد در تمام ارتفاع باید بسته باشد.

ماده۸۵ ـقسمت‌هایی از تأسیسات الکتریکی آسانسور که لازم است در زمان برق‌دار بودن، تنظیم و یا مورد آزمایش قرار گیرند باید به گونه‌ای نصب شوند که فضای کار ایمن در نقاط مورد نیاز برای حضور تعمیرکار وجود داشته باشد.

ماده۸۶ ـ در صورت استفاده از وسایل فرمان الکتریکی دستی در تأسیسات الکتریکی آسانسور این وسایل باید به گونه‌ای باشد که امکان راه‌اندازی تصادفی آنها وجود نداشته و همچنین کلیدهای فرمان دستی بطور اطمینان‌بخشی قفل گردند.

ماده۸۷ ـ کلیه تجهیزات و دستگاههای الکتریکی آسانسور باید دارای سیستم اتصال به زمین مؤثر باشند.

ماده۸۸ ـ دریچه تهویه باید به نحوی محافظت گردد که از نفوذ باران ،برف ،پرندگان و نظایر مشابه آن جلوگیری نماید.

ماده ۸۹ ـ تخلیه هوای چاه هر گروه آسانسور مستقل از چاههای گروه دیگر خواهد بود و بنابر این نباید بین آنها ارتباط تخلیه هوا وجود داشته باشد.

ماده۹۰ـ سیستم تهویه هوا در چاه آسانسور باید بصورت دستی عمل نموده و چاه آسانسور نباید وسیله تخلیه هوای ساختمان باشد.

ماده۹۱ـ  درهای طبقات باید به صورت اصولی نصب شده و در هنگام بسته بودن، تمام دهانه چاه را از کف تا سقف بپوشاند. (شکل ۱۱)

ماده۹۲ـ در خصوص فاصله بالا سری در آسانسورهای با رانش مثبت (وینچی) رعایت موارد زیر الزامی است:

الف ـ نصب ضربه‌گیر متناسب با نوع و ظرفیت آسانسور در زیر سقف چاه
ب ـ فاصله آزاد قائم معادل حداقل ۱۰ سانتیمتر بین بالاترین سطح روی کابین و پایین ترین سطح زیر سقف چاه

ماده۹۳ـ پس از باز نمودن در اضطراری، چنانچه مانعی برای باز نگهداشتن در طبقات وجود نداشته باشد، در باید بصورت خود کاربسته و قفل گردد.

ماده۹۴ـ درهای بازرسی، اضطراری و نیز دریچه های بازدید باید فاقد هرگونه روزنه بوده و همانند درهای طبقات دارای استحکام مناسب باشد.

ماده۹۵ـ نصب هرگونه در، دریچه اضطراری و تخلیه هوا در سمتی که وزنه تعادل قراردارد، ممنوع است.

ماده۹۶ـ دریچه اضطراری برای ورود به بالای کابین در زیر سقف چاه یا یکی از دیواره‌های چاه از فضای موتورخانه باید به گونه‌ای تعبیه شود که بازشوی آن به سمت بیرون چاه بوده و دارای قفل ایمنی باشد.

ماده۹۷ـ در آسانسورهای گروهی و بیشتر از ۲ آسانسور کنار هم باید در سطح کف موتورخانه و در امتداد پاگرد جلوی در طبقه آخر، دریچه‌ای به سمت موتورخانه و متناسب با تجهیزات آن تعبیه گردد.

ماده۹۸ـ طراحی، ساخت، نصب درها، دریچه‌ها و یا قطعات آنها باید به گونه‌ای باشد که سقوط آنها به داخل چاه آسانسور در صورت بروز حوادث امکان‌پذیر نباشد.

ماده۹۹ـ درهای طبقات جز در مواقع استفاده از آسانسور باید بصورت ایمن بسته بماند. (شکل ۱۳)

ماده۱۰۰ـ درهای طبقات باید دارای قفل ایمنی مناسب بوده، به نحوی که قبل از شروع حرکت کابین، مانع از بازشدن درهای طبقات گردیده و همچنین تا زمانی که در طبقه باز است، امکان حرکت برای کابین وجود نداشته باشد.

ماده۱۰۱ـ باز نمودن درهای طبقات در مواقع نبودن کابین نباید جز با کلید مخصوص امدادی امکان‌پذیر باشد.

ماده۱۰۲ـدرهای لولایی طبقات باید مجهز به شیشه بوده به نحوی که وجود کابین در طبقه مشخص باشد.

ماده۱۰۳ـ کابین باید در تراز طبقات بطوریکه کف آن هم ارتفاع با کف طبقه است (هم تراز) توقف نموده و درهنگام ورود و خروج مسافر، در آن تراز باقی بماند.

ماده۱۰۴ـ کابین آسانسور باید مجهز به در مناسب بوده تا هنگام بسته بودن در کاملاً محدوده باز شوی ورودی را بپوشاند. (شکل ۱۱)

ماده۱۰۵ـ در کابین آسانسور باید دارای حسگر باشد، که هنگام باز بودن آن امکان حرکت کابین میسر نبوده و تا قبل از توقف کامل کابین باز نمودن آن میسر نباشد. (شکل ۱۳)

ماده۱۰۶ـ درهای اتوماتیک آسانسور باید مجهز به حسگرهای مناسب بوده تا هنگام وجود مانع در چهارچوب، از بسته شدن در جلوگیری و آن را مجدداً باز نماید.

ماده۱۰۷ـ مدارتغذیه زنگ اخبار و سیستم مکالمه دو طرفه در کابین آسانسور، باید مجهز به باطری مناسب آماده بکار باشد.

ماده۱۰۸ـ کابین آسانسور باید به سیستم تهویه و روشنایی مناسب طبق استاندارد مجهز باشد.

ماده۱۰۹ـ آسانسور باید به یک منبع تغذیه نیروی اضطراری که بطور خودکار قابل‌شارژ است مجهز گردد.

ماده۱۱۰ـ سطح کف کابین و ورودی آن باید صاف و فاقد زوائد خطرناک بوده و از مواد غیرلغزنده ساخته شده باشد.

ماده۱۱۱ـ سقف کابین، باید مجهز به دریچه خروجی و امدادی به ابعاد ۵۰ در ۳۵ سانتیمتربوده و بازشوی این دریچه، رو به خارج کابین باشد.

ماده۱۱۲ـ ترمز ایمنی کابین آسانسور باید دارای شرایط زیر باشد:

الف ـ قدرت متوقف کردن و نگهداشتن کابین با تمام ظرفیت آن را در هنگام افزایش سرعت و یا سقوط داشته باشد.
ب ـ آزاد نمودن آن فقط باید توسط کنترل‌کننده‌های مکانیکی سرعت انجام پذیرفته و این امر تنها با بالا بردن کابین امکان پذیرگردد.
ج ـ باید پس از آزاد شدن به صورت عادی عمل نماید.

ماده۱۱۳ـ بالاترین و پاییـن‌ترین توقفگاه کابین باید به کلید حدی مناسب مجهز گردیده بطوریکه مستقل از مدار فرمان موجود در کابین باشد و مستقیماً با مدار فرمان اصلی آسانسور ارتباط برقرار نماید.

ماده۱۱۴ـ کابین آسانسور باید به حسگر کنترل بار برای جلوگیری از اعمال بار بیش از حد مجاز مجهز گردد.

ماده۱۱۵ـ  قراردادن هرگونه ابزار، تجهیزات و نظایر آنها درون موتورخانه، چاه و چاهک آسانسور ممنوع است.

ماده۱۱۶ـ آسانسور باید به کنترل‌کننده مکانیکی سرعت (گاورنر) مجهز گردیده و کنترل‌کننده مذکور با ترمز ایمنی آسانسور مرتبط گردد. (شکل ۱۲)

ماده۱۱۷ـ ترمز ایمنی و گاورنر حتما پلمپ (مهرو موم ) شده باشند.

ماده۱۱۸ـ ترمزهای ایمنی کابین و وزنه تعادل هریک باید دارای گاورنر مخصوص به خود باشد. (شکل ۱۲)

ماده۱۱۹ـ کابین تا زمانیکه زبانه قفل‌کننده حداقل به اندازه ۷ میلیمتر با لنگه در درگیر نشده است نباید قادر به حرکت باشد.

ماده۱۲۰ـ فضای موتور خانه آسانسور باید طبق استاندارد باشد که علاوه بر امکان جای دادن تجهیزات، فضای مناسب برای تردد و انجام تعمیرات احتمالی بصورت ایمن را برای تعمیرکاران فراهم آورد.

 ماده۱۲۱ـ اجزا و چاه آسانسور در محیط‌هایی با قابلیت اشتعال و انفجار باید از نوع مقاوم در برابر خطرات مذکور بوده و یا حفاظت شده باشند.

ماده۱۲۲ـ در زمان تعمیر و نگهداری آسانسورها باید شرایط ایمنی مناسب اعم از تهویه و روشنایی و سایر شرایط ایمنی لازم فراهم گردد.

ماده۱۲۳ـ در صورتی که دسترسی به موتورخانه از طریق پله امکان‌پذیر نباشد، استقرار نردبان ایمن و اختصاصی جهت دسترسی به موتورخانه الزامی است.

ماده۱۲۴ـ موتورخـانه باید به سیستم اطفاء حریق مناسب و به میزان کافی تجهیز گردد.

ماده۱۲۵ـ بلند کردن کابین آسانسور در زمان نصب باید با رعایت کامل مقررات و دستور العمل‌های شرکت سازنده صورت پذیرد.

ماده۱۲۶ـ اطاقک آسانسورهای باری که افراد را نیز حمل می‌کند و یا یک نفر متصدی در داخل آن بکار مشغول است باید مطابق مشخصات آسانسورهای مخصوص حمل افراد ساخته شود.

ماده۱۲۷ـ حداقل قطر سیم بکسل کابین باید ۸ میلیمتر و گاورنر حداقل ۶ میلیمتر بوده و از نوع استاندارد باشد .

ماده۱۲۸ـ درها و دریچه‌های اضطراری در دیواره‌های چاه آسانسور نباید به سمت چاه آسانسور باز شود و دارای قفل ایمنی باشد.

ماده۱۲۹ـ درهای کابین و طبقات باید در زمان ایستادن آسانسور در تراز طبقه بصورت هماهنگ باز و بسته شود.

ماده۱۳۰ـ درآسانسورهای خدماتی که برای جابجایی کالا بین طبقات استفاده می‌گردد و در طبقه مشخصی عمل می‌کند باید دارای کابینی باشد که ابعاد آن به اشخاص اجازه استفاده را نمی‌دهد و در میان ریل‌های نصب شده عمودی حرکت می‌نماید.
تبصره ـ ابعادی که کابین را برای افراد غیرقابل استفاده می‌کند نباید از مقادیر زیر بیشتر باشد:

الف ـ مساحت کف کابین یک مترمربع
ب ـ عمق کابین ۱۰۰ سانتیمتر
ج ـ ارتفاع ۱۲۰ سانتیمتر،
دـ ارتفاع بیش از ۱۲۰ سانتیمتر کل کابین در صورتی مجاز است که کابین شامل چند طبقه ثابت بوده به نحوی که ارتفاع هریک از طبقات ۱۲۰ سانتیمتر بیشتر نشود.
هـ ـ کل مسیر حرکت کابین محصور بوده و دارای مقاومت مکانیکی کافی باشد.

ماده۱۳۱ـ حرکت کابین باید منوط به بسته بودن درهای تمامی طبقات باشد.

ماده۱۳۲ـ پله‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک باید دارای لوح شناسایی که دربرگیرنده موارد ذیل بوده و در ابتدای ورودی آنها نصب می‌گردد باشد:

الف ـ نام شرکت سازنده
ب ـ سال ساخت
ج ـ آدرس و شماره تلفن سازنده
دـ شماره استانداردی که بر مبنای آن ساخته شده است.
تبصره ـ در خصوص ظرفیت حمل با دستگاههای مذکور می‌بایستی بند ۱۵ـ۳ـ ۵ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان رعایت گردد.

ماده۱۳۳ـ اطراف منطقه باز طبقه فوقانی پله برقی باید به نحو مطمئن و ایمن حفاظ‌گذاری گردد. (شکل ۱۴)

ماده۱۳۴ـ متصدی دستگاه باید قبل از راه‌اندازی پله برقی در هر شرایطی از عملکرد صحیح سیستم های ایمنی اطمینان حاصل نماید.

ماده۱۳۵ـ سطح پله برقی باید به گونه‌ای باشد که از لیز خوردن افراد جلوگیری نماید. (شکل ۱۴)

ماده۱۳۶ـ درصورت توقف پله برقی به هر دلیل، در استارت مجدد آن باید از عدم تردد افراد روی پلکان‌ها در حالت خاموش اطمینان حاصل نموده تا شوک ناشی از استارت باعث بر هم خوردن تعادل افراد و سقوط آنها نگردد.

ماده۱۳۷ـ در هنگام نصب، راه‌اندازی، بازرسی و تعمیرات محدوده اطراف آسانسور، راه‌پله متحرک و پله‌های برقی (اعم از ورود و خروج) باید محصور و محفوظ گردد.

ماده۱۳۸ـ کلیه آسانسورها اعم از مسافری، باری و یا هر دو، پله‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک باید توسط موسساتی که صلاحیت آنها مورد تأیید سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و سایر مراجع ذیصلاح می‌باشد بصورت سالیانه بر اساس استانداردهای معتبر مورد بازرسی قرار گرفته و گواهینامه سلامت دستگاههای مذکور که حاوی نام شرکت، آدرس و تلفن، نام بازرس، تاریخ اعتبار گواهینامه می‌باشد صادر و در داخل کابین و یا در محل مناسب نصب گردد.

ماده۱۳۹ـ تعمیر و نگهداری آسانسورها ،پله های برقی وپیاده روهای متحرک باید توسط شرکت های دارای مجوز از مراجع ذیصلاح انجام پذیرد.
تبصره ـ شرکت‌های مذکور موظف می‌باشند از پرسنل آموزش‌دیده از مراکز ذیصلاح و ماهر که دارای تخصص در این زمینه می‌باشند، استفاده نمایند.

ماده۱۴۰ـ گزارش بازدید، تعمیر، نگهداری در خصوص آسانسورها، پله‌های برقی، پیاده‌روی متحرک بهمراه ذکر مشخصات شرکت و فرد تعمیرکار با ذکر تاریخ اقدامات بعمل آمده در دفتر ویژه گزارشات تعمیر و نگهداری آنها و در پرونده مربوطه ثبت و نگهداری گردد.

بخش دوم ـ محوطه کارگاه

ماده۱۴۱ـ طراحی ترافیک و احداث راه باید مطابق با موارد زیر باشد :

الف ـ وسایل نقلیه عبوری
ب ـ کم کردن نیاز به دور زدن
ج ـ اجتناب از لبه تیز و خم و کنج‌ها
دـ تعمیر و نگهداری راه (عدم وجود برآمدگی و فرورفتگی)
هـ ـ مقاومت دربرابر بار وارده با زیرسازی مناسب
وـ شیب‌بندی مناسب برای تخلیه آب ناشی از بارندگی با زهکشی مناسب
زـ سطح راه باید براساس نوع مصرف با مصالح مناسب و مقاوم در مقابل لغزندگی اجرا گردد.

ماده۱۴۲ـ محل‌های تأسیسات زیرزمینی در محوطه باز کارگاه، چاههای ارت، درهای خروجی، راه پله فرار، راهروها، راه پله‌ها و نظایر آن که از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشند باید بوسیله علایم آگاه‌کننده و هشداردهنده، مشخص و معلوم گردند.

ماده۱۴۳ـ محوطه باز در ساختمان کارگاه باید دارای موارد ایمنی ذکر شده زیر باشد:

الف ـ پیاده رو مخصوص عابرین پیاده
ب ـ علایم ایمنی هشداری و آگاه کننده برای عابرین و وسایل نقلیه
ج ـ تأمین روشنایی محوطه به تعداد لازم و کافی

ماده۱۴۴ـ کلیه دهانه‌های باز، پرتگاهها، آدم‌روها، چاهها، راه‌پله‌ها و نظایر آن در محوطه ساختمان کارگاه باید بوسیله دریچه‌های فلزی مقاوم و محکم یا نرده‌های حفاظتی مناسب مسدود یا محفوظ گردند.

ماده۱۴۵ـ چنانچه به هر دلیلی پوشش روی دهانه برداشته شود باید توسط فرد تحت کنترل بوده و یا با استفاده از نرده های موقت قابل حمل محفوظ گردیده و بوسیله علایم و نوارهای ایمنی مناسب و با چراغ گردان در شب نسبت به هشدار و آگاهی به سایر افراد اقدام گردد.

ماده۱۴۶ـ سیم‌های برق و تأسیسات برقی در محوطه باز باید ایمن و محفوظ بوده و با علایم هشداردهنده مشخص گردیده و از رسیدن هر گونه صدمه و آسیب به آنها جلوگیری گردد. ضمناً رعایت حریم خطوط برقدار مطابق با قوانین و مقررات برق ایران الزامی است.

ماده۱۴۷ـ برای رساندن برق به ساختمان کارگاه باید از کانالهای مخصوص تاسیساتی و یا دکل‌های مناسب و ایمن استفاده نمود.

ماده۱۴۸ـ برای تردد افراد بین سالن‌ها باید معابر را با کوتاهترین فاصله احداث نموده و این معابر نباید در زیر محلهایی که احتمال ریزش آب، مواد و اجسام وجود دارد قرار گیرند.

ماده۱۴۹ـ سـاخت و نصب هـرگونه تابلوی تجـاری، علائم ایمـنی، ترافیکی و سر در ورودی محوطه کارگاه با رعایت مفاد آخرین مقررات ملی ساختمان (مبحث۲۰)، استانداردهای معتبر و یا ملی و آیین‌نامه علائم ایمنی در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی باید با رعایت نکات ایمنی زیر انجام پذیرد :

الف ـ نیروهای وارده بر آن از قبیل باد و زلزله محاسبه شود.
ب ـ بصورت ایمن دارای پایه و مهار مناسب باشد.

ماده۱۵۰ـ سایبانها باید با رعایت کلیه موارد ایمنی و حفاظتی احداث، نصب و محکم گردیده و قرار دادن ضایعات و یا هرگونه اجسام دیگر بر روی سایبانها ممنوع است.

ماده۱۵۱ـ تمامی گذرگاههای وسایل نقلیه باید از معابر پیاده و خطوط راه‌آهن مجزا بوده و از هرگونه تقاطع خطرناک بین آنها جلوگیری شود و در صورت ایجاد تقاطع باید بوسیله تجهیزات حفاظتی مناسب، علایم هشداردهنده و چراغ‌های گردان، ایمن گردد.

ماده۱۵۲ـ کارفرما مکلف است به منظور نصب علائم و نشانه‌های ترافیکی در سطح کارگاه قوانین مربوطه را از مراجع ذیصلاح (پلیس راهور ناجا ) اخذ نموده واقدامات لازم را بعمل آورد.

ماده۱۵۳ـ ساختمان و محوطه کارگاه باید به آژیر اعلام خطر و چراغ‌های اضطراری گردان برای استفاده در شرایط بحرانی مجهز باشد.

ماده۱۵۴- عرض و ارتفاع درهای ورودی و خروجی باید متناسب با نوع کار، تعداد کارگران، حداکثر حجم مواد و کالای تولیدی و مصرفی و نحوه استقرار ماشین‌آلات باشد.

ماده۱۵۵ـ در کلیه کارگاهها باید مکان‌های خاصی بنام نقاط امن با علائم و تابلوهای مربوطه مشخص گردیده تا در مواقع بروز خطر، کارگران در آن محل تجمع یابند. ضمناً مسیرهای منتهی به نقاط امن باید علامت‌گذاری شده باشند.

ماده۱۵۶ـ جمع‌آوری، حمل و نقل و دفع فضولات، زباله‌ها و پسماندها در سطح کارگاه باید مطابق با قانون مدیریت پسماندها و آیین‌نامه پیشگیری و مبارزه با آتش‌سوزی در کارگاه‌ها و سایر آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

این آیین‌نامه مشتمل بر ۳ فصل و ۱۵۶ ماده و ۷ تبصره به استناد مواد ۸۵ و ۹۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ۱۸/۷/۱۳۹۰شورای عالی حفاظت فنی تدوین و در تاریخ ۱۳/۱۰/۱۳۹۰ به تصویب وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی رسیده است.

این آیین‌نامه جایگزین آیین‌نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاهها مصوب ۲۴/۸/۱۳۴۰ شورای عالی حفاظت فنی می‌باشد.

وزیرتعاون، کار و رفاه اجتما عی ـ عبدالرضا شیخ‌الاسلامی

براي دريافت متن كامل اين آيين نامه در قالب پي دي اف از لينك زير استفاده كنيد