ارزیابی پوسچر به روش SI-JSI

Job-Strain index

مقدمه و هدف:

شاخص استرین (SI) یک روش ارزیابی نیمه کمی جهت تعیین ریسک اختلالات اسکلتی-عضلانی بخش های انتهایی اندام فوقانی (DUE) در کارگران می باشد که توسط مور و گارگ در سال 1995 ارایه گردید. DUE بنا به تعریف شامل آرنج, ساعد, مچ و دست می باشد. شاخص استرین از 6 متغیر شغلی جهت توصیف فعالیت های دست استفاده می کند که عبارتند از:

1- شدت اعمال نیرو  2- مدت اعمال نیرو  3- تلاش در دقیقه  4-پوسچر دست/مچ  5- سرعت کار  6- مدت زمان وظیفه در روز

هرچه میزان SI برای اپراتور بالاتر باشد, احتمال آسیب دیدگی وی نیز بیشتر خواهد شد.

کاربرد در مشاغل و محیط های کار:

• این روش می تواند در محیط کاری مفید واقع شود.
• این روش را می توان جهت ارزیابی وظایف دستی تکراری بکار برد.
• نمونه وظایفی که می توان با روش SI می توان ارزیابی نمود عیارتند از:
• مونتاژ قطعات کوچک, وظایف بسته بندی, پردازش داده ها, کار با صفحه کلید, مشاغل دارای تکرار بالای حرکات دست, بهداشت دهان و دندان

نقاط قوت:

• تعامل متغیرهای شغلی با یکدیگر در این روش در نظر گرفته شده است.
• یک روش نیمه کمی بوده که ز روش های مرتبط با زمان و مطالعه حرکت استفاده نموده است.
• این روش کلیه عوامل خطر صلی بری ختلالات بخش انتهایی اندام فوقانی را ارزیابی می کند
• در این روش: اثرات جانبی مرتبط با مقدار, مدت و فرکانس نیروهای فشاری و کششی در DUE و اثرات سودمند زمان ریکاوری و مدت زمان کار محدود در نظر گرفته شده است.
• اعتبار و تکرارپذیری آن به خوبی در مطالعات تعیین شده است.

محدودیت ها:

• این روش جهت ارزیابی کار استاتیک مناسب نمی باشد
• در این روش, شغل مورد ارزیابی قرار می گیرد و نه کارگر
• مواردی همچون استرس های تماسی, رتعاش دست-بازو و درجه حرارت پایین در نظر گرفته نشده ست.
• زمان ریکاوری بین اعمال نیروها در این روش در نظر گرفته نشده است.
• خطر MSD تنها برای ناحیه آرنج تا کف دست مورد بررسی قرار می گیرد.
• پوسچرهایی در نظر گرفته شده عمدتا در ناحیه مچ دست بوده و نوع چنگش در نظر گرفته نشده است.
• جهت برآورد سه متغیر (شدت اعمال نیرو,پوسچر و سرعت کار) نیاز به مشاهده گر/کاربر می باشد.
• مانند سایر روش های ارزیابی خطر, سطح خطر را به طور کلی ارائه می دهد و عوامل خطر فردی مانند سن, جنس و تاریخچه بهداشتی نیز مد نظر قرار نگرفته است.

عوامل خطر اختلالات اسکلتی-عضلانی مد نظر:

تکرار, مدت زمان, پوسچر نامناسب, نیروی بلند کردن و نیروی کشیدن/هل دادن

بخش های بدنی مورد نظر جهت ارزیابی:

دست, مچ دست, ساعد و آرنج

روایی و پایایی:

• اعتبار درون مشاهده گر = متوسط تا خوب, اعتبار بین مشاهده گر = متوسط تا خوب
• روایی = متوسط (مقایسه با ACGIH HAL, RULA)

سایر اطلاعات روش:

روش نیمه کمی, زمان لازم جهت تکمیل آنالیز بین 1-2 ساعت. حداقل زمان لازم جهت اموزش روش بین 4 ساعت, به غیر از نیاز به زمان سنج به تجهیزات خاصی در فرایند نیاز نیست.

روش کار:

• در ابتدا مشاهده گر باید یک آنالیز وظیفه (Task Analysis) انجام دهد تا وظایف دارای حرکات شدید دست را تعیین نماید.
• برای هر وظیفه و هر یک از دست های راست و چپ, باید آنالیز جداگانه صورت گیرد و 6 متغیر شغلی مورد نظر برای هر کدام تعیین گردد.
• برای هر یک از متغیر ها, ضریب مربوطه را طبق جدول مربوطه تعیین می کنیم.
• با ضرب کردن ضرایب بدست آمده در یک دیگر, شاخص استرین حاصل می شود.

SI= IE × DE × EM × HWP × SW × DD

توصیف 6 متغیر شغلی در روش SI:

IE= شدت اعمال نیرو (Intensity of Exertion):

نیروی مورد نیاز برای انجام یک وظیفه واحد.

شدت اعمال نیرو بطور کلی از طریق توصیف کلامی تعیین می گردد. بدین صورت که وظیفه در حال انجام توسط مشاهده گر و یا تیم ارگونومی مشاهده شده و آن ها درک خود را نسبت به شدت اعمال نیرو اعلام کرده و یا توسط خود کارگر بیان شود. در صورتی که بیش از یک تحلیل گر وظیفه را مشاهده می کنند, در صورت وجود تفاوت باید آن را در نتیجه حل و فصل کنند. در این مرحله می توان از مقیاس Borg CR-10 استفاده نمود که هر امتیاز آن طبق جدول 8-1 یک ضریب مشخص را خواهد داشت.

جدول 8-1: تعیین ضریب مربوط به شدت اعمال نیرو (IE)

مقایسه با مقیاس A= Borg-CR

B= percentage of maximal strength

DE= مدت اعمال نیرو (Duration of Exertion):

• مدت اعمال نرو نسبتی از چرخه اعمال نیرو است که به صورت درصد بیان می شود.
• چرخه اعمال نیرو, عبارتست از طول متوسط زمان مربوط به اعمال نیرو (از جمله زمان ریکاوری)
• طول متوسط اعمال نیرو, تقسیم بر زمان چرخه, ضربدر 100, درصد زمان اعمال نیرو را می دهد

درصد مدت اعمال نیرو =[مدت زمان کل اعمال نیرو(ثانیه)] / [کل زمان مشاهده (ثانیه)]×100

ضرایب مربوط به درصدهای زمانی مختلف در فرم کلی ارزیابی SI ارائه شده است (شکل 8-1)

EM= تلاش در دقیقه (Efforts per Minute):

تلاش در هر دقیقه با تقسیم تعداد فعالیت ها در یک دوره مشاهده بر کل زمان مشاهده (بر حسب دقیقه) حاصل می گردد. با دانستن چرخه هر تلاش می توان تعداد تکرار در دقیقه را بدست آورد (تلاشی ب چرخه  ی 30 ثانیه ای دارای تکرر 3بار در دقیقه می باشد).

ضرایب مربوط به تعداد تلاش در دقیقه, در فرم کلی ارزیابیSI ارائه شده است (شکل 8-1)

تلاش در دقیقه (EM)= تعداد تلاش ها (فعالیت ها) / کل زمان مشاهده (دقیقه)

HWP= پوسچر دست/مچ ( Hand/Wrist Posture):

پوسچر دست/مچ شامل براورد وضعیت دست یا مچ نسبت به وضعیت طبیعی می باشد این ارزیابی مربوط به ناحیه مچ دست تا نوک انگشتان دست بوده و مواردی همچون خمش/کشش و انحراف به سمت اولنار را مطابق با زاویه انحراف در هر کدام طبقه بندی نموده و ضرایبی را به هر یک اختصاص داده است.راهنمای ارزیابی مچ در جدول 8-2 ارائه شده است.

پوسچر مچ دست به صورت ادراک ذهنی توسط مشاهده گر ثبت می گردد.

جدول 8-2: تعیین ضریب مربوط به پوسچر دست/مچ (HWP)

SW= سرعت کار (Speed of Work):

سرعت کار یک براورد از سرعت درک شده از وظیفه یا شغل می باشد, برآورد آینکه سرعت کارگر در حین انجام کار چگونه است. این برآورد ذهنی توسط مشاهده گر یا تیم ارگونومی انجام می گیرد.

جدول 8-3: تعیین ضریب مربوط به شدت اعمال نیرو (SW)

DD= مدت زمان وظیفه در روز (Duration per Day):

کل مدت زمان وظیفه که در طول روز انجام می شود. این مدت زمان با اندازه گیری و یا سوال از پرسنل سازمان بدست می آید.

طول مدت زمان طبق شکل 8-1 طبقه بندی شده و به هر یک از آنها ضریبی اختصاص یافته است که ضرایب در فرم کلی ارزیابی SI ارائه شده است.

نتایج مقادیر SI:

پس از محاسبه ضرایب مربوط به 6 متغیر شغلی ذکر شده و ضرب آنها در یکدیگر و بدست آوردن مقدار نهایی SI با استفاده از جدول 8-4 میزان خطر شغل مورد نظر را تعیین می نماییم.

ادامه مطلب به درخواست ناشر حذف شد