عمليات اطفاء حريق در جنگل ها

فهرست

• مقدمه
• جنگل
• اشكال گوناگون آتش سوزی
  • آتش گرفتن خاك جنگل
  • آتش سوزي سطحي
  • آتش گرفتن تاج درخت
  • آتش گرفتن تنه
• چگونگي گسترش آتش
  • انواع و مقدار مواد سوختي
    • الف ) عناصر شكل دهنده خاك (درختان زنده)
    • ب ) زير اشكوب
    • ج ) پوشش گياهي جنگل عوارض زمين
    • د ) پوشش مرده
    • هـ ) شاخه هاي مرده وخزه ها
    • و ) درختان خشك سرپا
    • ي ) تراشه ، خرده چوب و دارماند(سرشاخه)
  • رطوبت مواد سوختي
  • جريان بار
  • عوارض زمين
  • پوشش جنگل

• پدیده فون و آتش سوزی در جنگل (ایران)
  • رویشگاه هیرکانی
  • علل و عوامل وقوع و گسترش آتش سوزی
  • گرم باد یا فون
  • باد فون و تغییرات دما
  • اهمیت پیش آگاهی از حریق
  • آتش سوزی در شمال
• منابع ايجاد آتش سوزی
• پيشگيري آتش سوزي جنگل
• • نظم و تربيت افراد
  • اجراي قاطعانه و بهنگام مقررات
  • وضع ، ابلاغ و اجراي مقررات
  • اصول جنگلداري
  • تدابير و اقدامات ديگر
• كشف آتش سوزي
  • برج هاي ديدباني
  • كشت زميني
  • كشت هوايي
• اهميت وسايل مخابراتي ـ وسايل نقليه و آتش بُر « مبارزه » با آتش سوزي جنگل
• اقدامات بعد از آتش نشانی

انسان اولیه به علت نداشتن وسایل لازم برای توسعه سطح زمین های کشاورزی و مراتع مجبور بود از روش سهل و ساده آتش زدن جنگل استفاده کند. زمین زراعتی که با این روش به دست می آمد دیر یا زود به علت نا مساعد بودن خاک برای کشاورزی و یا دامداری قابل استفاده نبود لذا عرصه دیگری در جنگل مورد تخریب قرار می گرفت. میزان خسارتی که حریق به جنگل وارد می آورد برحسب نوع درختان و محیط متفاوت می باشد. میزان شدت حریق در جنگلهای سوزنی برگ به مراتب بیشتر از جنگلهای پهن برگ است.

آتش سوزی در جنگل ها نیز در کنار سایر عوامل گوناگون مخرب، همواره این منابع ارزشمند را تهدید و در معرض تخریب وتجاوز قرار می دهد. بطوری که سالانه سطح وسیعی ازجنگل های جهان طعمه حریق گردیده و علاوه بر اینکه هزاران هکتار از سطح این عرصه ها از بین می رود باعث خسارات سنگین جانی و مالی در اکثر مناطق دنیا می گردد. طبق آمار سازمان خوار و بار کشاوزی (FAO) در سال 1998 میلادی دو میلیون هکتار از جنگلها طعمه حریق شده و میلیون ها دلار خسارت مالی را برای مردم جهان پدید آورده است.

متاسفانه با توجه به اینکه کشور ج، ا، ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته  متوسط بارندگی در این فلات، یک سوم متوسط جهانی است لذا سطح عرصه های جنگلی کشور بسیار محدود می باشد و عمدتاً این مناطق رویشی در نوار باریک شمالی رشته کوه های البرز(جنگل های هیرکانی) و بخشی نیز در کوهستان های استان های منطقه زاگرس (جنگل های خشک) و حاشیه دریای عمان و خلیج فارس و سایرارتفاعات پراکنده است لیکن سطح آن کمتر از ده درصد بوده و به همن لحاظ ایران جزء کشورهای با پوشش کم جنگل ( LFCC)  قلمداد می شود.

از طرف دیگر همه ساله عرصه های طبیعی کشور بر اثر آتش سوزی صدمات و لطمات فراوانی را متحمل می شود بطوری که طی سالهای74  لغایت  84  بالغ بر 213780   هکتار از جنگل ها  و مراتع کشور دست خوش حریق گردیده که گاهاٌ جبران ضایعات آن ناممکن یا با هزینه های گزاف همراه است.

اکثر این آتش سوزی ها بر اثر نا آگاهی و بی توجهی ساکنین ، رهگذران، شکارچیان، چوپانها صورت گرفته است و در شرایطی که درجه حرارت محیط بالا بوده ، رطوبت هوا کاهش یافته و باد شدید وزش داشته باشد این پدیده خسارتزا بطور حتم با بی احتیاطی عامل انسانی موجب بروز حریق و گسترش و شدت آن میگردد این شرایط محیطی بحرانی که در اثر، گرم باد دامنه ای حادث می شود را فون گویند که هر از گاهی جنگلهای شمال کشور را تحت تاثیر خود قرار میدهد.  لذا با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله سعی شده درحد منابع و گزارشات موجود به آن پرداخته شود.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید: