ايمنی جرثقیل
ايمنی جرثقیل
Crane Safety
ايمني جراثقال
تقريباً در تمامي صنايع نياز به نقل و انتقال اجسام سنگين وجود دارد ، يكي از متداولترين دستگاههايي كه در اين رابطه مورد استفاده قرار ميگيرد جراثقال ميباشد كه به لحاظ پيچيدگي سيستمها و نوع كار خاص ، دانستن موارد زير و بكارگيري آنها از نظر ايمني الزامي است.
ايمني مهمترين مسئله اي است كه راننده جراثقال بايد به خاطر داشته باشد، چون با يك اشتباه ساده چندين نفر از كارگران كارگاه را خواهد كشت يا جراحاتي به آنها وارد خواهد نمود ، كه با هيچ قيمتي قابل جبران نخواهد بود . مسائل مطرح شده در ذيل نكات ايمني است كه بايد يك راننده جراثقال رعايت كند و كوتاهي و قصور در آن جرم خواهد بود و شخص راننده مسئول و پاسخگو خواهد بود.
انواع جراثقال :
جراثقال شامل انواع مختلفي مي باشد كه متداول ترين آنها بدين شرح است :
- نوع تلسكوپي : بوم آن به صورت كشويي بوده و قابليت ازدياد طولي دارد . در اين نمونه براي استقرار جراثقال در هنگام كار حتماً بايد از جك استفاده گردد (Out Rigging) .
- نوع بوم خشك : بوم آن بصورت قطعات فلزي مي باشد كه بوسيله پين و اشپيل به يكديگر متصل ميشوند بيشتر آنها داراي چرخهاي زنجيري مي باشد .
- tower crane نوع : اين نوع جراثقال در جايي ثابت مي گردد و بوم آن داراي حركت دوار مي باشد.
- نوع سقفي : اين نوع جراثقالها بيشتر در shop مورد استفاده قرارميگيرند.
جراثقال از قسمت هاي اصلي زير تشكيل شده است :
- سيستم هاي هيدروليك شامل :
- اهرم هاي اصلي كنترل جريان.
- سيلندرهاي باز كننده تلسكوپ بوم
- سيلندر بالابر بوم
- سيستم چرخش دستگاه حول محور 360 درجه (swing)
- پمپ هيدروليك
- قطعات گردنده شامل :
- قرقره هايي كه كابل ها روي آن حركت مي كنند.
- محور SWING كه قسمت كابين و بوم حول محور 360 درجه حركت مي كند .
- درام ، كه واير دور آن پيچانده ميشود.
- قلاب دستگاه :
كه به آن هوك گفته ميشود و با يك ضامن نگاهدارنده كه در آن تعبيه شده است براي متصل نمودن بكسل با تسمه به آن استفاده ميشود .
- سيستم هاي برق شامل :
- سوئيچ قطع كننده (LIMIT SWITCH) كه وظيفه آن متوقف كردن هوك در فاصله معين از بوم و جلوگيري از قطع شدن كابل هاي مربوطه مي باشد.
- چراغهاي هشدار دهنده و نور دستگاه
- بوق و غيره
- جكهاي تعادل ( OUT RIGGER) :
كه بيشتر در نمونه تلسكوپي در زمان استقرار دستگاه و حفظ تعادل آن در زمان كار مورد استفاده قرار ميگيرد .
انواع جرثقیل
نوع تلسکوپی :
بوم آن به صورت کشویی بوده وقابلیت ازدیاد طولی بوم را دارد .در این نمونه برای استقرار جرثقیل در زمان کار از جکهای تعادلی استفاده می شود.
نوع بوم ثابت :
بوم آن به صورت قطعات فلزی که بوسیله پیچ و مهره به یکدیگر متصل بوده وبرای ازدیاد بوم باید این قطعات به یکدیگر متصل شوند .بیشتر انواع آن دارای چرخهای زنجیری می باشند که در این صورت به جک های تعادلی نیاز ندارد .
نوع ثابت برجی :
این نوع جرثقیلsd در جایی ثابت نصب می گردد یا در روی ریل می تواند حرکت نماید .بوم آن ثابت بوده ولی هوک آن می تواند به صورت کشویی جابجا شود
Mobile crane safety
- انواع جرثقیلهای کارگاهی (تک کابین )
- جرثقیل نصب بر روی حمل کننده (دوکابین )
- جرثقیل بوم خشک (مشبک )زنجیری
- جرثقیل بوم خشک نصب بر روی حمل کننده
- جرثقیل نصب بر روی کامیون (کفی )
متعلقات جرثقیل
جرثقیل از قسمتهای اصلی زیر تشکیل شده است
- سیستم های هیدرولیکی شامل :
- اهرم های کنترل و جابجایی دستگاه که در کابین تعبیه شده است
- اهرم کشویی بوم
- اهرم بالا وپایین بردن بوم
- اهرم چرخش دستگاه حول محور 360 درجه
اهرم ازاد سازی کابلها و اهرم ترمز
2.قطعات گردنده شامل :
- قرقره هایی که کابل روی آن حرکت میکنند یا بدور آن جمع می شوند .
- محور SWING که قسمت کابین وبوم حول محور 360 درجه حرکت می نماید.
3.قلاب دستگاه :
که به آن هوک گفته میشود وبا یک ضامن نگهدارندهsafety latches که در آن تعبیه شده برای متصل نمودن بکسل یا تسمه به آن استفاده میشود.
نکات ایمنی در جرثقیلهای سقفیOVERHEAD CRANE SAFETY
-جرثقیلهای OVER HEAD CRANE مانند جرثقیلهای سقفی
جرثقیلهای JIB CRANE بازویی که به شکل سه گوش بیشتر برای کارهای سبک و تعمیرگاهی بکار می رود .
-جرثقیلهای BOOM CRANE که شامل جرثقیلهای متحرک ،کارگاهی و… می شود
نکات ایمنی در جرثقیلهای سقفیOVERHEAD CRANE SAFETY :
- میزان بار مجاز SWL روی بدنه حک شده باشد .
- مسیر حرکت برای جابجایی اجسام واضح وتعریف شده باشد .
- از جابجایی اجسام روی نفرات وتجهیزات حساس خودداری شود .
- در انتهای ریل حرکت ENDS STOP ترمز های انتهای ریل تعبیه شده باشد تا دستگاه از ریل خارج نشود .
- آلارم هشداردهنده حرکت برای دستگاه در نظر گرفته شود وبطوریکه صدا ومفهوم آن برای کارکنان بطور واضح شنیده ودرک شود .
- چراغ هشداردهنده رنگ زرد یا قرمز هنگام حرکت دستگاه روشن وخاموش شود .
- تمامی وسایل برقی مجهز به سیم اتصال زمین یا ارت شوند .
- پدینگ ضد ضربه(لاستیکی ) در انتهای ریل برای جلوگیری از آسیب به دستگاه نصب شود .
- از تمامی تجهیزات ووسایل قبل از شروع کار بازدید شود .
- مسیر حرکت اجسام با رنگ زرد روی کف کارگاه مشخص شود .
- راه دسترسی ایمن برای تردد راننده در نظر گرفته شود .
- تجهیزات لازم رادیویی (بیسیم )برای راننده وریگر در صورت نیاز فراهم شود .
13.آموزش لازم به راننده وريگر (باربند ) ونفرات مربوطه قبل از کار داده شود .
14.پانل کنترل دستگاه فقط دراختيار افراد مجاز باشد و برای جلوگيری از حوادث احتمالی حتما به قفل مجهز بوده وکليد آن در اختيار مسئول مربوطه قرار گيرد .
۱۵.نشانه های راهنما ی حرکت دستگاه(چپ،راست ،بالا وپايين )همراه با شکل علامت روی پانل کنترل نصب شود.
80 نکته ايمنی کار با جرثقيل:
- دستگاه شما بایستی مجوز سلامت فنی CERTIFICATE را از مرکز مجاز اخذ که پس از کنترل تمامی قسمتهای دستگاه برای مدت معین صادر می شود .
- پیش از شروع کار با دستگاه از نشتی روغن ،سالم بودن سیم بکسل ها وکلید قطع کننده و ترمز ها مطمئن شوید .
- قبل از شروع کار هوک واهرم ها را امتحان کنید .
- پیش از جک زدن ،محل را بازرسی نموده وحتما در زیر جکها الوار قرار دهید .
- مطمئن شوید در بالای سر شما شبکه برق وجود ندارد .
- حداقل فاصله ایمن از جریان برق 6 متر است.
- پیش از بلند کردن بار ،با بوق زدن دیگران را مطلع سازید
- مطمئن شوید که ریگر شما علائم وقوانین مربوط به کار خود را دقیقا می داند واطلاعات فنی در مورد کار خود را دارد .
- راننده باید طرز کار با جدول بار load chart را بداند.
10.اگر وزن بار به اندازه ظرفیت نهایی جرثقیل باشد ،با کنترل واحد ایمنی جابجا گردد.
11.روی بدنه تمامی وسایل بالابرنده باید safe working load (S.W.L) میزان بار مجاز نوشته شده باشد
12.در هوای طوفانی یا بادهای شدید کار باید متوقف گردد .
13.رانندگان جرثقیل بایستی دارای گواهینامه معتبرباشند ومعاینه پزشکی شوند. .
14.بارهای سنگین با نظارت مسئولین ایمنی وحتما صبح نصب گردد تا در صورت بروز اشکال در نصب ،زمان کافی برای رفع آنها وجود داشته باشد .
14.نفراتی که در ارتفاع کار میکنند بایستی بوسیله MAN BASKET جابجا شوند واز آویزان شدن به هوک خودداری نمایند .
15.در زمان تخلیه وبارگیری راننده باید در کابین خود نشسته باشد .
16.هنگام کار گوش کردن به ضبط صوت و .. توسط راننده ممنوع است
17.تمامی عملیات بارگیری وتخلیه بایستی به آرامی صورت گیرد .
18.تحت هیچ شرایطی بار نبایستی برای مدت طولانی به صورت معلق در هوانگه داشته شود .
19.پس از اتمام کار بوم جمع شود ودر کابین قفل شود .
20.در نوع بوم خشک اگر طول بوم زیاد است به صورت افقی روی زمین قرار گیرد .
21.در زمان استفاده از تک وایر اهرم سقوط آزاد را که سبب میشود سیم بکسل با سرعت زیاد حرکت نماید بکار نگیرید.
22.در زمان استفاده از JIB به مقدار باری که میتوان بلند کرد توجه نمایید .
23.راننده باید فقط فرمان ریگر را برای جابجایی بارها رعایت نماید.
24.ریگر بایستی یک نفر باشد
25.تحت هیچ شرایطی نفر بین بار و جسم دیگر قرار نگیرد.
26.چنانچه تعادل جرثقیل بهم بخورد در نوع تلسکوپی میتوان بوم راجمع کرد در نوع بوم خشک بوم بایستی به سمت بالا کشیده شود .
27.کلیه بارها ونیز سبد حمل نفر در زمان جابجایی بوسیله طناب مهار TAG LINE کنترل شوند .
28.TAG LINE نبایستی به هوک ،بکسل و شکل بسته شود.
29.بارهای مختلف از نظر سایز بایستی جداگانه حمل شوند .
30.هرگز زیر و روی بار معلق نایستید
- از تسمه ها،شگل ،وایر ،هوک و..استاندارد که S.W.L دارد استفاده نمایید.
32.نصب کپسول آتش نشانی در اتاق راننده الزامی بوده وراننده وریگر بایستی نحوه کار کردن با آن را بدانند .
33.در زمان پارک کردن جرثقیل حتما از جکهای تعادلی استفاده نمایید .
34.جکهای تعادلی در حین کار بایستی کاملا بیرون آمده وبا یکدیگر موازی باشند
.هیچ وسیله هیدرولیکی مانند جکهای تعادلی ،بازوهای بالابرنده و .. نبایستی نشتی روغن داشته باشند .
36.در زمان حرکت دستگاه هیچ فردی سوار دستگاه نشود حتی ریگر .
37.ضامن نگهدارنده هوک که به اصطلاح SAFETY LATCHES گفته میشود نقش مهمی در جلوگیری از سقوط بار دارد .
38.شرایط بد جوی می تواند در زمان انتقال بار ،شرایط کار را به نحوی تغییر دهد که سبب ایجاد حادثه گردد .
39.در زمان بلند کردن بار ،بایستی کاملا در مرکز ثقل دستگاه قرار داشته باشد در غیر این صورت بار میتواند بر جرثقیل اعمال نیرو کرده وتعادل آنرا بهم بزند (بار بصورت پاندولی در می آید )
40.در زمان نقل وانتقال بار کسی روی بار یا قلاب جرثقیل آویزان نشود .
41.در زمان جابجایی بار تا حد امکان به سطح زمین نزدیک باشد
42.BELT قبل از کار چک شوند تازدگی یا پارگی نداشته باشند
43.در گوشه های تیز بار برای جلوگیری ازصدمه به بلت وزنجیر از پدینگ یا SOFTNER استفاده شود
44.هرگز بلت یا زنجیر را از زیر بار نکشید
45.مواظب باشید که بلت ،بکسل،زنجیر زیر بار سنگین قرار نگیرند .
46.BELT,WIRE.CHAIN ,.. در جای خشک ومناسبی نگهداری شوند .
7.حداقل فاصله بین جرثقیل در حال گردش واجسام ثابت 600 میلیمتر است
48.راننده باید دقیقا بار راببیند و در جایی که راننده دید ندارد از رادیوبی سیم یا وسیله دیگر برای ارتباط استفاده نماید
49.راننده باید از نظر بینایی وشنوایی در وضع خوبی قرار داشته باشد
50.تمامی دستورات وتصمیم ها دقیقا ،واضح ،روشن و شفاف بیان شوند.
51.ریگر باید علامتهای استاندارد ریگری را بداند وبا راننده هماهنگ باشد
52.برای جابجایی بار هایی که سنگین هستند ابتدا به اندازه 150 میلیمتر از زمین بلند کنید و اگر اتفاقی نیفتاد با احتیاط کامل بار را جابجا نمایید
53.وسایل مانند آجر یا سنگ توسط بسکتهایی که کاملا محکم وارتفاع مناسبی دارند جابجا شوند تا از سقوط بار جلوگیری شود
54.اطراف محوطه LIFTING کاملا توسط نوار خطر وتابلوهای هشدار دهند نظیر(خطر سقوط بار و ..)مشخص ومعین شوند.
55.Man Basket ها نیز باید دارای S.W.L باشند
56.افرادی که داخل MAN BASKET کار میکنند بایستی :
- از HARENESS استفاده نمایند
- دستگیره داخلی در MAN BASKET تعبیه شده باشد
- جهت جلوگیری از سقوط اشیا تمهیدات ایمنی در نظر گرفته شود .
- MAN BASKET به طناب مهار بسته شود .
57.از گره زدن زنجیر ها برای کوتاه کردن طول آنها خودداری شود .
58.تمامی قسمتهای جرثقیل به شکل روزانه ،هفتگی ،ماهیانه وسالیانه بررسی ودر برگه ثبت شود
59.SLING های دو یا سه ساقه بایستی توسط حلقه به شگل وصل شوند .
60.زاویه بین ساقه ها 90 درجه می باشد .
61.بکسلها وسیم هایی که ضربه خورده اند نبایستی بکار برده شوند
62.برای افزایش طول زنجیر از پیچ ومهره استفاده نکنید.
63.سیم بکسلها در صورت زدگی ،زنگ زدگی و پارگی یک رشته از 20 رشته (بیش از 5 درصد )نباید مورد استفاده قرار گیرند .
64.طنابهای طبیعی ومصنوعی نبایستی به مواد شیمیایی (اسید ،باز و.. ) آلوده شوند .
65.SLING ها بایستی کاملا صاف وبدون تاب خوردگی باشند.
66.استفاده از بکسل بدون END LESS( انتهای مسدود نشده) را کنار بگذارید
67.بار را روی الوار باریک بگذارید تا بلت وبکسلها زیر بار نمانند
68.محوطه عملیات LIFTING بایستی کاملا آزاد ،خلوت و راننده فضای کافی برای انجام عملیات را داشته باشد.
69.روشنایی محوطه عملیات LIFTING بایستی فراهم گردد .
70.چراغ های جرثقیل شامل بوم ،جلو ،عقب،خط،ترمز،و.. بایست سالم باشند .
71.مانعی بین راه رسیدن بار به محل مورد نظر وجود نداشته باشد
72.قبل از شروع کار محل بارگیری وفرود بار را بررسی نمایید .
73.هنگام کار در سراشیبی مراقب سقوط بار وجرثقیل باشد
74.OUT RIGGER جکهای تعادلی را از برخورد با موانع محافظت نمایید.
75.موقعی که بار را جابجا میکنید کاملا مراقب باشد تا افراد زیر بار نباشند .
76.درمورد جرثقیلهای برجی :
- وزنه های تعادلی کاملا محکم شده باشند .
- مقاومت زمین وسستی خاک را در نظر بگیرید
- محل فرود بار تا جای ممکن مسطح وصاف باشد
- PERMIT لازم را از ایمنی بگیرید
- از تاب خوردن بار جلوگیری نمایید .
- رادیو بیسیم خود را چک نمایید.
- با دید کامل کار نمایید .
77.سیم بکسلها کاملا در درام قرار گرفته باشند و روی یکدیگر پیچ نخورده باشند .
78.بار را طوری روی هم بچینید که امکان برداشتن ایمن آن وجود داشته باشد و فضای کافی برای ترددماشین آلات بین آن در نظر گرفته شود .
79.سیم بکسلها نبایستی خم شوند .
80.سیم بکسلها طبق توصیه سازنده روغن کاری شوند واز تماس آنها با اسیدها وفلزات داغ و مواد خورنده جلوگیری شود .
طبق استاندارد ASME B30.10 ,CHAPTER 10-2,13 در مورد قلاب جرثقیل موارد زیر از لحاظ ایمنی قابل ذکر است :
- استفاده از ضامن در قلاب جرثقیل الزامیست SAFETY LATCHES برای جلوگیری از خارج شدن بکسل از درون قلاب.
- مشخصات کامل کارخانه سازنده روی بدنه قلاب می بایست حک شود از قبیل :نوع فلز بکار رفته ،ریخته گری شده یا اهنگری شده ومهر موم شده باشد SWL (safe working load) میزان بار مجاز روی بدنه درشت در جایی که در معرض دید بوده وخوردگی وفشار کمی به آن محل وارد می شود حک شود .
- ترکیب ساختمانی فلز قلاب جرثقیل باید از موادی باشد که در عین استحکام خاصیت نرمی داشته وقبل ازتغیر شکل قلاب حین کار ،کاملا تخریب شود تا از بروز حوادث بعدی جلوگیری شود .
- SWL قلاب وضمایم آن شامل بولت ،آی بولت ،رینگ وطناب سیمی آن با هم متناسب باشد .
- از بلند کردن بار فراتر از ظرفیت قلاب خودداری نمایید .مگر در حین LOAD TEST که بازرس مجرب بر نحوه کار نظارت دارد .
- بازرسی اولیه :بازرس مجرب قبل از بکار بدن قبلا نو ویا تازه تعمیر شده آنرا کاملا بررسی می نماید وطبق مقررات ASME EB30.10 SECTION 10-2.2 امضا وتاریخ کرده ودر سوابق قلاب ثبت ونگهداری می شود .
- بازرسی روزانه :کاربر (راننده جرثقیل وریگر )قبل از شروع کار از تمامی اجزای قلاب بازرسی میکنند که ترک ،شکاف ،ضربدیدگی ،تغییر شکل ،لاغری گلویی وبولت وتماس با مواد شیمیایی وخورنده ودر معرض گرما وحرارت زیاد قرار نداشته باشد ،ضامن دستگاه سالم بوده وحالت فنریت داشته باشد .در صورت رویت مشکلی بازرس مجرب تصمیم گیرنده خواهد بود
- بازرسی دوره ای :کاربر دستگاه بصورت دوره ای در فواصل زمانی معین نیز از تمامی اجزای دستگاه بازرسی کرده ونیازی نیست که سوابق در جایی ثبت شود .
- برای جابجایی بارهای سبک بصورت ماهیانه بازدید شود بارهای سنگین به شکل هفتگی وبارهای خیلی سنگین به شکل روزانه.
- در صورتی که قلاب نواقص زیر را داشته باشد بایستی تعویض وودستور تعمیرات اساسی داده شود .الف)هر نوع خمیدگی وتغییر فرم بیش از 10 درجه بیشتر از شکل اولیه ب)باز شدن گلویی دستگاه بیش از 15% نسبت به شکل اول سازنده .ج)پارگی ،ساییدگی وتغییر در قطر وابعاد بولت وآی بولت بیش از 10% نسبت به شکل اولیه سازنده
- طبق دستور بازرس برای دقت واطمینان بیشتر از تستهای غیر مخرب N.D.T در محلهایی که جوشکاری شده استفاده شود.
- باز شدن گلویی قلاب را توسط کولیس دیجیتالی اندازه گیری نمایید وطبق جدول سازنده اقدام در صورت نیاز تعمیر نمایید.
- از ضربه شدید به قلاب وبار جدا خودداری نمایید .
- در صورتی که قلاب تحت فشار زیاد قرار گرفته باشد در قسمت گلویی (قطور ترین محل قلاب )ودهانه قلاب حالت بازشدگی به وجود می آید که می بایست هر چه زودتر قلاب از رده خارج شود .
تشکر به خاطر پاسخ خوب شما
سلام خدمت شما. ممنون از سایت خوبتون. یه سوال در زمینه باربرداری داشتم. میخواستم بدونم چه تفاوت عمده ای بین SWL وWLL وجود داره؟. چندتا مدرک مطالعه کردم چیزی که دستگیرم شد این بود که واژه WLL یک وازه جدیدتری هستش که توسط استانداردهایی نظیر EN ، ISO و … بکارگرفته شده و اینکه در بعضی از شرایط سخت نظیر آب و هوای گرم و معادن SWL یک عدد کوچکتری از WLL در نظر گرفته شده برای اون تجهیز باربرداری هستش. اگر اطلاعات کامل تری هستش ممنون میشم به اشتراک بذارین
با سلام
WLL مخفف عبارت Working Load Limit می باشد که حداکثر بار کاری است که توسط کارخانه سازنده روی محصول درج می شودو طبق استاندارد باید این واژه به جای SWL مورد استفاده قرار گیرد.
چون SWL به معنی بار کاری امن است یعنی میزان باری که می توان بدون ترس توسط دستگاه حمل شود. SWL برای استاندارد های جدید مناسب نیست و WLL (حداکثر بار کار)را جایگزین آن کرده اند.