چک لیست ایمنی تجهیزات و جلوگیری سقوط از ارتفاع

Checklist of safety equipment to prevent falls from height

این چک لیست از 24 سوال تشکیل شده است که تمام جوانب ایمنی تجهیزات و جلوگیری سقوط از ارتفاع را مورد بررسی قرار داده است با بررسی این سوالات هم از نکات ایمنی این و هم از نقاط حساس و آسیب پذیر این تجهیزات آگاهی پیدا می کنید.

مروری بر آمار حوادث کار در ارتفاع و اهمیت موضوع:

یکی از انواع حوادث شغلی که از شدت پیامد بالایی برخوردار است سقوط افراد از ارتفاع در حین انجام یک عملیات شغلی می‌باشد. بر اساس آمار منتشره توسط BLS در سال 1994 حدود 10.4% مرگ های ناشی از کار در صنایع غیر دولتی در اثر سقوط بوده است. بر همین اساس صنایع ساختمانی یکی از خطرناکترین محیط‌های کاری محسوب می‌گردند زیرا در همان سال 32.1% از کل حوادث سقوط منجر به مرگ در آن بخش رخ داده است. داده‌های منتشره توسط NIOSH نشان می‌دهند که از سال 1980 تا 1989 بالاترین نرخ متوسط سالیانه مرگهای ناشی از سقوط با 6.56 مورد به ازای هر 100000 به صنایع ساختمانی تعلق داشته است. همچنین تقریباً 28.5 درصد از کل حوادث سقوط منجر به مرگ در صنایع ساختمانی در اثر سقوط از سقف، نردبانها و سکوها می‌باشد (BLS). همچنین در مطالعه‌ای در سال 1998 در اردن که به منظور بررسی جراحات شغلی در طول سالها 1980 تا 1993 صورت گرفت مشخص شد که سقوط افراد و سقوط از ساختمانها دومین عامل اصلی جراحات شغلی کشنده بوده است (14.5%).

نتایج مطالعه دیگری که در تایوان بر روی جراحات شغلی کشنده انجام شد نشان داد که علت اصلی این گونه حوادث سقوط از ارتفاع بوده است (397%). هر چند که برای حذف و کنترل خطرات سقوط بهترین روش طراحی و نگهداری ایمن محیط کار می‌باشد اما در بسیاری از موارد بدلیل بالا بودن شدت پیامد حوادث سقوط و به منظور افرایش ضریب ایمنی در برابر این نوع خطرات، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی الزامی می‌شود. علاوه بر این در پاره‌ای از مشاغل نیز کاربرد این گونه تجهیزات در شرایط موجود تنها راه محافظت شاغلین در برابر حطر سقوط محسوب می‌شود. ناگفته پیداست که برای بالا بردن اثر بخشی این تاکتیک حفاظتی, علاوه بر اینکه انتخاب نوع مناسب وسیله حفاظتی حائز اهمیت است آموزش و کارورزی دقیق کاربران، تکرار مداوم و دوره‌ای اینگونه آموزش ها به همراه نظارت کافی و مناسب در استفاده بجا و صحیح از وسایل مورد نظر الزامی خواهد بود.

تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از طیف متنوعی برخوردار بوده و انواع و خصوصیات آنها با توجه به ماهیت کار، نوع خطر، خصوصیات کاربران و همچنین استانداردهای مورد استفاده بسیار متغیر می‌باشد ولی آنچه که آشکار است این است که اینگونه تجهیرات که معمولاً از ترکیبات اجزاء مختلف شکل می‌گیرند برای تا‌مین یک و هر دو هدف زیر طراحی و مورد استفاده قرار می‌گیرند:

الف) حذف و یا بحداقل رساندن امکان سقوط کاربران
ب) محدود کردن میزان و شدت سقوط

مهمترین انواع تجهیزات فردی در برابر سقوط عبارتند از:

الف) کمربندهای ایمنی Safety Belts

وسایلی هستند که برای محافظت افراد در برابر سقوط مورد استفاده قرار می‌گیرند. کمربندهای ایمنی که در انواع مختلف دیده می‌شوند برای محافظت افراد از سقوط از ارتفاع‌های کوتاه مفید می‌باشند زیرا هرچه ارتفاع سقوط فرد بیشتر باشد فرد در انتهای مسیر, فشار زیادتری بر کمربند وارد کرده و به همان نسبت نیز احتمال ایجاد جراحات شدید در اثر توقف ناگهانی فرد در پایان مسیر سقوط بیشتر می‌شود. کمربندهای افراد شیشه‌شو طوری طراحی و ساخته می‌شوند که امکان وصل‌کردن آنها به چهارچوپ پنجره وجود داشته باشد. براساس استاندارد ANSI, ALO,14 نیروی مقاومت کمربندهای ایمنی بایستی حداقل 10 برابر وزن بدن کاربران باشد

یراق های ایمنی Safety Harness

یراق های ایمنی نوع دیگری از تجهیزات حفاظتی در برابر سقوط می‌باشند که نحوه طراحی آنها بگونه‌ایست که نیروهای ناشی از سقوط افراد علاوه بر ناحیه کمر بر روی قسمت های دیگر بدن نیز توزیع شده و در نتیجه از شدت جراحات احتمالی کاسته می شوبد. یراق های ایمنی انواع مختلفی دارند برای مثال نوعی از آنها علاوه بر داشتن کمربند برای حمایت از ناحیه کمر دارای یراق ویژه برای حمایت از ناحیه سینه و شانه‌ها نیز می‌باشد. نوع دیگری از یراق های ایمنی علاوه بر قسمت های ذکر شده دارای تسمه‌های اضافی برای حمایت از ناحیه رانها نیز می‌باشند. نوع دیگر یراق های ایمنی همانند یک نشیمنگاه طراحی شده است بطوری که فرد بحالت نشسته در درون آن قرار گرفته و نیروی ناشی از وزن فرد در قسمت زیادی از بدن توزیع می‌گردد. بطور کلی در مقایسه با کمربندهای ایمنی، یراق های ایمنی نیروهای ناشی از سقوط فرد را در بخش وسیعتری از بدن توزیع کرده و بنابراین امکان جراحات وارده را کاهش می‌دهند. مطابق با استاندارد ANSI, ALO.14 نیروی مقاومت یراق های ایمنی تمام بدن برابر 35 برابر وزن بدن کاربران تعیین شده است.

سیستم های در هنگام صعود Climbing safety system

تجهیزات حفاظتی فردی هستند که در هنگام صعود بطور موقت یا دائم به نقاط ثابت نظیر نردبان ها، برج ها، پل ها، آنتن ها و مواد مشابه وصل شده از طرف دیگر با اتصال به کمربند یا یراق ایمنی کاربر از سقوط فرد در هنگام بالا رفتن و صعود از ارتفاعات پیشگیری می‌کند.

شبکه‌های (تورهای) ایمنی Safety Nets

شامل شبکه‌های توری قابل ارتجاع می‌باشند که در زیر پای کارگران در هنگام کار در ارتفاعات نظیر ساختمانهای بلند گسترده شده و در صورت سقوط احتمالی افراد از وارد شدن جراحات شدید جلوگیری می‌کند. بنابراین مشخص است که این گونه تجهیزات از احتمال سقوط افراد نکاسته و تنها از شدت جراحات احتمالی ناشی از سقوط می‌کاهند. لازم بذکر است که استفاده از تورهای ایمنی جایگزینی برای طناب های نجات و وسایل مشابه محسوب نمی‌شود. در پاره‌ای از منابع تورهای ایمنی بدلیل اینکه توسط کارگر پوشیده نمی‌شوند جزء وسایل حفاظت فردی محسوب نمی‌شوند.

طناب نجات Life Line

طنابی است که از طریق آن کمربند و یا یراق ایمنی به یک نقطه ثابت متصل می‌شود. براساس استاندارهای ANSI طناب نجات و همچنین اتصال آن به تجهیزات ایمنی بایستی حداقل توانایی تحمل 5400 پوند بار ثابت را داشته باشند.

لنیارد Lanyard

لنیارد یک طناب یا تسمه کوتاه و قابل انعطاف است که از طریق آن کمربند یا یراق ایمنی به طناب نجات متصل می‌شود. اتصال لنیارد به کمربند ایمنی از طریق یک حلقه D شکل و به طناب نجات از لنگر یا گیره ویژه صورت می‌گیرد. براساس استانداردهای ANSI, لنیارد بایستی از نوع طناب نایلونی اینچی یا طناب معادل آن بوده و تونایی تحمل بار ثابتی معادل 5400 پوند را داشته باشد علاوه بر این در حالت اخیر لازم است که ارتفاع سقوط از 6 متر تجاوز نکند. بعضی از انواع لنیاردها قادرند که انرژی ناشی از سقوط را در انتهای مسیر سقوط جذب کرده و در نتیجه ضربه وارده به فرد را کمتر کند.

قسمت های فلزی Hard ware

کلیه قسمت های فلزی تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط لازم است فاقد هر گونه لبه و تیزی بوده و علاوه بر آن توانایی تحمل حداقل 4000 پوند را داشته باشند. قسمت های اصلی فلزی تجهیزات حفاظتی در برابر سقوط شامل سگگ های D شکل روی کمربندها و یراق های ایمنی و همچنین قلاب های فنری لنیاردها می‌باشد.

گیره‌ها Grabbing Device

بخشی از تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط محسوب می‌شوند که وظیفه آنها اتصال کمربند ایمنی یا لنیارد به طناب نجات می‌باشد. بسیاری از گیره‌های مورد استفاده در این گونه تجهیزات در حالت عادی آزاد بوده و اجازه حرکت را به طناب نجات می‌دهد ولی در موقع سقوط فرد و یا در اثر حرکت ناگهانی کاربر بسرعت قفل شده و اجازه حرکت را از طناب ایمنی سلب می‌کنند.

همانگونه در مورد سایر تجهیزات حفاظت فردی نیز ذکر شد مشارکت کارکنان در برنامه حفاظت در برابر سقوط عنصری حیاتی بوده و هرگونه غفلت از جلب همکاری افراد یاد شده می‌تواند به شکست برنامه بیانجامد.

این مطلب بروزرسانی شد و فایل «چک لیست ایمنی در وسایل حفاظتی» که شامل چک لیست های زیر است پیوست شد.

• چک لیست ایمنی نرده های حفاظتی
• چک لیست پاخورهای چوبی، راهرو سرپوشیده موقت، سرپوش حفاظتی، پوشش موقت فضاهای باز، سقف موقت
• چک لیست توری های ایمنی
• چک لیست حصار حفاظتی موقت