آیین نامه حفاظت در مقابل خطرات وسایل انتقال نیرو
آیین نامه حفاظت در مقابل خطرات وسایل انتقال نیرو
آیین نامه حفاظت در مقابل خطرات وسایل انتقال نیرو
قسمت اول
ماده 1 – تمام قطعات متحرک خارجی موتور ها وسایلی که برای انتقال نیرو بکار میرود و همچنین کلیه قسمت های خطرناک ماشین ها که در حال کار می باشند باید دارای حفاظ باشند مگر وقتی که ساختمان ماشین طوری باشد که تصادم اشیاء یا اشخاص قطعات متحرک غیر ممکن باشد.
فصل اول: مقررات کلی
ماده 2 – در تهیه و ساخت حفاظ ها باید نکات زیر مراعات گردد:
الف: عمل آنها مؤثر و قابل اطمینان باشد.
ب: از دسترسی بقسمت های خطرناک ماشین در موقع کار جلوگیری نماید.
ج: برای متصدی دستگاه در هنگام کار ناراحتی و مانعی ایجاد نکند.
د: حتی الامکان موجب نقصان محصول نگردد.
ه: عمل آن بطور خودکار یابا حداقل کوشش انجام گیرد.
و: متناسب با نوع ماشین و کار آن انتخاب شود.
ز: مانع روغن کاری ، آزمایش ، تنظیم و تعمیر ماشین نگردد.
ح: برحسب نوع ماشین و شرایط کار آن دوام و استقامت لازم را دارا باشد.
ط: دارای ناهمواری ، زبری زوایای برنده و زوائد نیز نباشد تا ایجاد خطراتی ننماید.
ی: بالاخره حفاظ باید بطرزی تهیه شده باشد که از بروز هر گونه خطری جلوگیری نماید.
فصل دوم – جنس حفاظ ها
ماده 3 – حفاظ ها یا پوشش ها ممکن است از مصالح زیر ساخته شده باشند.
الف : از اجزاء فلزی، قطعات ریختگی، ورق آهن پر یا مشبک ، فلز رخدار یا توری فلزی که روی قابی از نبشی لوله یا میله سوار شده باشد.
ب : از چوپ، پلاستیک یا مصالح دیگری که مناسب با وضع کار باشد.
فصل سوم – نصب
ماده 4 – کلیه حفاظ باید بطور محکم به ماشین یا کف کارگاه یابدیوار یا سقف نصب شده و در موقع کار ماشین حتماَ در محل خود قرار گرفته باشند.
فصل چهارم – قاب و پوشش آن
برای ساختمان حفاظ ها لازم است مقررات ذیل رعایت گردد مگر آنکه با مقررات آئین نامه های دیگر مغایرت داشته باشد.
الف : حفاظ های کوچک
ماده 5 – حفاظ کوچک حفاظی را گویند که ارتفاع آن از سطح زمین از 75 سانتیمتر کمتر بوده و سطح آن از یک متر مربع تجاوز نکند قاب این نوع حفاظ ها باید حداقل از میله گرد 10 میلیمتری یا نبشی 3×20×20 میلیمتر یا از نیم رخ های دیگر که دارای مقاومت هایی نظیر آنها باشند ساخته شود.
ب : حفاظ ها قید دار
ماده 6 – برای تأمین استحکام و جلوگیری از لرزش این نوع حفاظ ها بایستی تعداد لازم قید و وسائل اتصال حفاظ به ماشین و ساختمان را در تمام ارتفاع در نظر گرفت.
در هر صورت فاصله این قیدها نباید از 90 سانیتمتر تجاوز کند.
ماده 7 – حفاظ هائی که ابعاد آنها بیشتر از ابعاد ماده 5 باشد قاب آنها بایستی حداقل از میله گرد 1 چهارم اینج یا از نبشی 3×25×25 میلیمتر یا از نیم رخ های دیگری که دارای مقاومتی نظیر آنها باشند ساخته شود.
ج : حفاظ های بدون قید
ماده 8 – در موقعی که حفاظ بدون قید روی زمین یا سکوی کار نصب شده قاب حفاظ را ممکن است ازنبشی 4 یا لوله 1 دوم اینچ یا نیمرخ های دیگری که مقاومتی نظیر آنها دارند تهیه نمود.
ماده 9 – حفاظ های مکعبی شکل بایستی لااقل چهار گوشه آن را دارای پایه های قوی تری باشند که بتوان به آسانی آنها را بزمین محکم کرد.
ماده 10 – حفاظ های استوانه شکل باید حداقل بوسیله 3 پایه بزمین متصل شوند.
د : اتصالات
ماده 11 – تمام قطعات حفاظ ها را باید باوسایلی بهم متصل کرد که مقاومت آنها کافی و متناسب با ابعاد اجزاء حفاظ باشد.
فصل پنجم – حفاظ تسمه های افقی سقفی
ماده 12 – قاب تسمه رنجیر کابل افقی که در ارتفاع بیش از 2/6 متر از کف کارگاه یا سکوی محل کار قرار گرفته باید از نبشی هائی با حداقل ابعاد زیر ساخته شده باشد:
الف : نبشی 5×25×25 میلیمتر برای کابل ها زنجیر و یا تسمه هائی که عرض آنها کمتر از 25 سانتیمتر باشد.
ب : نبشی 6×50×50 میلیمتر برای تسمه هایی که عرض آن بیش از 60 سانتیمتر باشد.
ج :نبشی 6×40×40 میلیمتر برای کابل ها زنجیر و یا تسمه هایی که عرض بیش از 35 تا60 سانتیمتر باشد.
د : نبشی 10×80×80 میلیمتر برای تسمه هائی که عرض آن بیش از 60 سانتیمتر باشد .
ماده 13 – قاب حفاظ هایی که از تسمه های آهنی درست شده باشد باید حداقل دارای ابعاد زیر باشد:
الف : 6×38 میلیمتر برای کابل و زنجیر و همچنین تسمه هائی که عرض آن تا 25 سانتیمتر باشد.
ب : 8×50 میلیمتر برای تسمه هائی که عرض آنها از 25تا35 سانتیمتر باشد.
ج : 10×50 میلیمتر برای تسمه هائی که عرض آنها از 35 تا60 سانتیمتر باشد.
د : 10×65 میلیمتر برای تسمه هائی که عرض آنها بیش از 60 سانتیمتر باشد.
ماده 14 – کلیه حفاظ ها باید مجهز بتعداد کافی قید و اتصال لازم برای تأمین استحکام و مقاومت باشد.
فصل ششم – پوشش قاب ها
ماده 15 – اگر پوشش حفاظ ها از وزق آهن ساخته شود باید حداقل دارای 0/8 میلیمتر ضخامت باشد برای ورقه ای مشبک حداقل یک میلیمتر و برای ورقه ای رخ داده شده حداقل 1/25 میلیمتر ضخامت در نظر گرفته شود و اگر از توری های فلزی ساخته شده باشد قطر مفتول های آن حداقل 1/5 میلیمتر باشد.
ماده 16 – بجای پوشش های ذکر شده در ماده 15 می توان پوشش هائی از نوع و جنس دیگر و یا مقاومتی معادل مقاومت پوشش های مذکور برای همان مقدار سطح حفاظ بکار برد.
فصل هفتم – توری های فلزی
ماده 17 – توری های فلزی باید طوری ساخته شده باشند که مفتول های آن در نقاط تقاطع بوسیله جوش دادن یا لحیم کردن یا گالوانیزه کردن بطور محکمی بهم متصل شده باشند مگر آنکه دارای چشمه های لوزی یا چهار گوش بابعاد کمتر از 20 میلیمتر بوده و قطر مفتول آن 2 میلیمتر باشد.
فصل هشتم – نصب
ماده 18 – شبکه های فلزی باید بوسیزله پیچ، پیچ و مهره، جوش یا جوش نقطه به آهن نبشی قاب حفاظ بطور محکم نصب شده باشند.
ماده 19 – برای توری هایی که از مفتول 2 میلیمتر درست شده و چشمه های آن بیشتر از 20 میلیمتر نمی باشد وهمچنین برای توری های ضخیم تر می توان از قابهای مفتولی یا لوله ای استفاده کرده و توری را دور آن بگردانند می توان روی قسمت پیچیده شده از ورق خم کرده پوشانیده یا بوسیله بست توری را بقاب محکم نمود.
فصل نهم – چشمه های توری فلزی
ماده 20 – در موقعی که حفاظ ها یا حصارها با قسمت متحرک ماشین بیش از 10 سانتیمتر فاصله ندارند ابعاد چشمه توریها نباید بیش از 6 میلیمتر باشد.
ماده 21 – در صورتی که فاصله بین حفاظ و قسمت متحرک ماشین بیش از 10 سانتیمتر باشد سطح چشمه ها یا سوراخها نباید از 13 سانتی متر مربع تجاوز کند.
فصل دهم – ارتفاع حفاظ ها
ماده 22 – ارتفاع حفاظ های نرده ای از کف کارگاه ( غیر از موارد استثنائی وشرائط خاص) نبایستی کمتر از 1/80 متر باشد.
فصل یازدهم – فاصله بین حفاظ ها از کف کارگاه
ماده 23 – در صورتی که خطر تماس و برخورد با قسمت های متحرک ماشین در پیش نباشد بهتر است. برای تأمین نظافت محوطه کارگاه فاصله ای به ارتفاع تقریبی 15 سانتیمتر بین قسمت تحتانی حفاظ و کف کارگاه پیش بینی شود.
فصل دوازدهم – ( حفاظ خودکار)
ماده 24 – در ماشین های خودکار چنانچه مقدور باشد بهتر است ضامن هائی تعبیه تا موقعی که درب حفاظ باز است راه انداختن ماشین غیر ممکن باشد.
فصل سیزدهم – حفاظ های ناودانی شکل (سپری)
ماده 25 – حفاظ های ناودانی شکل باید با همان مصالحی که در مورد توری های مذکور در فصل ششم قسمت اول مشخص شده ساخته شوند.
ماده 26 – لبه حفاظ ها باید صاف بوده و در صورتی که ابعاد حفاظ مقتضی باشد این لبه ها راروی خودش خم کرده یالبه آنرا روی مفتول آهن یا آهن تسمه یا آهن نبشی برگردانده محکم کنند.
فصل چهاردهم – حفاظ های چوپی
(مصالح)
ماده 27 – چوپی که برای ساخت حفاظ بکار میرود باید سالم محکم باشد.
ماده 28 – حفاظ های چوپی باید بوسیله (پیچ گوشتی، میخ چوپی، میخ آهنی، پیچ و مهره) بهم متصل گردد سختی استحکام آنها باید بر مبنای حفاظ های فلزی و طبق دستور فصل اول تا نهم باشد.
قسمت دوم – حفاظ برای وسایل ناقل نیرو (ترانسمیسیون)
فصل اول تأسیسات انتقال حرکت در محوطه بسته
ماده 29 – وقتی که محور های انتقال، تسمه ها، فلکه ها در محوطه بسته مانند زیرزمین کانال های روبسته یا اطاق های جداگانه قرار داسته باشند در صورتی که واجد شرایط زیر باشند احتیاجی بحفاظ گذاری ندارند.
الف : درب ورودی زیرزمین یا کانال های قابل قفل شدن بوده و بتوان ازورود اشخاص غیر مجاز جلوگیری نمود.
ب : ارتفاع آزاد راهرو از کف تا سقف یا قطعات متصل بسقف کمتر از 1/70 متر باشد.
ج : زیرزمین دارای روشنایی کافی بوده و کف محل آن خشک و هموار باشد تا مزاحمتی برای عبور و مرور ایجاد ننماید.
د : محل عبور کارگران مأمور روغن کاری طوری محافظت شده باشد که از بروز هرنوع حادثه جلوگیری بعمل آید.
فصل دوم : محورهای ناقل حرکت (ترانسمیسیون)
حفاظ محورهای ناقل افقی
ماده 30 – تمام قسمت های لخت میله ها و محورهای ناقل که در ارتفاعی کمتر از 2/60 متر از کف کارگاه با سکوی محل کار قرار دادند (به استثنای محل های مخصوص گریس کاری یا محل تنظیم در موقع کار) باید طبق قسمت ها وسایل زبر حفاظ گذاری شود.
الف: بوسیله پوششی که محور ناقل را از هر طرف احاطه کرده باشد.
ب: بوسیله پوشش های سپری شکل که بالا و دو طرف یا زیرو دو طرف محور ناقل را بنا به مقتضیات محل نصب بپوشانند ابعاد محفظه ها در مورد محور های ناقل سقفی باید حداقل دو برابر قطر محور انتخاب شود و در محورهای ناقل زمینی ارتفاع زیر محفظه تا کف کارگاه نباید کمتر از 15 سانتیمتر باشد.
ماده 31 – حفاظ های محورهای ناقل افقی هم باید طبق مقررات فصل اول تا چهاردهم این آئین نامه باشند همچنین ممکن است برای این کار نرده هائی که 30 تا 50 سانتیمتر از اجزاء متحرک فاصله داشته باشند بکار برد.
فصل سوم : محورهای ناقل سقفی
ماده 32 – محورهای ناقل که در بالای راهروها قر ارگرفته اند اگر در ارتفاعی کمتر از 2 متر از حد مجاز ارتفاع بارگیری وسائط نقلیه که از زیر آن عبور می کنند قرار گرفته باشند باید بطور مناسبی حفاظ گذاری شوند.
فصل چهارم : کلیه محورهای ناقل که زیر ماشین قرار دارند
ماه 33 – کلیه محورهای ناقل که در زیر ماشین ها قرار گرفته اند باید دارای روپوشی باشند که کاملاَ آنرا بپوشاند ممکن است از روپوش های سپری شکل نیز استفاده نمود.
ماده 34 – اگر محور ناقل نزدیک کف کارگاه قرار گرفته باشد کناره حفاظ سپری شکل آن تا فاصله 15 سانتیمتری کف کارگاه ادامه پیدا کند.
ماده 35 – کناره حفاظ سپری شکل باید حداقل به اندازه قطر محور بوده و در هر صورت این اندازه نبایستی کمتر از پنج سانتیمتر باشد.
ماده 36 – حفاظ ها باید طبق مقررات فصل اول تا چهارم این آئین نامه تهیه شوند.
حفاظ محورهای ناقل عمودی یا مورب
ماده 37 – کلیه محورهای ناقل قائم یا مورب که حداقل تا ارتفاع 2/6 متر از کف کارگاه یا سکوی کار قرار دارند بایستی طبق مقررات مواد 2 تا 8 حفاظ ثابت گذاشته شده یا محصور گردند (بجز محل های مخصوص سرویس)
محورها
فصل پنجم : حفاظت انتهای محورها
ماده 38 – انتهای برجسته محورهای ناقل باید بوسیله کلاهک های حفاظتی پوشانده شود.
فصل ششم : پیوشت ها (اتصالات محورها)
ماده 39 – پیوست های ساده باید استوانه ای شکل و بدون هیچ گونه زائده بر آمدگی باشند.
ماده 40 – پیوست های محورهای ناقل که تا ارتفاع 2/60 متر یا کمتر از کف کارگاه یا سکوی محل کارقرار گرفته اند باید بطور مناسب حفاظ گذاری شوند.
فصل هفتم : پیچ های اتصال، گاوه ها، خارها، زواید و شیارهای جای گاوه
ماده 41 – تمام پیچ های اتصال قطعات متحرک را نسبت به محل استعمالشان ممکن است از پیچ های خزینه ای انتخاب کرده و یا روی آن را حفاظ گذاری نمود.
ماده 42 – کلیه پیچ ها، گاوه ها، روغن دان ها و تمام زواید قسمت های دوار باید در خزینه یا فرو رفتگی های قطعه دوار جاسازی شود به طریقی که باعث بروز حادثه نگردد.
ماده 43 – دنباله شیارهای گاوه باید موقتاَ پوشیده یا حفاظ گذاری شود.
قسمت سوم : ناقل های اصطکاکی (کلاج)
فصل اول :
ماده 44 – کلیه ناقل های اصطکاکی باید محفوظ نگهداشته شوند، تمام ناقل های اصطکاکی بازوئی، شعاعی یا صفحه ای بایستی بوسیله محفظه های مخصوصی پوشیده شوند.
ماده 45 – کلیه کلاچ ها و فلکه های آن که دارای زوائدی بوده و تا ارتفاع 2/60 متر یا کمتر از کف کارگاه یا سکوی کار قرار کرفته اند و یا فاصله آنها تا یاتاقان هائی که بادست روغن کاری می شود کمتر از 90 سانتیمتر است بایستی طبق مقررات فصل اول تا چهاردهم قسمت اول این آئین نامه حفاظ گذاری شوند و حفاظ سپری شکل در این مورد بکار برده نشود.
ماده 46 – در کلاچ های ماهک دار بوش لغزنده بایستی روی محور گیرنده حرکت نصب شود (یعنی محوری که پس از قطع کلاج در حال سکون می باشد).
فصل دوم : چرخ دنده ها
ماده 47 – چرخ دنده های روباز ماشین ها باید با یکی از وسایل زیر حفاظ گذاری شوند.
الف : بوسیله یک محفظه بسته .
ب : اگر چرخ دنده ها پره ای نباشد ممکن است روی تمام دنده ها را فقط بوسیله نقاب لبه دار حفاظ گذاری کرد.
چرخ دنده هایی که با زنجیر کار می کنند.
ماده 48 – چرخ دنده ها و زنجیرهای موتور باید بطور کامل حفاظ گذاری و محصور شوند.
قسمت چهارم : فلکه ها
الف : دستورات و مقررات مربوط به حفاظ
ماده 49 – اگر قسمتی از فلکه ها تا ارتفاع 6/2 متر یاکمتر از کف کارگاه یا سکوهای کارقرار گرفته باشد که تماس با آن ایجاد خطراتی نماید و همچنین فلکه های حامل تسمه یا کابل های عمودی یا مورب باید در محفظه قفسی شکل بطرزی قرار داده شوند که تسمه یا کابل مربوطه را کاملاَ در برگیرند در غیر این صورت فلکه باید دارای حفاظی باشد که تمام قسمت باز زیر آنرا تا بالای فلکه بپوشاند.
ماده 50 – حفاظها باید طبق مقررات فصل اول تا چهاردهم ساخته شوند.
ماده 51 – چرخ لنگرهایی که بعنوان فلکه نیز از آنها استفاده می شود و در ارتفاع 2/6 متر یا کمتر از کف کارگاه قرار گرفته و فاصله آنها تا یاتاقانی که بادست روغن کاری می شود کمتر از 90 سانتیمتر باشد بایستی از سمت یاتاقان کاملاَ حفاظ گذاری شوند.
ب: فلکه های خراب یا بدون استفاده
ماده 53 – فلکه ترک خورده یا فلکه ایکه طوقه آن شکسته باشد نباید مورد استفاده قرار گیرد.
ماده 54 – فلکه هائیکه مورد مصرف نیستند باید از روی محور ناقل برداشته شوند.
ج: اثر رطوبت در روی فلکه ها
ماده 55 – نصب فلکه های چوبی در محل هایی که در معرض رطوبت قرار دارند ممنوع است.
د: اثر خودرگی در مقابل مواد شیمیائی.
ماده 56 – در محل هایی که فلکه ها در معرض خوردگی شدید قرار می گیرند باید موادی ساخته شوند که در مقابل خوردگی مقاوم باشند.
ه: طوقه های گرده ماهی (محدب)
ماده 57 – فلکه های محرک و فلکه های گیرنده حرکت که تسمه روی آنها ثابت می باشد باید دارای طوقه های محدب باشند.
و: میزان کردن فلکه ها
ماده 58 – برای جلو گیری از سرخوردن و افتادن تسمه ها باید فلکه ها بدقت باهم میزان شده و محورشان موازی باشد.
ز: دستگاه ضامن تسمه
ماده 59 – در صورتی که فاصله یک فلکه از فلکه ثابت یا کلاج یا یاتاقان سقفی مجاور از پهنای تسمه مربوطه تجاوز نکند برای جلوگیری از افتادن تسمه از روی فلکه بطرفی که این فاصله کافی نیست باید یک ضامن نصب شود.
ماده 60 – در موقعی که محورهای محرک یا محورهای گیرنده حرکت مجهز به فلکه هائی باشند که در سر آزاد محور قرار گرفته باشند باید یک ضامن تسمه یا چنگک سقفی بکار برد.
قسمت پنجم : انتقال حرکت بوسیله تسمه
فصل اول: مقررات مربوط به حفاظت
ماده 61 – وسایل انتقال حرکت از قبیل تسمه، کابل یا زنجیر که تا ارتفاع 2/6 متر یا کمتر از کف کارگاه قرار دارند باید حفاظ گذاری شده باشند مگر در مورد تسمه های تخت که پهنای آنها 25 میلیمتر یا کمتر باشند و تسمه های گرد با قطر 10 میلیمتر یا کمتر.
ماده 62 – حفاظ ها باید مطابق با مقررات فصول چهارم تا چهاردهم از قسمت اول این آئین نامه ساخته شده باشند.
فصل دوم: تسمه های افقی
ماده 63 – در موقعی که شاخه زیری یک تسمه افقی در ارتفاع 2/6 متر یا کمتر از کف کارگاه یا سکوی محل کار قرار گرفته باشد حفاظ باید حداقل 38 سانتیمتر بالای شاخه روئی یا تا ارتفاع 2/6 متر (هر کدام کوچکتر باشد) قرار گیرد در هر حال ارتفاع قسمت فوقانی حفاظ از کف کارگاه غیر از حالتی که تسمه در حفاظی پوشیده نباید از 1/06 متر کمتر باشد.
ماده 64 – تسمه های افقی که در ارتفاع بیش از 2/6 متر قرار گرفته و دارای شرایط زیر میباشند باید در تمام طول کاملاَ حفاظ گذاری شده و حفاظ تا سقف یا نزدیکترین دیوار مجاور ادامه پیدا کند.
الف: تسمه های با عرض بیش از 13 سانتیمتر
ب: تسمه هایی که از روی راهروها یا محل کار عبور میکنند.
ج: تسمه هائیکه سرعت حرکت آنها بیش از 9 متر در ثانیه باشد
د: در صورتی که فاصله محور محرک و محور گیرنده حرکت بیش از 3 متر باشد.
ماده 65 – اگر محل تسمه اجاره ادامه حفاظ را تا سقف یا تا دیوار ندهد حفاظ باید شاخه های روئی وزیری تسمه و همچنین طوقه فلکه ها را به طور کامل بپوشاند.
ماده 66 – بهنای حفاظ تسمه هایی که در ارتفاع زیاد قرار گرفته اند باید حداقل تا یک چهارم از عرض تسمه ها بیشتر باشد و این اضافه پهنا ممکن است تا 15 سانتیمتر از هر طرف ادامه یابد حفاظ ها باید بقدر کافی محکم باشند تا در موقع پاره شدن تسمه صدمه نبینند.
ماده 67 – در موقعی که شاخه های بالائی و پائینی تسمه های افقی طوری قرار گرفته باشند که عبور و مرور از وسط آنها میسر باشد سقف معبر یا قسمت زیر شاخه روئی تسمه و همچنین دیوارهای جانبی معبر ممکن است بوسیله حفاظ قفسی یا نرده ای محفوظ گردد لیکن محل عبور یا روی شاخه زیرین تسمه حتماَ باید با حفاظ غیر مشبک و محکم پوشیده شود.
قسمت ششم : انتقال نیرو بوسیله کابل – زنجیر یا تسمه لقمه
ماده 68 – در صورتی که انتقال نیرو بوسیله کابل، زنجیر یا تسمه لقمه که پهنا یا قطر آنها ازپنج سانتیمتر متجاوز باشد انجام گیرد این وسایل باید بهمان طریقی که در مورد تسمه هاس مذکور که در ارتفاتع قرار دارند گفته شد گذاری شود. عرض حفاظ باید از هر طرف حداقل 15 سانتیمتر بیشتر از عرض وسائل انتقال نیرو باشد.
ماده 69 – در صورتی که انتقال حرکت بوسیله کابل انجام گیرد و محل نصب طوری باشد که کنترل آن بسهولت مقدور نباشد باید:
الف: مجهز بوسایل خبری باشد (زنگ، چراغ و غیره) تا در صورت پاره شدن بعضی از الیاف کابل دستگاه خبر بکار افتد.
ب: کار وسایل خبر و تامینیه مزبور باید به طریقی باشد که در صورت غیبت ممتد متصدی مربوطه نیز اعلام خطر را ادامه داده و در صورت لزوم از ادامه کار دستگاه نیز جلوگیری نماید.
قسمت هفتم : انتقال حرکت قائم یا مورب
ماده 70 – وسائل ناقل حرکت قائم یا مورب که با کابل ،زنجیر یا تسمه لقمه کار می کند باید بوسیله یک حفاظ قفسی شکل که فلکه ها یا چرخ دنده های مربوطه را نیز در برگیرد حفاظت شود و در مورد وسایل ناقلی که ارتفاع آنها 2/6 متر یا کمتر از کف کارگاه می باشد حتماَ باید حفاظ محکم تری در نظر گرفته شود.
ماده 71 – تشمه ها، زنجیرها، تسمه های لقمه یا کابل های قائم یا موربی که روی فلکه ساده یا فلکه شیار دار و در ارتفاع بیش از 2/6 متر از کف کارگاه قرار گرفته اند وروی محل عبور یا محل کار واقع شده و سرعتشان 9 متر در ثانیه یا بیشتر است باید همانطوری که در تسمه های افقی و سقفی ذکر شد از زیر حفاظ گذاری شوند.
قسمت هشتم : تسمه های واقع در روی فلکه های پله
ماده 72 – تسمه ها و فلکه های پله ای که در ارتفاعی بیش از یک متر از کف کارگاه قرار دارند باید بوسیله صفحه فلزی قائمی در قسمت پیشانی فلکه ها محفوظ شوند این صفحه باید تا بالای بزرگترین پله فلکه ادامه داشته باشد. در صورتی که فلکه های مذکور در ارتفاع کمتر از یک متر قرار گرفته باشند باید در حفاظ قفسی شکل به قسمی محفوظ گردند که جابجا کردن تسمه عملی باشد.
قسمت نهم : فلکه هرز گرد تسمه کش
ماده 73 – فلکه هرزگرد تسمه کشی که کشش تسمه را بوسیله اهرم و وزنه تامین می نماید باید با استحکام کافی ساخته و سوار شده باشد.
ماده 74 – کلاهک یاتاقان این نوع تسمه کش ها باید دارای استحکام کافی باشد.
ماده 75 – آویز این نوع فلکه ها باید طوری محکم شده باشد که با پاره شدن تسمه سقوط نکند.
ماده 76 – وزنه های معلق برای تأمین کشش که امکان بوز خطر دارد باید بوسیله حفاظ قفسی شکل محفوظ گردد.
ماده 77 – در مواردی که جابجا کردن تسمه با دست انجام شود باید سعی کرد که از تسمه های بی انتها (تمسه هایی که یک پارچه ساخته شده اند) استفاده شود و در مواردی که استعمال این نوع تسمه ها مقدور نباشد باید دو سر تسمه را بوسیله نخ چرمی یا روده یا سایر اتصالات غیر فلزی به یکدیگر دوخته یا وصل نمود.
ماده 78 – هیچ نوع سیم، قلاب، یا پرچ و بست فلزی برای اتصال تسمه هایی که با دست جابجا می شود نباید بکار برد و حتی بهتر است در تسمه هایی که با دست جابجا نمی شوند نیز از استعمال این نوع بست ها مگر در موارد ضروری خودداری شود.
ماده 79 – جابجا کردن یا انداختن تسمه یا کابل با دست در موقع گردش فلکه ممنوع است .
ماده 80 – تسمه ها یا کابل ها باید بقسنمی انتخاب یا نصب و نگهداری شوند که تا حد ممکن دسترسی به آنها غیر مقدور باشد در مواردی که تماس با تسمه یا کابل ضروری است بایستی از روی فلکه افتاده و دسترسی به آن آسان باشد.
قسمت دهم : یاتاقانها و وسایل روغن کاری
الف : یاتاقانها
ماده 81 – یاتاقان ها باید در یک امتداد قرار گرفته و میزان شده باشند.
ماده 82 – روغن کاری با دست در موقع کار ماشین ها ممنوع است مگر در محل روغن کاری احتمال بروز حادثه برای کارگر نباشد.
ماده 83 – روغندان یاتاقان هایی که روغن کاری و دست زدن مستقیم به آنها خطرناک است باید مجهز به لوله هایی باشد که به محل بدون خطر هدایت شده و از آنجا عمل روغن کاری انجام شود (باستثنای یاتاقان های بلبرنگی، رولبرینگی) که روغن کاری آن خودکار بوده و همچنین یاتاقان هایی که از سیستم روغن کاری مرکزی استفاده می کنند.
ماده 84 – یاتاقان های وسایل انتقال که در ارتفاع زیادی قراردارند نباید در موقع حرکت با دست روغن کاری شوند مگر در مواقعی که از روی سکوی کار با روغندان های فشاری نوک دار طویل عمل روغن کاری انجام شود.
ماده 85 – فلکه هرز در صورتی که بطور خودکار روغن کاری نشود باید مجهز به وسایلی باشد که در موقع ایستادن فلکه به هر وضع دلخواهی گریس کاری یا روغن کاری آن عملی شود.
ماده 86 – اگر یاتاقانها در حین کار با موقع روغن کاری سرریز نمایند بایستی تشتکی زیر آنها بطور ثابت نصب نمود که روغن های اضافی در آن جمع شود.
قسمت یازدهم
فصل اول: ویائل کلی
ماده 87 – تمام ماشین هائی که بطور مکانیکی کار می کنند و دارای موتور محرک سرخود نیستند بایستی دارای یک کلاج باشند که در دسترس کارگر مربوطه باشد تا بتوان به سرعت و به سهولت ماشین را متوقف نموده یا بکار انداخت.
فصل دوم : کلیدهای قطع و وصل کننده
ماده 88 – کلیدهای فرمان الکتریکی ماشین ها و تأسیسات مختلف باید طوری ساخته و نصب شده باشند که بکار افتادن تصادفی آنها در نتیجه برخورد اشخاص و اشیاء غیر ممکن باشد.
ماده 89 – کلیدهائی که اهرم قطع و وصل کننده آنها در جهت افقی حرکت میکند حتی المقدور نبایستی بکار برده شود و در صورتی که قرار شود ازچنین کلیدهائی استفاده بعمل آید اهرم آن حفاظ گذاری شود که با برخورد اشخاص و اشیاء ایجاد خطری ننماید.
فصل سوم : شستی کلیدها
ماده 90 – شستی های راه انداز ماشین ها باید واجد شرایط زیر باشند.
الف : شستی های راه انداز ماشین ها باید در قاب کلید طوری جاسازی شده باشد که از بدنه کلید پائین تر قرار گرفته یا دارای حفاظی باشد که از راه افتادن تصادفی آن جلو گیری بعمل آورد.
ب : کلید نباید طوری نصب گردد که شستی آن عمودی و رو به بالا قرارگیرد مگر اینکه سطح آن طوری پوشیده شده باشد که براه افتادن غیر ارادی آن ممکن نباشد.
ماده 91 – ماشین هائی که از نظر کارگر خطرناک است باید دارای چندین شستی توقف یا قطع حرکت باشد که در نقاط مختلف ماشین در دسترس متصدی مربوطه قرارگیرد.
ماده 92 – شسیتی های راه اندار باید سبزرنگ و شستی های توقف باید قرمز رنگ باشند مگر در مورد ماده 95 همین قسمت.
ماده 93 – الف: اگر برای یک ماشین بیش از یک متصدی وجود داشته باشد هر یک از متصدیان بایستی فرمان دکمه داری برای به راه انداختن و توقف دستگاه نباید شروع بکار کند مگر در موقعی که شستی ها در آن با هم عمل نمایند مانند پرس های مکانیکی و ماشین های خم کن.
ب : باید تدابیر مؤثری اتخاذ شود که اشخاص خارجی در منطقه خطرناک ماشین وارد نشوند.
ماده 94 – ماشین هایی که با دو یا چند موتور عمل می کنند و دارای شستی های راه انداز مجزا هستند باید دارای یک یا چند شستی اصلی جهت توقف دستگاه باشند که بآسانی بتوان دستگاه را از کار بازداشت .
ماده 95 – در مورد ماده 94 همین قسمت شستی های اختصاصی موتورهای جداگانه نباید به رنگ قرمز باشد.
قسمت دوازدهم : ترمزها
ماده 96 – ماشین های سنگینی که در موقع قطع قوه محرکه تا مدتی به حرکت خود ادامه میدهند باید دارای ترمز های مؤثر و مطمئنی باشند و در موقه پیش امد خطر این ترمزها بایستی بطور خودکار عمل کنند.
قسمت سیزدهم : دو شاخه
ماده 97 – فلکه هرز و فلکه ثابت مربوط به آن باید دارای یک دو شاخه دائمی بوده و طرز ساختمان آن طوری باشدکه مانع از لغزش تسمه از روی فلکه هرز بر روی فلکه ثابت شود
ماده 98 – دو شاخه های مکانیکی باید مجهز بوسیله ای باشند که در حال عادی در وضعیت خلاص باقی بماند.
قسمت چهاردهم : اهرم کلاچ ها و دو شاخه تسمه ها
ماده 99 – دستگیره ها یا اهرم های فرمان کلاچ ها یا وسائل راه اندازی ماشین ها باید دارای دسته در خارج از حفاظ باشند.
ماده 100 – سر دسته دو شاخه تسمه یا کلاچ باید کروکی و تا حد امکان از منطقه خطر ماشین دور بوده و در دسترس فوری متصدی باشد.
ماده 101 – سر دسته دو شاخه تسمه نباید مستقیماَ بالای محل کار یا محل عبور واقع باشد.
ماده 102 – دسیتگیره کلیه کلاچ ها و دوشاخه های تسمه که از یک تیپ می باشند در یک کارگاه نصب شده اند (باستثناء دستگیره هایی که در 3 وضع عمل می کنند) باید تمام در یک جهت کارکنند یعنی بطور مثال برای از کار انداختن ماشین تمام در یک جهت کار کنند یعنی بطور مثال برای از کار انداختن ماشین تمام به یک سمت حرکت نماید.
قسمت پانزدهم : پدال ها
ماده 103 – پدال های نصب شده برای راه اندازی کلاچ یا دو شاخه تسمه باید در مقابل برخوردهای خطرناک اشیاء که ممکن است ماشین ها را به راه اندازد حفاظ گذاری شود.
قسمت شانزدهم : چنگک تسمه
ماده 104 – استعمال چنگک به جای دوشاخه تسمه میکانیکی ممنوع است.
ماده 105 – در موردی که استعمال چنگک برای جا انداختن تسمه های واقع در ارتفاع زیاد ضروری و لازم باشد باید دارای قطری معادل با 40 الی 50 میلیمتر باشد تا در دست گرفتن آن به آسانی مقدور شود.
ماده 106 – طول چنگک ها باید از فاصله شصت سانتیمتری کف کارگاه تا بالای فلکه باشد.
ماده 107 – پائین انداختن تسمه باید از روی فلکه محرک شروع شود.
قسمت هفدهم : تکیه گاه تسمه
ماده 108 – در مواقعی که استعمال فلکه هرز عملی نباشد تکیه گاه هائی برای تسمه نصب می کنند که مجهز به غلطک ها یا وسایل دیگریست و از افتادن تسمه روی محور و چرخش آن جلوگیری میکند.
ماده 109 – تکیه گاه های تسمه باید محکم و بادوام ساخته شده و طوری عمل کند که حرکت تسمه از هر طرف بی خطر باشد.
ماده 110 – علاوه بر نصب وسائل قطع کننده هر ماشین باید در هر سالن یا قسنمتی از آن کلیدها یا دستگاه های قطع کننده امدادی نصب گردد به طوری که کاملاَ مشخص و در دسترس بوده و بوسیله آن بتوان یک قسمت کامل یا یک قسمت مجزای محور انتقالات را از کار باز داشت.
قسمت هیجدهم : علائم خبری
ماده 111 – در موردی که تما ماشین ها از محل پست فرمان کاملاَ مرئی نباشند باید دستگاه هائی برای خبر قبل از براه انداختن ماشین ها تعبیه نمود.
ماده 112 – این آئین نامه که مشتمل بر 112 ماده میباشد به استناد ماده 47 قانون کار تدوین و درسی امین جلسه شورای عالی حفاظت فنی مورخ 21/4/1340 به تصویب نهائی رسیده و قابل اجرا است.
دانلود آیین نامه
حتما بخوانید:
⇐ مجموعه چک لیست های ایمنی عمومی در کارگاه ها
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)