کنوانسیون های بین المللی مرتبط با حمل و نقل دریایی مواد خطرناک

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 17

فهرست:

• چکیده
• مقدمه
• کنوانسیون بین المللی جلوگیری از آلودگی ناشی از کشتی ها (مارپل) (MARPOL)
• مقررات برای جلوگیری از آلودگی ناشی از نفت
• مقررات برای کنترل آلودگی توسط مواد مایع سمی به صورت فله
• مقررات برای جلوگیری از آلودگی توسط مواد مضر بسته بندی شده
• مقررات برای جلوگیری از آلودگی توسط فاضلاب کشتی ها
• مقررات برای جلوگیری از آلودگی ناشی از زباله کشتی ها
• مقررات برای جلوگیری از آلودگی هوا ناشی از کشتی ها
• حمل و نقل مواد و رائدات شیمیایی
• نقش عوامل انسانی در زنجیره حمل کالا
• و …

چکیده

حمل و نقل مواد شیمیایی، محصولات، ضایعات و مواد بینابینی مهمترین بخش چرخه حیات یک محصول می باشد؛ در حمل و نقل این مواد از طریق محورهای هوایی، زمینی، دریایی و یا خطوط انتقال از زمان بارگیری مواد شیمیایی تا حمل و نقل و تخلیه مواد مذکور به مقصد، همواره خطرات مختلفی بر این فرآیند حاکم است. امروزه ۹۰ درصد تجارت بین المللی از طریق دریا و از مسیر بنادر کشور ها انجام می شود. این تجارت از طریق حمل و نقل دریایی و توسط بیش از ۹۲ هزار کشتی اقیانوس پیما و بیش از یک میلیون و دویست هزار دریانورد و همچنین بیش از ۶۵۰۰ بندر و پایانه نفتی و غیر نفتی در سطح بین المللی انجام می گیرد. با پیشرفت صنعت و تکنولوژی، بیش از ۵۰ درصد از حمل و نقل فرآورده های مایع و گازی توسط راه های آبی انجام می پذیرد.

اصولا واژه کالای خطرناک به مواد نفتی، سمی ، شیمیایی، گازها به صورت فله، کالاهای فله خشک دارای مواد سمی بسته بندی اطلاق می گردد. حمل و نقل و محل نگهداری ایمن کالاهای خطرناک در بنادر به عنوان یک اصل اساسی مورد تاکید تمام سازمان ها و ارگان های دریایی است. این مقاله به بررسی حمل و نقل مواد خطرناک در بنادر و کنوانسیونهای مرتبط در این بخش که شامل : ضمیمه دوم مارپول (MARPOL): مقررات برای کنترل آلودگی توسط مواد مایع سمی به صورت فله، ضمیمه سوم مارپول (MARPOL): مقررات برای جلوگیری از آلودگی توسط مواد مضر بسته بندی شده در ارتباط با کد بین المللی کالاهای خطرناک دریایی (IMDGE CODE) و پروتکل بین المللی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی مواد سمی و خطرناک (OPRC – HNS ۲۰۰۰)، و فصل هفتم کنوانسیون سولاس (SOLAS) که توسط ايمو تدوین گردیده است می پردازد.

کلمات کلیدی: حمل و نقل دریایی، مواد خطرناک، کنوانسیون های بین المللی، بنادر

مقدمه

امروزه با پیشرفت صنعت و تکنولوژی، بیش از ۵۰ درصد از حمل و نقل فرآورده های مایع و گازی توسط راههای ابی صورت می گیرد. منطقه استراتژیک خاورمیانه در تولید انرژی جهان سهم بسزایی دارد و بخش عمده ای از منابع نفت و ۳۸ درصد منابع گاز جهان را تولید می کند. در این میان، منطقه دریایی خلیج فارس با مساحت ۲۳۲۸۵۰ کیلومتر مربع که از اروندرود تا تنگه هرمز با طول ۸۰۵ کیلومتر و عرض متغیر ۵۶ تا ۲۸۸ کیلومتر، با عبور سالیانه بیش از ۱۴ هزار شناور اقیانوس پیما از تنگه هرمز که اغلب تانکر و کشتی های باری هستند، که از این تعداد ۱۱۰ فروند کشتی تجاری اقیانوس پیما و ۳۲ فروند نفتکش تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران می باشند، تعداد ۶۷۴۷ فروند شناورهای سنتی (موتور لنج های تجاری و صیادی) و تردد سالیانه شناورهای سنتی بالغ بر ۲۰۰,۰۰۰ تردد در سال و جمعیت مناطق ساحلی بالغ بر ۵/۱۶۰ میلیون نفر باعث شده است تا خلیج فارس از لحاظ موقعیت اقتصادی- اجتماعی از موقعیت ویژه ای برخوردار باشد.

وجود بیش از ۱۲۵ سکوهای نفتی فعال در منطقه، ۷۰ هزار میلیارد متر مکعب ذخایر گازی، ذخایر نفت منطقه تقریبا ۷۴۰,۰۰۰ میلیون بشکه، ۱۷ میلیون بشکه در روز تولید روزانه نفت در منطقه و صادرات بیش از ۱۴ میلیون بشکه در روز از طریق دریا، میزان صادرات مواد شیمیایی مایع و گازی کشور با حجمی معادل MT ۱۰,۴۱۶٫۰۰۰ در سال و پیش بینی این موضوع که حجم صادرات این مواد تا سال ۲۰۱۰ میلادی به میزانی معادل MT ۲۴٫۷۵۳٫۰۰۰ خواهد رسید و جابجایی کالا بین بنادر حاشیه خلیج فارس به کشورهای حاشیه دریای خزر، باعث افزایش تردد شناورها و به تبع آن افزایش آلودگی های نفتی و شیمیایی می گردد. مجموع حجم تجارت مواد شیمیایی در سال ۲۰۰۶ میلادی به میزان ۱۵۴/۹ میلیون تن بوده است. با توجه به آمار رشد حجم تجارت با نرخ ۲/۷ درصد، دستیابی به حجم ۱۵۹/۳ میلیون تن را برای سال ۲۰۰۷ میلادی رسید.در حال حاضر چشم انداز بازار تقاضا و تجارت مواد شیمیایی همچنان مثبت و مطلوب است. در فاصله سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ میلادی ادامه روند صعودی حجم تجارت قابل انتظار می باشد.این حجم برای سال ۲۰۰۹ به میزان ۱۷۱/۴ و برای سال ۲۰۱۱ میلادی به میزان ۱۸۱/۸ میلیون تن پیش بینی می گردد.

کنوانسیون بین المللی جلوگیری از آلودگی ناشی از کشتی ها (ماریل) (MARPOL)

کنوانسیون بین المللی جلوگیری از آلودگی ناشی از کشتیها در سال ۱۹۷۳ با برگزاری کنفرانس بین المللی آلودگی دریا توسط IMO به تصویب رسید و متعاقبا توسط پروتکل ۱۹۷۸ اصلاح گردید. این مقررات در بر گیرنده منابع گوناگون آلودگی ناشی از کشتی ها بوده و هدف اصلی آن، حذف آلودگی عمدی محیط زیست دریا بوسیله نفت و سایر مواد مضر و کاهش تخلیه چنین موادی به صورت عمدی و یا غیرعمدی، از طریق اعمال قوانین و مقررات بر کشتی ها و بنادر می باشد. دامنه شمول کنوانسیون کلیه کشتی ها را در بر می گیرد.هر گونه تخلف از الزامات کنوانسیون ممنوع می باشد و مجازات ها باید تحت قوانین دستگاه اجرایی کشتی متخلف صورت پذیرد. بر اساس ضمایم کنوانسیون مذکور، بنادر باید به تسهیلاتی در جهت دریافت مواد زائد از کشتیها مجهز شوند و مواد زائد نفتی و غیر نفتی شامل روغن سوخته و اسلاج، آب خن، فاضلاب و زباله را از شناورها دریافت کنند.

ضميمه ۱: مقررات برای جلوگیری از آلودگی ناشی از نفت

این ضمیمه در مورد همه تانکرهای با ظرفیت ناخالص ۱۵۰ تن و بالاتر و سایر کشتی ها با ظرفیت ناخالص ۴۰۰ تن و بیشتر اعمال می گردد. تخلیه مواد حاوی نفت به دریا در مناطق ویژه دریایی در هر شرایطی ممنوع و در سایر مناطق از محدودیت هایی برخوردار می باشد. بر اساس ضمیمه اول کنوانسیون مارپل، منطقه ویژه دریایی (Special Areas) به منطقه ای گفته می شود که به دلایل شناخته شده فنی در ارتباط با شرایط اقیانوسی اکولوژیکی و ویژگی های ترافیک دریایی در آن، این مناطق ممکن است شامل مناطق دریایی یک یا چند کشور بوده و یا محدوده ای از مناطق نیمه بسته یا کاملا بسته از آبهای زمین را شامل گردند.

ضمیمه ۲: مقررات برای کنترل آلودگی توسط مواد مایع سمی

بصورت فله این ضمیمه برای کلیه کشتیهایی که مایعات مضر بصورت فله را حمل می کنند اعمال می گردد. بر اساس این ضمیمه موادی که ممکن است باعث صدمه به محیط زیست دریایی گردند در ۴ طبقه تقسیم بندی شده و تخلیه آنها به دریا ممنوع و باقیمانده این مواد باید به بندر تحویل داده شود.

ضمیمه ۳: مقررات برای جلوگیری از آلودگی توسط مواد مضر بسته بندی شده

این ضمیمه برای کشتی هایی که حامل مواد مضر به شکل بسته بندی می باشند اعمال می گردد و مواد مضر به آن دسته اطلاق می گردد که بر اساس مقررات حمل کالاهای خطرناک از طریق دریا (IMDG code) خطرناک شناخته شده باشند. بر اساس این ضمیمه حمل و نقل مواد مضر ممنوع می باشد مگر بر اساس شرایط معین شده مانند موارد بسته بندی، علامت گذاری، برچسب زنی، وجود اسناد و مدارک کافی در ارتباط با ایمنی کشتی و حفاظت از جان افراد در دریا باشد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ نکاتی در رابطه با حمل و نقل مواد خطرناک

⇐ حمل و نقل مواد خطرناک

⇐ روش های ارزیابی ریسک حمل و نقل در انتقال مواد خطرناک

⇐ ایمنی حمل و نقل مواد شیمیایی خطرناک