کاهش عوامل خطر بیماریها با فعالیت جسمانی

کاهش عوامل خطر بیماریها با فعالیت جسمانی

ترس از آسيب هاي رواني، اجتماعي، به خصوص اعتياد و بي بند و باري، يكي از نگراني هاي اساسي خانواده هاي ايراني است. با اين حال، خانواده ها اطلاع چنداني از عوامل خطري كه زمينه را براي اين بيماري آماده مي كنند و همچنين عواملي كه از چنين آسيب هائي پيشگيري مي كنند ندارند .

عوامل خطر آسيب هاي رواني اجتماعي شامل  :

• فضاي خانوادگي پرتنش و آشفته
• الگوي غلط پرورش فرزندان
• خجالت و كمرويي شديد يا رفتارهاي پرخاشگرانه
• ضعف پيوند و دلبستگي بين والدين و فرزندان
• ارتباط و پيوند با همسالاني كه رفتارهاي منحرف و نابهنجار دارند.
• نگرش مثبت نسبت به مواد در ميان دوستان و همسالان ، خانواده و محيط اطراف

بعضي از عوامل خطر از خانواده ريشه مي گيرند مثل نداشتن صميميت در خانواده، روابط سرد خانوادگي، تنش در خانواده، خانواده آشفته و …

ساير عوامل خطر انحرافات اجتماعي زمينه ساز رفتارهاي پر خطر عبارت است از : خجالتي بودن و ناتواني فرزند در مبارزه با فشارها و مشكلات زندگي، ترك تحصيل يا ضعف تحصيلي، ارتباط با دوستان ناباب يا مصرف كننده مواد، بيماريهايي مانند پيش فعالي يا افسردگي، علاقه نسبت به مواد و مانند آن است .

به جاي آن كه سعي كنيم با ايجاد محدوديت، كنترل كردن، دخالت و نصيحت از رفتارهاي پرخطر مانند دوستي با جنس مخالف، مصرف مواد … پيشگيري كنيم بهتر است روابط خانوادگي را گرم تر، اختلالات خانوادگي را كمتر، ارتباط با فرزندان را بيشتر كنيد.

عوامل محافظ  :

• پيوندهاي خانوادگي قوي
• نظارت والدين بر رفتارهاي فرزندان
• نظارت والدين بر ارتباط فرزند با دوستان و همسالان
• تعيين قواعد و قانون هاي منظم و پايدار
• درگير بودن و مرتبط بودن والدين با زندگي فرزندان
• موفقيت تحصيلي
• پيوند قوي با نهادهاي مختلف اجتماعي به خصوص مدرسه و مساجد و …
• داشتن عقايد متعارف و هنجار در مورد مصرف مواد ، ارتباط دختر و پسر و …

همانطور كه بعضي شرايط زمينه رفتارهاي ناسالم و انحرافي را بيشتر مي كنند بعضي شرايط از بروز چنين رفتارهاي ناسالمي پيشگيري مي نمايند كه به آنها عوامل محافظت كننده گفته مي شود. عوامل محافظت كننده مي تواند مانند يك محافظ در مقابل انحراف ها و آسيب هاي اجتماعي از فرزندانمان حمايت كنند.

يكي از اين عوامل ورزش است كه مي تواند بعنوان عامل محافظت كننده مهم تلقي شود.

• فعاليت جسماني منظم و تغذيه سالم با افزايش توان سيستم ايمني بدن و پر نمودن صحيح اوقات فراغت فرد باعث اجتناب از دخانيات و مواد روان گردان وتزريق مواد مخدر مي گردد و باعث افزايش راندمان فعاليت اقتصادي فرهنگي اجتماعي جوانان در جامعه مي گردد.
• فعاليت بدني منظم و رژيم و عادات غذايي مناسب سلامت زنان را ارتقاء مي دهد و از بسياري از بيماريها و عواملي كه علت مرگ و ناتواني زنان در جهان بشمار مي رود پيشگيري كند .
• فعاليت بدني از بيماريهاي قلبي پيشگيري مي كند. اگر فعاليت بدني منظم داشته باشيم كمتر به بيماري قلبي، فشار خون بالا و سكته هاي مغزي دچار مي شويم.
• بيماريهاي قلبي عروقي 50% از مرگ هاي زنان بالاي 50 سال را در كشورهاي در حال پيشرفت تشكيل  مي دهد. رعايت فعاليت بدني منظم و تغذيه كافي اصلي ترين و اثرگذارترين راه تنظيم چاقي خفيف تا متوسط و حفظ وزن ايده آل در زنان است.
• فعاليت بدني منظم مي تواند باعث كاهش استرس ، اضطراب و افسردگي و تنهايي گردد. اين موضوع در زنان اهميت بيشتري دارد چون هم در كشورهاي توسعه يافته و هم در كشور هاي درحال توسعه ميزان افسردگي در زنان دو مردان است.
• فعاليت بدني به عزت نفس و بهبود مناسبات اجتماعي و وضعيت رواني كمك مي كند .
• فعاليت هايي مثل پياده روي ، آهسته دويدن براي بهبود وضعيت  استخوان بندي در دوران كودكي و نوجواني لازم است و باعث مي شود از دست رفتن استخوان كاهش يابد. همچنين تعادل و قدرت عضلاني را زياد مي كند و خطر افتادن را كاهش  مي شود . به همين خاطر از خطر شكستگي مي كاهد .
• در سرتاسر جهان 70 ميليون زن مبتلا به ديابت هستند. اين ميزان در سال  2025 به دو برابر افزايش مي يابد . ديابت مي تواند به كوري ،آسيب عصبي، نارسايي كليه، قطع پا و زخم پاي ديابتي منجر شود. تحقيق جديدي نشان داده است كه حتي مفدار كمي فعاليت بدني منظم و تغيير رژيم غذائي مي تواند از 50% موارد ديابت غير وابسته به انسولين بكاهد .
• فعاليت بدني مي تواند تورم و درد مفاصل را در آرتريت كاهش دهد و در نتيجه در بهبود فعاليت روزانه مهم است. التهاب مفاصل در افراد بالغ و مسن باعث محدوديت حركت مي شود؛ فعاليت بدني مي تواند باعث بهبود عملكرد فرد گردد.
• فعاليت بدني منظم افراد نه تنها  هزينه هاي مراقبت هاي بهداشتي را كاهش  مي دهد ؛بلكه كمك مي كند تا  توليد افزايش  يابد؛ مدارس بهتر شوند، غيبت از محل كار و تعويض شغلي كمتر شود و هزينه درمان نيز كاهش يابد .

پس به طور خلاصه فعاليت بدني منظم مي تواند :

• خطر مرگ و مير ناشي از بيماريهاي قلبي يا سكته مغزي را كاهش دهد
• ديابت نوع دو را كاهش دهد .
• دردهاي ناحيه كمر را كاهش دهد
• وزن بدن را تنظيم كند
• عضلات، مفاصل و استخوانها را تقويت مي كند
• از مصرف سيگار، الكل، سوء استفاده از مواد مخدر مي كاهد.
• فشارخون را كاهش مي دهد

بايد توجه داشت كه متناسب با وضعيت فرهنگي خاص هر منطقه بايد در خصوص تغذيه و فعاليت بدني  توصيه هاي خاص نمود .

راههای افزايش فعاليت جسمی در كودكان و نوجوانان

• تاكيد به اجراي منظم فعاليت جسمي در كودكان و نوجوانان
• افزايش همكاري بين مربيان ورزش و ساير آموزگاران
• استفاده از ساعات تعطيل مدارس براي برگزاري برنامه هاي ورزشي با همكاري مسئولين مدارس و والدين دانش آموزان
• معرفي ورزشگاه يا سالن هاي ورزشي مناسب و مطمئن به دانش آموزان و خانواده ها
• جلب همكاري والدين در افزايش فعاليت جسمي

زمان و روش شروع ورزش: بايد برنامه تكامل چند جانبه را از سنين 5 تا  6 سالگي شروع كرد. تكامل چند جانبه يعني اينكه فرد از سنين كودكي با مهارتهاي پايداري مانند پريدن، دويدن، پرتاب كردن، پشتك زدن، گرفتن و موارد مشابه آشنا گردد تا در آينده براي مهارت هاي اختصاصي مثل فوتبال، بسكتبال، آمادگي داشته باشد. لذا كودك مي تواند در آينده هر مهارت تخصصي را به راحتي انتخاب كند.

چند توصيه در مورد ورزش كودكان و نوجوانان :

• بايد كودكان را تشويق كرد تا در حد توان خود در فعاليت هاي ورزشي گوناگون شركت نمايند
• والدين با مراقب پيشگيري از آسيب هاي ناشي از فعاليت شديد باشند
• نيازهاي تغذيه اي كودك و نوجوان ورزشكار بايد به طور دقيق تعيين شود
• چگونگي پيشگيري و درمان گرمازدگي بايد به والدين و مربيان آموزش داده شود .
• كودكان ورزشكار بايد حتماً تحت نظر متخصص بيماريهاي كودكان باشند و از نظر وزن، قد و ساختار بدني مورد بررسي قرار گيرند .

تماشاي تلويزيون علاوه براينكه باعث كاهش تحرك كودكان و نوجوانان مي شود الگوي غذايي ايشان را نيز تحت تاثير قرار مي دهد.تماشاي تلويزيون در كودكي مي تواند ارتباط معني دار و مستقلي با اضافه كردن وزن، بالا بودن كلسترول خون و پايين بودن تناسب قلبي ريوي و سيگار كشيدن در سنين بزرگسالي داشته باشد. بنابراين فعاليت فيزيكي بايد جزء اصول پيشگيري اوليه و ثانويه بيماريهاي مزمن قرار گيرد .

• فعاليت جسمي منظم بايد در سالهاي اوليه عمر شروع شده و در طول عمر تداوم يابد .در اين رابطه محيط خانواده و مدرسه نقش اساسي ايفا  مي كند .
• فعاليت فيزيكي بايد به راحتي امكان پذير و قابل دسترس باشد و به صورت منطم صورت گيرد
• فعاليت فيزيكي نبايد هزينه اي به خانواده يا اجتماع تحميل كند.
• و در نهايت فعاليت فيزيكي بايد براي فرد تواًم با  احساس سلامتي و شادي آور باشد .

حتما بخوانید:

⇐ ورزش هایی که باعث ایجاد کمردرد می شوند!