کاربرد روش Safety Audit در ارزیابی ایمنی

فرمت: Word  تعداد صفحات: 8

در طول سده های گذشته نیاکان ما در محیطی با ماهیتی طبیعی زندگی می کردند که در آن بقای افراد در گرو کاری بود که می توانستند با دست ها و پاهایشان انجام دهند. آنها در طول قرنها ابزارها و وسایل ساده ای ابداع کرده و برای خود پناه گاهی ساختند تا بتوانند به بقای خود ادامه داده و در عین حال استفاده بیشتری از مواهب طبیعی ببرند.

نژاد انسان در طول دوره تکامل خود راهی دراز را پیموده و به دنیایی مملو از فراورده ها و امکانات پا نهاده است که دست آورد فن آوری مدرن امروزی محسوب می شود. علاقه فعلی به علم ایمنی از آنجا ناشی می شود که پیشرفت های تکنولوژیکی در دوران اخیر گاهاٌ در ظاهر در تناقض با حفظ دارائی های انسان قرار می گیرد.

یکی از مهمترین پیامدهای ناخواسته در روند توسعه تکنولوژیکی در بروز عدم مطابقت ها و در نتیجه حوادث نمود می یابد. مطالعات تاریخی نشان می دهد که اینگونه حوادث قدمتی برابر با شروع کار در کره خاکی دارد. ولی تنها از چندین دهه اخیر است که بدنبال معرفی انرژیهای جدید و بکارگیری تکنولوژی های مدرن و در نتیجه گسترش سریع صنایع پیچیده، حوادث شغلی ماهیتی بسیار تهدید آمیز بخود گرفته است.

در سالیان اخیر اثرات سوء توسعه های تکنولوژیکی بحدی بحران آفرین شده است که حتی روند رو به رشد انسان در زمینه فن آوری های نوین شدیداً زیر سوال رفته است بطوریکه امروزه این سوال بکرات از طرف اندیشمندان مطرح می شود که آیا ما قربانی فرایند توسعه نشده ایم(Willie Hammer,1993).

در فلسفه امروزی، ایمنی با رویکردی پیشگیرنده و در قالبی سیستماتیک مورد توجه قرار گرفته و سعی می شود که با استفاده از ابزارهای مختلف کلیه عدم مطابقت ها قبل از بالفعل در آمدن شناسایی و کنترل گردد.

با در نظر داشتن مفاهیم ارائه شده در تعاریف و اصول علمی ایمنی مدرن توجه به دو نکته زیر حائز اهمیت است:

توجه به اصل اثر بخشی در اقدامات ایمنی. کلمه اثر بخشی در ساده ترین شکل خود بصورت انجام دادن کارهای درست تعریف می شود. از تعریف فوق بر می آید که اصولاٌ اثربخشی عملیات با تعریف صحیح فعالیت های آتی و در نتیجه شناسایی و تدوین دقیق، واقع نگرانه و منطقی اهداف در ارتباط است. ناگفته پیداست هر سازمان و سیستمی که بطور دقیق و کمی نداند مقصد نهایی اش کجاست نه تنها در انتخاب مسیر ناکام خواهد ماند بلکه ممکن است بنابه دلایل مختلف با انتخاب مسیرهای خطا و اشتباه باعث اتلاف منابع مالی، انسانی و سایر دارئی های سازمان بگردد.

با توجه به مطالب ذکر شده مبنی بر آگاهی از وضعیت موجود برای تعریف اهداف و همچنین امکان سنجش پیشرفت ها نسبت به دوره های قبل و شناسایی نقاط ضعف و قوت و برنامه ریزی اصولی برای اصلاح یا تقویت هر بیشتر آنها و همچنین تاکید بر روی شناسایی و کنترل خطرات در قیاس با حوادث، روشهای متفاوتی وجود دارد که یکی از آنها روش ممیزی ایمنی می باشد.

مفهوم ممیزی

بر اساس تعریف انجمن مهندسین ایمنی آمریکا (ASSE) ممیزی ایمنی، یک ارزیابی دقیق، دوره ای و سیستماتیک از یک سیستم است که از طریق آن می توان بطور کمی وضعیت ایمنی محیط را برآورد کرده و از آن بعنوان محملی برای برنامه ریزیهای بعدی و سنجش پیشرفت های حاصله و نقاط ضعف احتمالی استفاده کرد.

انواع ممیزی ها

ممیزی های ایمنی را می توان از دیدگاه های مختلف طبقه بندی نمود. در بخش زیر نمونه ای از این طبقه بندی ها ارائه شده است:

• ممیزی جامع
• ممیزی محدود
• ممیزی رسمی
• ممیزی غیرسمی
• ممیزی داخلی
• ممیزی خارجی

بایستی خاطر نشان کرد که یک ممیزی ایمنی زمانی جامع و کامل محسوب خواهد شد که بتواند کلیه موارد مرتبط با ایمنی را مورد کنکاش قرار دهد. موارد زیر نمونه ای از این تاکیدات است:

• مشخص نمودن نقاط ضعف و قوت برنامه های ایمنی و شدت و ضعف آنها
• ارزیابی اهداف بلند، میان و کوتاه مدت سازمان از نظر اهمیت دادن آنها به موارد ایمنی و بهداشتی
• ارزیابی قوانین، مقررات، دستورالعمل ها و … سازمان در زمینه مسائل مرتبط با ایمنی
• شناسایی شرایط ناایمن در سازمان
• سیستم های ثبت، ضبط و آنالیز مستندات
• روند انتخاب شغل، گردش شغلی، تغییر شغل و …

عناصر اصلی ممیزی ایمنی

عناصر اساسی و عمده یک برنامه ممیزی ایمنی را در 5 اصل زیر خلاصه کرد:

• پیش بینی و شناسایی موقعيت ها و شایط ايجاد كننده خسارات و تلفات
• ارزيابي توان خسارات خطرات فوق که بنوعی تعیین ریسک خطرات محسوب می شود
• تعيين روش های برای حذف يا كاهش خسارات خطرات موجود که می تواند بر اساس کاهش احتمال وقوع، شدت پیامدها و یا هر دو آنها نمود پیدا کند
• بكارگيري استراتژی های تعيين شده در سازماندهي که اجرای پیشنهادات ارائه شده در مرحله قبلی را در بر می گیرد
• پايش و كنترل تغييرات

به روشنی پیداست که عناصر پنج گانه یاد شده از چرخه بهبود مداوم دمینگ مبتنی بر طرحریزی (Plan)، اجراء (Do)، کنترل (Check) و عمل (Act) پیروی می کند (شکل شماره 1) که نتیجه نهایی و دائمی آن می تواند به شکل بهبود و افزایش شاخص های عملکردی سیستم ایمنی ظهور نماید.

اجرای ممیزی ایمنی می تواند مزایای متعددی برای سازمانها بدنبال داشته باشد که تعدادی از مهمترین آنها عبارتند از:

• تعیین نارسائی ها و نواقص موجود در روش های عملیاتی
• کاهش هزینه ها و جرایم پرداختی
• تعیین اولویت های ایمنی و بهداشتی
• کمک به مدیریت در تعریف و تعیین اهداف میان مدت و بلند مدت (افزایش اثر بخشی)
• امکان تخیصص مناسب منابع در دسترس و در نتیجه بهبود کارآیی
• کمک به افزایش سطح بهره وری
• ارتقاء سطح ایمنی
• و …

همان گونه که اشاره شد طراحی چک لیست ها یکی از مراحل بحرانی در ممیزی ایمنی محسوب می شود. برای تعریف و طراحی هر چه بهتر چک لیست ها رعایت موارد زیر حائز اهمیت خواهد بود:

1. بازدید و بازرسی دقیق محیط کار
2. مصاحبه با تعدادی از کارگران
3. مصاحبه با مدیران، کارشناسان، متخصصان و غیره
4. مصاحبه با اعضاء کمیته های ایمنی
5. بررسی اسناد مرتبط

دستورالعمل اجرای ممیزی

هر چند ممکن است مراحل اجرای ممیزی در سازمانهای مختلف با در نظر داشتن محدودیت ها و امکانات متفاوت با تفاوت های همراه باشد ولی مراحل کلی زیر برای اجرای ممیزی پیشنهاد شده است:

برنامه ریزی قبلی

یکی از مراحل اساسی در اجرای مطالعه آشنایی کامل با محیط مطالعه و فرایندهای کاری آن است. مرحله بعدی برنامه ریزی و سازماندهی برنامه هاست که می تواند به جلوگیری از اتلاف وقت و بی نظمی بیانجامد.

برای افزایش اثربخشی برنامه ممیزی ایمنی، افراد تیم بایستی با موارد زیر آشنا باشند:

• موارد نیازمند انجام ممیزی
• جنبه های از هر مورد که نیازمند ارزیابی اند
• شرایط نیازمند انجام ممیزی
• تکرر ممیزی
• افرادی که بایستی ممیزی را انجام دهند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ممیزی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت کار

⇐ نمونه چک لیست ممیزی عملیات بهداشت صنعتی

⇐ ممیزی ایمنی