کاربامات ها
کاربامات ها
کاربامات ها
اين حشره‌کش‌ها داراي کربن، هيدروژن، اکسيژن و نيتروژن و بدون کلر و فسفر هستند. اسیدکاربامیک (NH2-COOH) پایه و اساس این گروه از سموم است. این سموم نیز همانند سموم فسفره از هر 3 راه استنشاقی ، پوستی و گوارشی می توانند وارد بدن شوند. بسياري از کارباماتها، به عنوان سم‌های اعصاب و کاهش دهنده مقدار آنزيم کلين استراز عمل مي‌کنند
از این گروه از کارباریل با نام تجاری سوین، پروپوکسور با نام تجاری بایگون، ایزولان، پیرولان، پيرتروم، آلدی کارب و منومتیل کاربوفوران نام می بریم. کارباماتها معمولا، به آهستگي اثر مي‌کنند، اما شماري از آنها، مانند کارباريل و پروپوکسور و ترکيبات پيرتروم، بر روي حشرات اثر سريع دارند.
کارباريل در برنامه‌هاي بهداشت عمومي، دامپزشکي و کشاورزي براي مبارزه با آفات گوناگون به طور گسترده به کار رفته است. مي‌توان آن را به صورت محلول سمپاشي، براي مبارزه با بالغ پشه‌ها به کار برد و از آنجا که سميت آن براي پستانداران ناچيز است، از گرد اين حشره‌کش براي مبارزه با کک و شپش حيوانات نيز استفاده مي‌شود. همچنين، مي‌توان آن را به صورت لوسيون براي مبارزه با شپش سر استعمال کرد. پروپوکسور، به صورت حشره‌کش ابقايي، براي سمپاشي خانه‌ها و کشتن پشه‌هاي بالغ، مگس خانگي، کنه‌ها و … به کار برده شده است. همچنين، به عنوان يک سم گوارشي، به صورت طعمه، براي مبارزه با سوسک و سرانجام، به صورت گرد در پودر پاشي بر روي دام‌ها براي از ميان بردن انگل‌هاي خارجي آنها به کار برده مي‌شود.
به طور کلي، کارباماتها از ترکيبات آلي فسفره، سميتي کمتر دارند (گرجه علايم مسموميت مزمن آنها، اصولا با يکديگر همانند است). کارباماتها، نيز بازدارنده آنزيم کلين استراز هستند، اما اين واکنش‌ها به آساني برگشت پذير مي‌باشد و پس از چندي از ميان مي‌رود. در مسموميت با کارباماتها نيز استيل کلين در بدن انباشته مي‌شود و کارهاي عصب پاراسمپاتيک، سرعت و افزايش مي‌يابد. اثرات مسموميت، از چند دقيقه تا چند ساعت به درازا انجاميده و گاهي، بيمار خود به خود بهبود مي‌يابد.
مسموميت ممکن است از راه خوراکي، استنشاقي و يا پوستي روي دهد. مسموميت منجر به مرگ با کارباماتها بسيار کم روي داده است و بيشتر، در اثر تجديد فعاليت آنزيمي، عوارض از ميان رفته است. در مسموميت با کارباماتها، در اثر وقفه کار کلين استراز، استيل کلين از راه طبيعي سوخت و ساز نشده و افزايش استيل کلين، باعث افزايش اعمال پاراسمپاتيک مي‌گردد.
در نتيجه کندي نبض، اسهال، استفراغ، انقباضات ماهيچه اي، افزايش ترشحات بدن و… مشاهده مي‌شود. براي درمان، همانند آنچه که درباره حشره‌کش‌هاي آلي فسفره گفته شد، آتروپين تجويز مي‌شود.
مکانیسم اثر در هنگامی که رشته های عصبی تحریک می شوند، از انتهای آنها موادی تحت عنوان نوروترانسمیتر ترشح می شود.این مواد باعث تحریک رشته های عصبی دیگر، انقباض عضلانی و غیره می گردند. یکی از این مواد، ماده ای به نام استیل کولین است. این نوروترانسمیتر پس از ایفای نقش خود در محل سیناپس ها ، توسط آنزیمی به نام استیل کولین استراز تجزیه می شود.
آنزیم کولین استراز دارای دو جایگاه اتصال برای استیل کولین است. در جایگاه آنیونی سوبسترا با آنزیم متصل شده و در جایگاه استری کولین آزاد می شود و آنزیم استیله می گردد. سپس آنزیم استیله شده آب جذب کرده و بنیان استیل تبدیل به اسید استیک شده و آنزیم آزاد می شود.سمومي مانند سموم کارباماته، مهار کننده رقابتی این آنزیم هستند.
واکنش گرفتن آب برای هیدرولیز آنزیم کاربامیله خیلی کند است، از این رو مدتی طول می کشد تا آنزیم آزاد شود. در حالیکه آنزیم استیله سریعا آب را جذب کرده و تبدیل به اسید استیک می شود و به این ترتیب سموم کارباماته با مهار کردن چند ساعته آنزیم کولین استراز ، مسمومیت را بوجود می آورند.حشره کش های فسفره مهارکننده غیر رقابتی آنزیم کولین استراز هستند.انواع مسمومیت الف) مسموميت حاد :علايم و نشانه‌هاي ياد شده در زير بعد از 30 الي 60 دقيقه به ترتيب ظاهر شده و در عرض 2 الي 8 ساعت به حداکثر شدت خود مي‌رسد.
- علايم خفيف عبارتند از: بي اشتهايي، سردرد، خواب آلودگي، ضعف، هيجان، لرزش زبان و پلک چشم‌ها، ميوزيس و اختلال در قدرت بينايي.
- علايم با شدت متوسط شامل: تهوع، ازدياد ترشح بزاق، اشک ريزش، کرامپ‌هاي شکمي استفراغ، عرق، نبض کند و ارزش‌هاي عضلاني است.
- در مرحله علايم شديد: اسهال پديدار کشته، مردمک به اندازه ته سنجاق شده و واکنشي نشان نمي‌دهد.
در عمل تنفس اختلال ايجاد شده، ادم ريه، سيانوز، اختلال در کنترل اسفنکترها بوجود آمده و سرانجام تشنج، اغما و توقف قلب فرا مي‌رسد.
ب- مسموميت مزمن: عوارض اين نوع مسموميت مورد بحث است بعضي‌ها اعتقاد چنداني بدان نداشته و برخي به توليد اختلالاتي در سيستم خون ساز معتقدند. عده‌اي از دانشمندان نيز مسموميت مزمن را باعث ايجاد ضعف و سستي در عضلات انتهاها مي‌دانند که ممکن است پيشرفت آن سبب فلج نيز گردد.
بالاخره عدم ديگر از دانشمندان معتقدند که در اثر مسموميت مزمن ممکن است علايمي مشابه مسموميت حاد ولي به طور خفيف بروز کند. در بعضي موارد مسموميت خفيف، علايمي مانند اسهال‌هاي مقاوم مشاهده مي‌شود که در صورت عدم اطلاع از سابقه تماس با سم، تشخيص آن مشکل مي‌باشد. و همچنین در نتیجه مهار آنزیم کولین استراز، استیل کولین در محل سیناپس ها تجمع یافته و باعث مسمومیت می شود.
علائم مسمومیت را می توان به 4 دسته به شرح زیر تقسیم کرد:
- آثار موسکارینی شامل اشک ریزش، افزایش ترشح بزاق، تهوع، استفراغ، اسهال، دردهای شکمی، ادم حاد ریه به علت ترشح برنش ها، دفع ادرار زیاد و تکرر ادرار، میوزیس، برادیکاردی و هیپوتانسیون، ضعف، بیحالی، سرگیجه، رنگ پریدگی و شوک
- آثار نیکوتینی به صورت لرزش و تشنج، تاکی کاردی و هیپرتانسیون
- آثار CNS با علائم کاهش درجه هوشیاری، خواب آلودگی و اغماء
- آثار دیررس، در برخی از مسمومین از روز سوم و چهارم مسمومیت به بعد ممکن است ضایعات عصبی مثل پلی نوروپاتی محیطی به صورت ضعف عضلات، مورمور و گزگز شدن و بی حسی در دست و پا به وجود آید.
پيشگيري در سطوح مختلف به شرح زير انجام مي‌گيرد:
الف- نزد کارگران کارخانه‌هاي تهيه سموم تمامي تدابير احتياطي مطابق مقررات تهيه سموم فسفردار مي‌بايست رعايت گردد. استفاده از ماسک، لباس کار، دستگاه‌هاي کنترل عوامل زيان آور، معاينات دوره‌اي از آن جمله‌اند.
ب- نزد کارگران کشاورزي
- استفاده از لباس کار و ماسک در موقع سمپاشي
- انجام سمپاشي صبح‌ها و در مواقعي که باد نباشد. در صورت وجود باد در موقع سمپاشي کارگر بايد پشت به باد باشد.
- شستشوي کامل بدن بعد از سمپاشي
- کاهش مدت کار (4 – 6 ساعت در روز)
- انجام کار به طور متناوب (چند روز در هفته نه هر روز به طور مداوم)
ج- به منظور اجتناب از مسموم شدن اين افراد لازم است در زمان گل دادن محصولات و از پانزده روز مانده به برداشت محصول، سمپاشي متوقف گردد.
همچنين از سمپاشي روز محصولات برداشت شده خودداري شود. براي پيشگيري از مسموميت مزمن در کارگاه‌ها و نزد کارگران با اين سموم از نظر طبي لازم است کلين استراز آنها به طور مرتب اندازه گيري شود. به علت متفاوت بودن مقدار کلين استراز افراد مختلف لازم است کلين استراز اين کارگران در ابتداي شروع به کار اندازه گيري شده و معلوم گردد و بعدا به طور مرتب سير آن تعقيب شود و در موارد بروز مسموميت و نجات کارگر تا طبيعي شدن کلين استراز سرم نامبرده که ممکن است هفته‌ها طول بکشد از اشتغال به کار وي ممانعت شود. به طور کلي لازم است اين سموم تحت شرايط خاصي مصرف گردد
قوطي‌هاي آنها بايستي با علايم سمي مشخص گرديده طرز به کار بردن آن معين و معلوم شود و در دسترس افراد عادي قرار نگيرد. خطر مسموميت و در صورت بروز، طرز درمان روي آن نوشته شود. بالاخره ظروف خالي، ته مانده و بقاياي اين مواد بايستي سوزانيده يا زير خاک دفن شود و در دسترس عامه بويژه اطفال قرار نگيرد.
درمان در هنگام مسمومیت با سموم آنتی کولین استراز باید دارویی تجویز شود تا گیرنده هایی را که توسط استیل کولین تحریک می شوند، بلوک نماید و درواقع علائم مسمومیت را از بین ببریم. چنانچه بتوان مسموم را دو الی سه روز زنده نگه داشت، آنزیم های جدید توسط کبد ساخته شده و فرد به حالت طبیعی برمی گردد.دارویی که برای این منظور بکار می رود، آتروپین است و آنقدر باید تجویز شود که حتی مسمومیت با آتروپین به وجود آید.
علائم آن شامل : خشکی دهان، برافروختگی صورت (Flashing)، تاکی کاردی و میدریاز است. نباید اجازه داد که ضربان قلب بیش از 160 گردد، زیرا در آن حالت نگه داشتن مسموم مشکل خواهد شد. داروهایی نیز برای فعال کردن آنزیم فسفریله شده ساخته شده اند که اکسیم نامیده می شوند و شامل برالیدوکسیم و ابیدوکسیم است.
این ترکیبات خود فسفریله شده و آنزیم را آزاد می کنند، ولی به شرط آنکه بلافاصله پس از مسمومیت مصرف شوند. بطوریکه اگر در ساعات اول مسمومیت تجویز نشوند، یکی از استخلاف های روی آنزیم فسفریله شده خود بخود کنده می شود و در این حالت اکسیم نمی تواند اثر خود را ظاهر کند. به این حالت “کهنگی آنزیم (Aging)” گفته می شود. بنابراین شرط آنکه اکسیم موثر واقع شود این است که آنزیم فسفریله شده مرحله کهنگی را پشت سر نگذاشته باشد.اکسیم ها بر روی گازهای جنگی بی اثرند و به جای آنکه آنزیم را رها کنند، یکی از بنیانهای R را جدا می کنند، که الکترون کشنده است و خود به جای آن قرار می گیرند و در این شرایط روی آنزیم هم فسفات و هم اکسیم وجود خواهد داشت.
حتما بخوانید:
⇐ دانلود کتاب آفت کش ها و تجهیزات کاربرد آنها
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.