چالش کشیدن مدیریت ریسک حمل و نقل مواد خطرناک بر اساس استاندارد PMBOK-2008

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 9

 نویسنده: محمد احمدزاده قاسم آبادی – کارشناس ارشد مهندسی صنایع (سیستم و بهره وری)

فهرست:

• چکیده
• مقدمه
• تعریف و مشخصات پروژه براساس استاندارد PMBOK
• محدوده های نه گانه مدیریت پروژه براساس استاندارد PMBOK
• مدیریت ریسک پروژه براساس استاندارد PMBOK
• تحلیل مدیریت ریسک حمل و نقل مواد خطرناک براساس استاندارد PMBOK
• تحلیل کیفی و کمی ریسک
• کنترل ریسک
• جمع بندی و منابع

چکیده:

حس ترس، یکی از راه های جلوگیری از ضرر بزرگ است که در ما انسانها به ودیعه گذاشته شده است. در بسیاری از موارد این حس به کمک انسان می آید و او را از انجام کاری که ریسک بزرگی در آن است وامی دارد. اما اگر با این حس درست برخورد نشود، لحظه به لحظه بزرگتر و بزرگتر می شود تا جایی که مانع از انجام کارهای ساده می گردد. در مورد مدیریت ریسک حمل و نقل مواد خطرناک نیز وضع به همین منوال است، بطوریکه محققان و کارشناسان حمل و نقل در تلاش بوده اند که ریسک های موجود در حمل اینگونه مواد را که دارای شرایط خاص زمانی و مکانی مخصوص به خود می باشند، به روش های گوناگون مدیریت نمایند. اما در این مقاله نگارنده تلاش کرده است تا با ارائه یک رویکرد جدید، ضمن تحلیل علمی از پروژه بودن حمل و نقل مواد خطرناک، می توان با استفاده از نگرش فرآیندی که در استاندارد مدیریت پروژه 2008-PMBOK به آن توجه شده است، به واکاوی کیفی و کمی اهداف این نوع از مدیریت ریسک در حمل و نقل مواد خطرناک مبادرت ورزید.

کلمات کلیدی: مدیریت ریسک، حمل و نقل، مواد خطرناک، استاندارد مدیریت پروژه ،2008-PMBOK Project Management Body of Knowledge

مقدمه:

چارچوب راهنمای بدنه دانش مدیریت پروژه (PMBOK)، بهترین کارکردهای صنایع مختلف در حوزه اجرای موفق پروژه های مختلف (طراحی، تدارکاتی، اجرائی و …) را جمع آوری نموده و موارد مشترک آنها را که به صنعت، روش یا زمان و مکان خاصی وابسته نبوده، به عنوان زیر مجموعه ای از کل دانش مدیریت پروژه موجود در محیطهای علمی و صنعتی ارائه می نماید.

مدیریت پروژه مدرن از پروژه مانهاتان، که طی آن وزارت دفاع آمریکا سعی در تولید بمب اتمی داشت، شروع گردید. در این پروژه که در آن حمل و نقل مواد خطرناک در زمان مشخص بیشترین اهمیت را در موفقیت پروژه داشت، بسیاری از روش های موثر شناسایی شده و مورد استفاده قرار گرفتند و به این ترتیب پایه دانش مدیریت پروژه شکل گرفت. هرچند که سابقه مدیریت پروژه حداقل به ساخت اهرام ثلاثه باز می گردد. از آن موقع تا سال ۱۹۶۹ که انستیتوی مدیریت پروژه ( Project Management Institute) در آمریکا تاسیس شد، متولی مشخصی برای این علم جدید وجود نداشت تا اینکه با تاسیس موسسه PMI، تلاش در جهت نظام مند کردن و ترویج دانش مدیریت پروژه برداشته شد؛ بطوری که در حال حاضر یکی از معتبرترین مراجع برای تعیین مدیران پروژه حرفه ای در سطح دنیا است.

از جمله اقدامات این موسسه برای نظام مند کردن دانش مدیریت پروژه تهيه چارچوب راهنمای بدنه دانش مدیریت پروژه (PMBOK) است که اولین نسخه آن در سال ۱۹۹۶ تهیه و هر چهار سال یکبار به روز گردیه است بطوریکه در سال ۲۰۰۸، آخرین نسخه پیش نویس آن نیز منتشر گردیده است. از آنجا که این چهار چوب یکی از گسترده ترین و شناخته شده ترین مراجع مدیریت پروژه است، در این مقاله به عنوان مرجع مدیریت پروژه مد نظر قرار گرفته است.

١. تعریف و مشخصات پروژه براساس استاندارد PMBOK

براساس این استاندارد، فعالیت های عمده و اصلی اغلب سازمانها و مؤسسات، در دو قالب عملیات دوره ای و مداوم و یا پروژه اجرا می شوند که اختلاف عمده و اساسی بین دو رویکرد فوق این است که عملیات، مداوم و مستمر هستند؛ در حالی که پروژه ها موقتی و منحصر بفرد می باشند. لذا پروژه، مجموعه تلاش های موقتی برای تحقق یک تعهد و تقبل در ایجاد یک محصول یا ارائه خدمات یکتا می باشد.

اصطلاح موقتی بدین معنی است که پروژه ها در زمان های معین شروع و خاتمه می یابند و اصطلاح یکتائی نیز به این مفهوم است که خدمت یا محصول مورد نظر کاملا تعریف شده و روشن بوده و از نتایج حاصل از اجرای پروژه های دیگر متمایز میباشد.

1.1. مشخصه موقتی در پروژه ها

هر پروژه در زمان مشخصی آغاز و خاتمه می یابد. پروژه زمانی خاتمه می یابد که به اهداف از پیش تعیین شده) نائل شده باشد و یا هنگامیکه مشخص شود اهداف پروژه قابل حصول نبوده و می بایستی پروژه خاتمه یابد. بهرحال زمان اجرای هیچ پروژهای نامحدود نبوده و اجمالا پروژه یک تلاش مداوم نیست.

۱.۲. مشخصه یکتائی پروژه ها

اجرای پروژه ها انجام آن مجموعه فعالیت های منحصر به فردی است که پیش از این انجام نشده اند و این نشانه یکتائی آنها است. پروژه ارائه خدمات حمل و نقل، اگرچه ممکن است توسط یک گروه مشخص (مانند گروه تدارکات) انجام گیرد، اما یکتا و

منحصر بفرد است. چرا که بعنوان نمونه مواد خطرناک مختلفی حمل و نقل می شوند، اما هر یک از آنها دارای مشخصات حمل و نقل ویژه ای هستند که هر یک از آنها را نسبت به سایرین متمایز و منحصر بفرد می سازد. این حمل و نقل ها با متولیان مختلف، حمل کنندگان مختلف و در موقعیت های زمانی و مکانی متفاوت و توسط مجریان و سایر مشخصه های گوناگون و متفاوت از یکدیگر اجرا می شوند لذا حتى وجوه اشتراک پروژه ها از برخی جهات و یا حتی همه موارد برشمرده شده نیز نمی تواند یکتائی آنها را منتفی نماید. بعنوان مثال: عليرغم اشتراک بسیاری از مشخصه ها در پروژه های حمل بنزین، اما هر یک از آنها به تنهایی منحصر بفرد می باشند؛ چرا که هریک در زمانهای مختلف (مثلا یکی در تابستان و دیگری در زمستان) حمل می شود.

۱.۳. تفصيل فزاینده

یکی از مشخصه های عمده پروژه ها (در یکپارچگی مفهوم یکتائی و موقتی بودن نتایج آنها) تفصيل فزاینده آنها است. زیرا نتایج پروژه ها یکتا و منحصر به هر یک از آنها بوده و مشخصه های این نتایج منحصر بفرد می بایستی از ابتدا تا انتها بطور فزاینده بسط داده شود. مفهوم فزاینده روند صعودی مستمر و بدون بازگشت و تفصیل نیز بسط توسعه یافته برای تکمیل تبیین می باشد.

با توجه به سه مشخصه فوق الذکر و انطباق آن با حمل مواد خطرناک، در واقع میتوان حمل و نقل مواد خطرناک را به عنوان یک پروژه تدارکاتی در نظر گرفته و آن را براساس محدوده های نه گانه مدیریت پروژه براساس استاندارد PMBOK به چالش کشید.

۲. محدوده های نه گانه مدیریت پروژه براساس استاندارد PMBOK

این فرآیندها با توجه به موضوعی که به آن می پردازند به ۹ محدوده زیر تقسیم بندی می شوند:

مدیریت یکپارچگی پروژه: که شامل فرآیندها و فعالیت هایی است که برای شناسایی، تعریف، ترکیب، همسان سازی و هماهنگی فرآیندهای مختلف و فعالیت های مدیریت پروژه، در گروه های فرآیندی مدیریت پروژه مورد نیاز هستند.

مدیریت محدوده پروژه: که شامل فرآیندهای لازم برای حصول اطمینان از انجام تمام کار لازم و فقط کار لازم برای تکمیل موفقیت آمیز پروژه، می باشد.

مدیریت زمان پروژه: که شامل فرایندهای لازم برای تکمیل به موقع پروژه می باشد.

مدیریت هزینه پروژه: که شامل فرآیندهایی است که برای برنامه ریزی، تخمین، بودجه بندی و کنترل هزینه ها، با هدف تکمیل پروژه در محدوده بودجه تایید شده، انجام می شوند.

مدیریت کیفیت پروژه: که شامل فرآیندها و فعالیت های سازمان مجری در زمینه تعریف سیاست ها، اهداف و مسئولیت های مرتبط با کیفیت است. این موارد پروژه را در دستیابی به نیازهای تعیین شده پشتیبانی می نماید.

مدیریت منابع انسانی پروژه: که شامل فرآیندهایی است که تیم پروژه را سازماندهی و مدیریت می کنند.

مدیریت ارتباطات پروژه: که شامل فرآیندهای لازم برای اطمینان از ایجاد، جمع آوری، توزیع، نگهداری، بازیابی و امحاء به موقع و مناسب اطلاعات پروژه می باشد. هر کسی در پروژه باید بداند که ارتباطات چگونه بر پروژه تاثیر می گذارد.

مدیریت ریسک پروژه که شامل فرآیندهای مرتبط با هدایت برنامه ریزی، شناسایی، تحلیل، پاسخگویی و پایش و کنترل مخاطرات پروژه است. اهداف مدیریت ریسک پروژه، افزایش احتمال و تاثیر اتفاقات مثبت و کاهش احتمال و تاثیر اتفاقات مخالف با اهداف پروژه است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی عوامل تاثیرگذار در انتخاب شیوه و مسیر حمل و نقل مواد خطرناک

⇐ برچسب و علامت گذاری در حمل و نقل مواد خطرناک

⇐ راهنمای ایمنی و امداد رسانی در حوادث حمل و نقل مواد خطرناک

⇐ حمل و نقل مواد خطرناک