پایش هوا در حوادث شیمیایی

پایش هوا در حوادث شیمیایی

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 13

فهرست:

• تجهیزات پایش
• تجهیزات قرائت مستقیم
  • آنالیزرهای آزمایشگاهی
• پایش سایت
  • پایش شرایط فورا کشنده و تهدیدکننده حیات
  • پایش عمومی سایت
  • پایش بیرونی
  • پایش دوره ای
  • پایش فردی
• متغیرهای مواجهه با مواد خطرناک در سایت های حادثه شیمیایی
• محدودیت ها و مزایای تجهیزات پایش هوا

آلاینده های هوابرد یکی از مهمترین خطرات تهدید کننده در شرایط اضطراری و حوادث شیمیایی هستند. از اینرو شناسایی و کمی سازی این نوع از آلاینده ها در حوادث شیمیایی دارای اهمیت بسیار زیادی است. اندازه گیری قابل اطمینان آلاینده های هوابرد برای موارد زیر قابل استفاده است:

• انتخاب تجهیزات حفاظت فردی و سطوح حفاظت مورد نیاز
• مرزبندی مناطق عملیاتی و مناطق کاری
• ارزیابی اثرات بهداشتی مواجهات
• تعیین نیاز به پایش های پزشکی خاص

در این قسمت سعی شده است که عوامل مرتبط به پایش آلاینده ها در هوای صحنه حوادث شیمیایی بحث شوند.

تجهیزات پایش

هدف اصلی پایش هوای صحنه حوادث شیمیایی، شناسایی و کمی سازی آلاینده های هوابرد به منظور تعیین س طوح حفاظت و مناطق عملیاتی است. معمولا یک غربالگری اولیه برای شناسایی کیفی آلاینده ها نیاز است. در مرحله بعدی اندازه گیری غلظت بر اساس اندازه گیری ها انجام می شود. برای تعیین کمی میزان آلاینده های شیمیایی در صحنه حوادث شیمیایی معمولا دو رویکرد وجود دارد:

1. استفاده از ابزار قرائت مستقیم در سایت حادثه
2. آنالیز آزمایشگاهی نمونه های گرفته شده توسط نمونه برداری از هوا، فیلترهای جاذب و …

تجهیزات قرائت مستقیم

ابزار قرائت مستقیم دارای استفاده اولیه بعنوان وسایل هشدار دهنده فردی در حوادث صنعتی هستند. امروزه تجهیزات قرائت مستقیمی وجود دارند که می توانند براحتی غلظت های تا ppm 1 را تشخیص دهند. نتایج اندازه گیری های ابزار قرائت مستقیم مهمترین استفاده را برای تعیین درجه دقت یا پیچیدگی نمونه برداری ها یا آنالیزهای بعدی را دارند. این تجهیزات دارای مشخصات متنوعی هستند.

استفاده از دتکتور تیوب ها می تواند امکان تمایز بین کلاس های مختلف مواد شیمیایی را برای ما فراهم آورد:

• مواد واکنش دهنده با اسیدها
• الكل ها
• آمین ها با مواد واکنش دهنده با نیتروژن
• هیدروکربن های آروماتیک
• هیدروکربن های هالوژنه
• کتون ها

در هر جایی که به پاسخ های فوری و اضطراری نیاز باشد، استفاده از این نوع تجهیزات بسیار ارزشمند است. تمام تجهیزات قرائت مستقیم دارای محدودیت های ذاتی در تشخیص خطرات هستند:

• این تجهیزات معمولا فقط کلاس های خاصی از مواد شیمیایی را شناسایی و اندازه گیری می کنند.
• این تجهیزات اغلب نمی توانند غلظت های زیر ppm 1 را تشخیص دهند.
• بسیاری از وسایل قرانت مستقیم برای اندازه گیری یک ماده خاص طراحی شده اند و استفاده از آنها در اندازه گیری سایر ترکیبات با خطا همراه خواهد بود.

حتما باید تاکید شود که استفاده و اندازه گیری با این دستگاه ها و همچنین تفسیر نتایج آنها باید توسط افراد ماهر و آموزش دیده انجام شود. راهنمای کلی زیر را می توان در استفاده از این دستگاه ها مورد نظر داشت:

1. دستگاه را بر اساس دستورالعمل سازنده پیش و پس از استفاده کالیبره کنید.
2. اگر منحنی پاسخ مواد شیمیایی برای دستگاه توسط سازنده ارایه نشده است آن را تهیه کنید.
3. یادآور می شود در مواردی که آلاینده ها نامعلوم هستند، قرائت دستگاه ارزش محدودی دارد. هنگامی که دستگاه مقادیری از یک آلاینده ناشناخته را شناسایی می کند باید این مقادیر بعنوان پاسخ مثبت دستگاه ثبت شوند و نه مقدار مشخص یک آلاينده. در هر جایی که پاسخ های مثبت یافت شد باید پایش های تکمیلی انجام شوند.
4. قرائت صفر باید بعنوان عدم پاسخ دستگاه ثبت شود و نه اتمسفر پاک، چرا که کمیت هایی از مواد غیر قابل تشخیص توسط دستگاه ممکن است وجود داشته باشند.
5. اندازه گیری ها باید با چندین ارزیابی و شناسایی دیگر تایید شوند.

در جدول بالا چند نمونه ابزار قرائت مستقیم معرفی شد. دتکتورهای یونیزاسیون شعله (FID) و دتکتورهای فوتویونیزاسیون (PID)، از معمول ترین ابزارهای قرائت مستقیم در صحنه حوادث شیمیایی هستند. با این حال، این ابزار نمی توانند گازهای سمی مثل H2S با سایر گازهای سمی را تشخیص دهند.

کالیبراسیون یک دستگاه قرائت مستقیم نوعی

شکل 1: کالیبراسیون یک دستگاه قرائت مستقیم نوعی

آنالیزهای آزمایشگاهی

دستگاه های قرائت مستقیم فردی فقط برای مواد محدودی موجود هستند و بندرت می توانند اثرات بهداشتی ظریف بسیاری از مواد سمی را تشخیص داده یا کمی نمایند. بنابراین برای تشخیص مقادیر کم غلظت های آلاینده ها و یا بررسی های درازمدت طی شیفت کاری باید از آنالیزهای آزمایشگاهی استفاده کرد. در چنین آنالیزهایی معمولا نمونه های آلاینده هوا با روش های مختلف گرفته شده و بعدا در آزمایشگاه آنالیز می شوند.

انتخاب مدیای مناسب نمونه برداری عمدتا با حالت فیزیکی آلاینده بستگی دارد. برای مثال، مواد شیمیایی مثل polychlorinated biphenyls) PCBs) یا (PNAs ( polynuclear aromatic hydrocarbons هم می توانند به صورت بخار و هم به صورت ذرات ظاهر شوند. در چنین مواردی به یک سیستم مدیای دوتایی (dual – media system) برای اندازه گیری هر دو حالت نیاز است. ترکیبات فرار عمدتا بر روی جاذب های جامد جذب شده و ترکیبات غیر فرار توسط فیلترا جذب می شوند. شاید بیش از ده ها مدیای نمونه برداری وجود داشته و ارایه شده باشد. برای انتخاب مدیای مناسب نمونه برداری با سایر اطلاعات مرتبط به اطلاعات ارایه شده توسط روش های نمونه برداری NIOSH ارجاع می شود. در مواردی که وسعت حادثه شیمیایی زیاد است، باید از آزمایشگاهای متحرک مخصوص آنالیز نمونه های مواد خطرناک استفاده کرد (شکل ۲)

آزمایشگاه های سیار مورد استفاده توسط EPA

شکل 2: یک نمونه از آزمایشگاه های سیار مورد استفاده توسط EPA

مهمترین ایراد آنالیزهای آزمایشگاهی زمان بر بودن آن است و در شرایط اضطراری که به نتایج فوری اندازه گیری نیاز است خیلی قابل استفاده نیستند. معمولا تعداد نمونه های کمی در سایت حادثه آنالیز آزمایشگاهی شده و عمدتا باید نمونه ها را به آزمایشگاه های دورتر فرستاد. نمونه هایی که در سایت آنالیز می شوند عمدتا با اهداف ارزیابی اولیه با کمک به تصمیم گیری ها استفاده می شوند. در جدول 2 برخی متدهای نمونه برداری و آنالیز مواد خطرناک شایع فهرست شده اند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ تعیین مشخصات سایت و کنترل حادثه شیمیایی

⇐ برنامه عملیاتی مدیریت حوادث شیمیایی در محیط کار

⇐ کنترل خطرات در کار با مواد شیمیایی