همزیستی انسان ماشین برای آینده ای ارگونومیک

همزیستی انسان ماشین برای آینده ای ارگونومیک : صنعت 5

تهیه و تنظیم: مهرانه شعبانی دانشجوی دکتری تخصصی ارگونومی دانشگاه علوم پزشکی همدان

صنعت 5.0 فراتر از اتوماسيون

صنعت 5.0 یک مفهوم نوین در تکامل صنعتی است که بر ادغام خلاقیت و تصمیم گیری انسانی با پیشرفت های تکنولوژیکی تأکید دارد این رویکرد به دنبال ایجاد تعادل بین کارایی فناوری و رفاه انسانی است در حالی که صنعت 4.0 بر اتوماسيون و ديجيتالى سازى تمرکز داشت صنعت 5.0 انسان را به مرکز توجه بازمی گرداند.

همزیستی انسان و ماشين

در صنعت 5.0 انسان ها و ماشین ها در کنار یکدیگر کار می کنند و از نقاط قوت هر دو بهره می برند: این همکاری باعث می شود ماشين ها وظايف تکراری، خطرناک یا دشوار را انجام دهند. انسان ها بر فعالیت هایی تمرکز کنند که نیاز به خلاقیت تفکر انتقادی و هوش هیجانی دارد.

آینده ی ارگونومیک

صنعت 5.0 به دنبال ایجاد محیط کاری است که در آن 1 ارگونومی و ایمنی در اولویت قرار دارند.

1. فضاهای کاری و ابزارها با هدف آسایش و رفاه کارگران طراحی می شوند.
2. فناوری های پیشرفته مانند واقعیت افزوده برای بهبود تجربیات آموزشی و کاری استفاده می شوند
3. رضايت شغلی افزایش مییابد با حذف وظايف تكراری توسط ماشين ها کارگران می توانند در فعالیت های با ارزش افزوده بیشتر شرکت کنند.
4. سفارشی سازی محصولات و خدمات با توجه به نیازهای فردی امکان پذیر می شود.
5. این رویکرد انسان محور در صنعت 5.0 نه تنها به افزایش بهره وری می انجامد، بلکه محیط کاری سالم تر و رضایت بخش تری را برای کارکنان فراهم می کند.

چه مزایایی برای کارگران در صنعت 5.0 وجود دارد؟

• توانمندسازی کارگران این رویکرد باعث می شود کارگران نقش فعال تر و مهمتری در فرآیندهای تولیدی داشته باشند.
• ارتقای مهارتها به نیازهای آموزشی و مهارتهای در حال رشد کارکنان توجه ویژه ای می شود
• بهبود شرایط کاری با قرار دادن رفاه کارگر در مرکز فرآیند تولید شرایط کاری بهتری فراهم می شود.
• افزایش رضایت شغلی با حذف وظایف تکراری توسط ماشین ها کارگران می توانند در فعالیت های خلاقانه تر و با ارزش افزوده بیشتر مشارکت کنند.

ایمنی بیشتر با استفاده از فناوری های پیشرفته، وظایف خطرناک توسط ماشين ها انجام می شود و ایمنی کارگران افزایش می یابد این مزایا نه تنها باعث بهبود کیفیت زندگی کاری می شود بلکه به جذب و حفظ بهترين استعدادها در صنعت نیز کمک می کنند. صنعت 5.0 با تمركز بر انسان محورى عوامل متعددی را برای افزایش رضایت شغلی در نظر می گیرد.

1. حذف وظايف تکراری: با خودکارسازی وظایف پیش پا افتاده، کارکنان می توانند در فعالیت های با ارزش افزوده بیشتر شرکت کنند که منجر به افزایش رضایت شغلی می شود.
2. ایجاد کار معنادار: تأكيد بر مشاغلى که حس هدفمندی و رضایت را ارائه می هند باعث افزایش رضایت شغلی می شود.
3. محيط كار مناسب: فراهم کردن محیط کاری مثبت و حمایتی با تجهيزات كافى نور مناسب و امکانات رفاهی
4. فرصت های رشد و توسعه: ارائه فرصت هایی برای یادگیری و توسعه مهارت های جدید
5. تعادل کار و زندگی: ایجاد تعادل بین کار وزندگی شخصی برای رضایت کلی کارکنان
6. قدردانی و به رسميت شناختن: شناسایی و تقدیر از تلاش ها و دستاوردهای کارکنان.
7. روابط مثبت: ایجاد محیطی که در آن احترام بین همکاران و ارتباط مؤثر با سرپرستان وجود دارد.
8. ملاحظات اخلاقی: در نظر گرفتن تأثيرات اجتماعی، روانی و اقتصادی فناوری های جدید بر کارکنان
9. سفارشی سازی: تطبيق محصولات و خدمات با ترجيحات و نيازهای فردی کارکنان

صنعت 5.0 با رویکرد انسان محور خود توجه ویژه ای به ملاحظات اخلاقی و اجتماعی دارد:

• تأكيد بر همكارى انسان و ماشین به جای جایگزینی کامل نیروی انسانی که باعث حفظ مشاغل و کاهش نگرانی های اجتماعی می شود.
• در نظر گرفتن تأثيرات اجتماعی، روانی و اقتصادی فناوری های جدید بر جامعه
• طراحی محیط های کاری با اولویت آسایش ایمنی و رفاه کارگران
• ایجاد مشاغل معنادار و رضایت بخش برای کارگران با حذف وظايف تكرارى توسط خود کارسازی
• تأکید بر آموزش مداوم و توسعه مهارتهای کارگران برای سازگاری با تغییرات تکنولوژیکی
• توجه به مهارت های اجتماعی و عاطفی مانند همدلی و همکاری در محیط کار

این رویکرد انسان محور تضمین می کند که پیشرفت های تکنولوژیکی در خدمت نیازهای انسانی باشد و به جای رقابت با انسان ها توانایی های آنها را تقویت کند.

چگونه هوش مصنوعی می تواند به تعادل بهتر بین کار و زندگی شخصی کمک کند؟

هوش مصنوعی می تواند به چند روش به بهبود تعادل بین کار و زندگی شخصی کمک کند:

• خودکارسازی وظایف تکراری: هوش مصنوعی با انجام کارهای روتین و خسته کننده به کارکنان اجازه میدهد تا بر وظایف خلاقانه و چالش برانگیز تمرکز کنند.
• برنامه ریزی هوشمند: سیستم های مبتنى بر هوش مصنوعی می توانند ساعات کاری را بر اساس ترجیحات فردی تنظیم کنند. بدون اینکه بر بهره وری تأثیر منفی بگذارند.
• مدیریت خودکار: درخواست ها هوش مصنوعی می تواند درخواست های مرخصی و کار از خانه را به طور خودکار بررسی و تأیید کند که به کارکنان انعطاف پذیری بیشتری میدهد.
• هماهنگی جلسات: دستیارهای هوشمند می توانند جلسات را بر اساس تقویم کاری افراد تنظیم کنند و حتی پیشنهاد دهند چه کسانی باید در جلسات شرکت کنند.
• بهبود همکاری: با تحلیل داده های عملکردی و احساسی هوش مصنوعی می تواند توصیه کند کدام کارکنان برای همکاری با یکدیگر مناسب تر هستند.
• مربیگری زندگی: یک مربی زندگی مبتنی بر هوش مصنوعی می تواند بینش ها و راهنمایی های شخصی سازی شده برای بهبود جنبه های مختلف زندگی ارائه دهد.

این روش ها به کارکنان کمک می کنند تا زمان خود را بهتر مدیریت کنند استرس کمتری داشته باشند و در نهایت رضایت شغلی و شخصی بیشتری را تجربه کنند.

حتما بخوانید:

⇐ ارگونومی و عوامل انسانی در هوش مصنوعی و مراقبت های بهداشتی

⇐ طراحی چند نمونه از پست های کاری با استفاده از هوش مصنوعی

⇐ پیشرفت های نوروارگونومی و مهندسی شناختی