نکات مهم در مورد سیلیس و بیماری ناشی از آن

نکات مهم در مورد سیلیس و بیماری ناشی از آن

تهیه کننده: مهندس وحید یدالهی

مقدمه:

سیلیس گرد و غبار معدنی با فرمول SIO2 می باشد که این گرد و غبار از نظر NIOSH جزء گرد و غبارهاي سرطانزا دسته بندي گردیده که بدون رنگ و بو می باشد و باعث انباشتگی گرد و غبار در ریه و ایجاد پنوموکونیوز می شود.

اما این انباشتگی همراه با سفتی بافت ریه یا اسکلروز می باشد و اصولا بیماري سیلیکوزیس به کندي پیشرفت کرده و زود ظاهر نمی شود و معمولا عوارض آن بعد ازپنج سال ظاهر می گردد (البته موارد یکسال هم گزارش شده) مدت مسئولیت آن 15 سال می باشد این ماده باعث تحریک فوري چشم می شود (طبق مستندات NIOSH)

بعد از اکسیژن Si فراوانترین عنصر در روی زمین است اما بصورت خالص در طبیعت موجود نمی باشد بلکه معمولا به دو شکل زیر در طبیعت می باشد

• Sio2
• سیلیکات ها که ریشه Sio4 دارند و در آنها کم و بیش Sio2 وجود دارد مانند: تالک، کائولن، میکا و فلدسپار که به علت وجود سیلیس در برخی موارد ایجاد فیبروز ریه می نماید.

مشاغل مرتبط با سیلیس با احتمال خطر بالا به شرح زیر می باشد:

• عملیات سند بلاست و ساینده پاشی ·
• سنگکوبی و سنگبری
• شیشه سازی
• کاشی و سرامیک سازی
• ریخته گری
• معادن رو باز و سربسته سیلیس

توجه: سیلیس آزاد یعنی یک اتم سیلیکون که با دو اتم اکسیژن ترکیب شده و Sio2 ایجاد کند.

علایم بیماری سیلیکوزیس:

این بیماري با توجه به پیشرفتی کندي که دارد علایم آن زود ظاهر نمی شود پس نکته مهم این است که بیماري در ابتدا خموش و بدون علایم است براي همین بحث نمونه برداري از محیط کار و انجام معاینات قبل از استخدام و دوره اي و توجه به بیماریهاي زمینه اي نقشهاي مهمی در پیشگیري این بیماري دارد

نکته مهم دیگر اینکه تنگی نفس، سرفه شدید و ضعیف شدن در زمان پیشرفت ظاهر می شود و اینها می تواند نشان دهنده این باشد که بیماري عارض شده و در مرحله پیشرفت قرار دارد

اقدامات مهم در کنترل سیلیس:

1. جایگزینی مواد دیگر بجاي سیلیس

تذکر: استفاده از مسباره (که از اکسیدهاي فلزي و مقداري سیلیس تشکیل شده) در عملیات سندبلاست ابتلا به بیماري سیلیکوزیس را کاهش میدهد ولی حذف نمی کند بنابراین باید در این ایستگاه نیز توجه لازم مبذول شود

2- کاهش گرد و غبار سیلیس محیط کار

استفاده از هودهاي دستکش دار و یا اطاقک هاي بزرگ مجهز به تهویه مانند شکل ذیل مناسب می باشد. معمولا جمع کننده ها مانند اسکرابر، سیکلون سیستم بگ هوس الکتروفیلتر می باشد و هواکش مورد استفاده نیز معمولا از نوع سانتریفیوژ می باشد.

رعایت بهداشت فردي از قبیل ممنوعیت خوردن و آشامیدن و استعمال دخانیات شستشو مرتب دست ها بخصوص در حین استفاده از مواد غذایی و استفاده صحیح از وسایل حفاظت فردي در این گونه محیط ها باید رعایت شود.

3. استفاده از وسایل حفاظت فردي مناسب: ماسک تنفسی با توجه به نوع کار و غلظت آلودگی محیط کار انتخاب می گردد. ماسک N95 که براي سیلیس نیز توصیه می شود. مبنای انتخاب نوع ماسک در مواجهه با گرد و غبار میزان آلودگی و میزان فعالیت کارگر می باشد.

توصیه سازمان NIOSH برای انتخاب و استفاده از ماسک های تنفسی در محیط های حاوی ذرات

• در صورتی که گرد و غبار بالاتر از 0.5 میلی گرم بر متر مکعب باشد استفاده از ماسک P95, R95, N95 و می توان از ماسک های سری P,R,N یا کارایی 99 و 100 استفاده نمود.
• در صورتی که غلظت گرد و غبار بالاتر از 1.25 میلی گرم بر مترمکعب باشد استفاده از دستگاه تصفیه کننده هوا با فیلترهای با کارایی بالا برای گرد و غبار یا استفاده از تامین کننده های هوا با حالت جریان مداوم
• در صورتی که غلظت گرد و غبار بالاتر 2.5 میلی گرم برمتر مکعب باشد، تصقیه کننده های هوای تمام صورت مجهز به فیلترهای N100 ,R100 ,P یا استفاده از تامین کننده های هوا تمام صورت مجهز به فیلترهایی با کارایی بالا
• در صورتی که غلظت گرد و غبار بالاتر از 25 میلی گرم بر متر مکعب باشد استفاده از تامین کننده ها از هوا با تنظیم فشار یا با حالت فشار مثبت.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی و کنترل مواجهه با سیلیس آزاد کریستالی در محیط کار

⇐ نمونه برداری و تجزیه ترکیبات سیلیس

⇐ دستورالعمل سازمان NIOSH برای کاهش سیلیس در محیط کار