نتايج بررسي آماري حوادث ناشي از كار

وزارت کار و امور اجتماعی

معاونت تنظیم روابط کار

نتایج  بررسی آماری حوادث ناشی از کار

(کشورهای ترکیه،یوگسلاوی و هندوستان)

منبع: سایت سازمان جهانی کار(ILO)

گردآورنده و مترجم: لیلا حسنی

نتایج بررسی های آماری حوادث ناشی از کار در کشور ترکیه

( در طی سالهای 1995 تا 1997 )

بر طبق بررسی های صورت گرفته توسط ILO، سالانه 000/000/250 حادثه در سطح دنیا اتفاق می افتد و نرخ تلفات ناشی از حوادث، 14 نفر در هر 000/100 نفر حادثه دیده می باشد. با توجه به نرخ بالای حوادث در سطح دنیا، تنها 15-5 درصد نیروی کار، به سرویسهای بهداشت حرفه ای (درمحل کار) دسترسی دارند.

و اما آمار بدست آمده در کشور ترکیه حاکی از آنست که نرخ حوادث مرگبار در این کشور سالانه به میزان 3/22 نفر در هر 000/100 حادثه دیده می‌باشد و از هر 000/100حادثه به وقوع پیوسته، 7/976 حادثه می تواند مرگبار باشد، ولی در سال 2000، نرخ تلفات مرگبار شامل 9/13 نفر به ازای هر 000/100 حادثه بود و نرخ تکرار حوادث به میزان 3/14 حادثه از هر 000/100 حادثه می باشد.

آمار پیش رو بر اساس اطلاعات حاصل از آمار حوادث صنعتی در مؤسسه بیمه اجتماعی ( SII ) می باشد و تنها کارگران مشمول بیمه اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته اند که معادل 5/14% جمعیت کل کشور می باشند. این مطالعه آماری ، در سالهای 1995 تا 1997 در منطقه Aegean Region که شامل شش استان بوده و 5/11% جمعیت کشور ترکیه را تحت پوشش قرار داده و به عنوان یک منطقه صنعتی بحساب می آید، صورت گرفته است.

بر اساس جدول 2 ، این بررسی در سه بعد نیروی کار، محیط کار و شرایط کاری مورد بررسی قرار گرفته است. در این طول این سه سال، تعداد کل حوادث 1694 حادثه بوده که 351 حادثه (معادل7/20%) آنها منجر به مرگ شده است. نرخ میانگین حوادث در طی این دوره سه ساله، 2/79 حادثه شغلی به ازای هر 000/100 نفر نیروی کار و نرخ میانگین حوادث مرگبار، 4/16 حادثه به ازای هر یکصد هزار نفر می باشد.

بر طبق جدول3، 9/93 درصد حادثه دیدگان مرد می‌باشند و میانگین سنی حادثه دیدگان 3/23 سال است. بر همین اساس 5/1جمعیت مورد مطالعه در معرض خطرجدی و ریسک بالایی قرار دارند که تقریباً 3/1 این جمعیت در رده سنی پایین هستند. 30% حادثه‌دیدگان در این رده سنی ( زیر 18 سال ) در بخشهای ساختمان سازی و معدن و استخراج دچار‌آسیب و یا حادثه شده اند. در کل گروههای سنی، بالاترین ریسک شامل گروه سنی متوسط (سنین 19 تا 44 سال) و معادل 3/78% می باشد.

در مورد محل کار، 63 درصد حوادث مربوط به کارگاههای با جمعیت زیر 50 نفر است که تقریباً نیمی از این حوادث (معادل 43 درصد آنها) مربوط به کارگاههای با جمعیت کمتر از 9 نفر می باشد. بنابر این توزیع حوادث مرگبار در کارگاههای کوچکتر بالاتر می باشد. بعلاوه، تکرارپذیری حوادث در این نوع کارگاهها بیشتر است.

بالاترین آمار حوادث به ترتیب مربوط به بخشهای تولیدی (معادل 52 درصد )، ساختمان‌سازی ( معادل 1/23%) و معدن و استخراج ( معادل 8/11 درصد ) می باشد. اکثریت حوادث ناشی از CIUB ( انواع بریدگی‌ها ) و معادل 6/35 درصد بوده و سپس حوادث ناشی از سقوط در رده بعدی و معدل 21 درصد کل حوادث می باشند.

8/16 درصد حوادث در طی روزهای آخر هفته (شنبه و یکشنبه) و 5 درصد آنها در ساعات اضافه کاری و 7/26 درصد آنها نیز در طی شیفتهای عصر و شبانه، به وقوع پیوسته اند. بنابر این اضافه کاری در شب، یک فاکتور مهم در احتمال آسیب‌دیدگی یا وقوع حوادث مرگبار در محل کار می باشد. بررسی ها نشان می دهد که ریسک حوادث مرگبار در شیفتهای بعد از ظهر و شب، 6/1 برابر بیشتر از شیفتهای روزانه است. این حقیقت نشان
می دهد که استراتژی پیشگیری از وقوع حوادث باید بر اساس تغییر شرایط کاری، برنامه‌ریزی گردد.

1 ٭ منظور از کارگاههای کوچک، کارگاههای با جمعیت کمتر از 49 نفر کارگر می باشد.

جدول2 – متغیرهای مورد استفاده در بررسی بعمل آمده

 جدول 3- توزیع حوادث برحسب درصد در طی سالهای 1995 تا 1997 درAegean RegionÝ

جدول 4- توزیع حوادث منجر به مرگ و یا منجر به صدمات جدی (برحسب درصد)

در طی سالهای 1995 تا 1997 در منطقه Aegean Region

بر طبق متغیرهای مورد مطالعه در جدول شماره 2 

جدول5- فاکتورهای ریسکی مربوط به صدمات مرگبار حوادث (نتایج حاصل از رگرسیون لاجیستیک)

نتایج بررسی صدمات ناشی ازکار منجر به مرگ در کشور یوگسلاوی (ایالتVojvodiua)

دهة 1990 تا 1999

در دهة 1990 تا 1999، 336 مورد صدمه شغلی منجر به مرگ در وجوو دینا به وقوع پیوست Ýکه به طور میانگین نرخ آن به میزان 39/7 نفر در هر000 و100 نفر کارگر می باشد. بر اساس جدول 1، در دورة 6 ساله اول این دهه،‌ به میزان 79/58 درصد کاهش نرخ تلفات مشاهده می گردد. (نرخ تلفات درسال 1990       27/9 و در سال 1996      82/3
می باشد.) همچنین بر اساس همین جدول، ساختمان سازی، بالاترین نرخ تلفات را دارا بوده است که میزان آن 30/15 نفر به ازای هر000و100 نفر کارگر می باشد. پس از آن، نرخ تلفات بعدی مربوط به بخش کشاورزی، ماهی‌گیری و جنگل‌داری و به میزان 69/12 و سپس سرویسهای تجاری و دولتی به میزان 80/9 و در نهایت نرخ بعدی مربوط به واحدهای حمل و نقل و سازمانهای خدمات عمومی و ارتباطات و به میزان 41/9 می باشد که این بخشها بالاترین نرخ تلفات را دارا می باشند.

در این بررسی متغیرهای اجتماعی – اقتصادی زیر هم مدنظر قرار گرفته اند:

(برحسب گیگاوات ساعت (میزان برق مصرفی )      CH=Consumption of Electricity

(برحسب میلیون دینارÝ )مبلغ مربوط به هدر رفتن تولید موادMP=Gross Material Product

(برحسب میلیون دینار )  در آمد ملی                       I=National Income

برطبق شکل 1، بین میزان نرخ تلفات شغلی مرگبار و CE ، ارتباط مثبت معنی دار آماری وجود دارد که چنین ارتباطی بین این نرخ وبر طبق شکل 1 ، بین میزان نرخ تلفات شغلی مرگبار و CE ، ارتباط مثبت معنی دار آماری وجود دارد که چنین ارتباطی بین این نرخ وGMP و یا NI مشاهده نمی‌گردد .

    براساس جدول 2 ، مرگ و میرهای ناشی از وسایل نقلیه موتوری (درون کارگاهی) در تمام تقسیم بندی ها در بالاترین رده نرخ مرگ و میر قراردارد که میزان آن از رنج 39/3 نفر به ازای هر یکصدهزار نفر در بخشهای تولید صنعتی و معدن ، تا 65/8 نفر به ازای هر یکصدهزار نفر در بخش ساختمان سازی متغیر می‌باشد .

    رده بندی شامل حوادث ناشی سقوط در کارهای ساختمانی (سقوط از ساختمان ، پشت بام، نردبان، و داربست) و به میزان 99/2 نفر (در 000/100 نفر کارگر) ، تلفات ناشی از ماشین‌آلات کشاورزی ، جنگل داری ، و ماهیگیری و به میزان 74/2 ، مرگ و میرهای ناشی از حمل و نقل ریلی در بخش واحدهای حمل و نقل ، سازمانهای خدمات عمومی و ارتباطات به میزان 04/1 ، تلفات ناشی از قتل در سرویسهای تجاری و دولتی به میزان 03/1 و در نهایت برق گرفتگی در بخش تولید صنعتی و معدن می‌باشد که سایر عوامل ذکر شده هم در رده‌های بعدی و با نرخ پایینتر موجود می‌باشند .

براساس همین جدول در کل عوامل ذکر شده ، مرگ و میرهای ناشی از وسایط نقلیه موتوری درون‌کارگاهی بیشترین نرخ تلفات را به میزان 02/5 نفر به ازای هر 000و100 کارگر دارا بوده ، بعد از آن ماشین‌آلات بالاترین علت مرگ و میرهای ناشی از کار بوده و نرخ آن 42/0 و سپس سقوط با نرخ 3/0 ، برق گرفتگی با نرخ 24/0 و … در جایگاههای بعدی قرار دارند .

تحقیقات نشان می‌دهند که صنعت ساختمان سازی خطرناک ترین و حادثه آفرین ترین صنعتی در چین می‌باشد و در آمریکا، استرالیا و نیوزلند هم بالاترین آمار حوادث ناشی از کار مربوط به بخشهای : (به ترتیب) الف. کشاورزی ، ماهیگیری و جنگل‌داری- ب – ساختمان سازی – ج – واحدهای خدمات عمومی و حمل و نقل می‌باشد . در انگلستان نیز ، صنایع انرژی و آب بالاترین نرخ حوادث و سپس کشاورزی ، جنگل‌داری و ماهیگیری و ساختمان سازی هم در رده سوم قراردارد .

در بررسی علل حوادث، وسایل نقلیه موتوری در صنعت ساختمان سازی آمریکا بالاترین آمار تلفات را داراست و پس از آن هم ماشین آلات در بخش‌های صنعتی وکشاورزی و جنگل داری و ماهیگیری در رده بعدی می‌باشد .

سومین علت تلفات (در آمریکا) مربوط به سقوط است که بطورکلی سقوط در ردة سوم حوادث ناشی از کار در صنایع مختلف می‌باشد و تنها استثناء در مورد ساختمان سازی است که سقوط در بالاترین رده حوادث ناشی از کار منجر به مرگ می‌باشد که این امر در آمار حوادث چین و استرالیا هم مشاهده می‌گردد.

در بخش ساختمان سازی پس از سقوط، عامل بعدی مربوط به وسایط نقلیه موتوری درون‌کارگاهی می‌باشد (در استرالیا و آمریکا) و در کشور چین پس از سقوط نوبت به ماشین آلات می‌رسد .

در بخش سرویسهای تجاری و دولتی ، دومین عامل پس از وسایط نقلیه موتوری ، مربوط به قتل می‌باشد . (در کشور آمریکا) کارگران شاغل در بخشهای مربوط به مبادله پول وهمچنین کسانی که مجبور به پنهان داشتن اسرار حکومتی و دولتی خاص می‌باشند ، در بالاترین ریسک مربوط به این بخشها قرار دارند .

جدول 1 – جدول توزیع تعداد صدمات مرگبار ناشی از کار در دهه 1990 تا 1999 در یوگسلاوی

جدول 2- توزیع علل صدمات مرگبار ناشی از کار در دهه 1990 تا 1999 در یوگسلاوی

جدول 2- توزیع علل صدمات مرگبار ناشی از کار در دهه 1990 تا 1999 در یوگسلاوی

بررسی آمار حوادث یک کارخانه تولید بطری های شیشه ای در هندوستان

بر طبق آمارهای سازمان جهانی کار (ILO) ، میزان صدمات و آسیبهای شغلی سالانه معادل 000و000و50 صدمه می‌باشد که معادل 160000 آسیب شغلی در هر روز می‌باشد . در کشورهای با درآمد کمتر همانند کشورهای آفریقایی و آسیای جنوبی حوادث ناشی از کار یکی از علل عمده مرگ و میرها و یا از کارافتادگی های بزرگسالان می‌باشند . موارد ارگونومیکی در ارتباط با کار و یا ماشین آلات ، موقعیت کاری افراد، شاخصه های فیزیکی و فیزیولوژیکی در ارتباط با ابزارآلات و کارگران، فاکتورهای اجتماعی – روانی ، شرایط محیطی (گرما، سرما، سروصدا و آلودگی هوا) ممکن است بر محیط کار اثر گذاشته و در نتیجه روی سلامت و ایمنی افراد تأثیرگذار باشند . انجام مطالعات و بررسی ها بر روی این عوامل ، در کاهش و یا پیشگیری از حوادث و بیماریهای ناشی از کار و همچنین کاهش فاکتورهای زیان آور محیط کار بسیار مفید می‌باشد و می تواند نقش مهمی در بهبود شرایط کاری و محیطی کارگران داشته باشد .

    بر همین اساس تحقیق و بررسی پیش رو در یک کارخانه تولید بطری های شیشه‌ای (واقع در جنوب هند) در یک دورة یکساله از ژانویه تا دسامبر 1998 صورت گرفته است . در این تحقیق ، حوادث به سه دسته کلی تقسیم‌بندی شده‌اند که شامل:

الف – حوادث وخیم(ناتوانی دائمی و یا ناتوانی برای چندین ماه)

ب – حوادث نسبتاً وخیم (ناتوانی برای چندین روز یا چندین هفته)

ج – حوادث جزئی (ناتوانی که کارگر با وجود آن همانروز و یا حداکثر روز بعد از وقوع حادثه می تواند به سر کار برگردد)

بر همین اساس ، صدمات و آسیب های شغلی هم به سه دسته وخیم، نسبتاً وخیم وجزئی تقسیم بندی می‌شوند.

    برای انجام این بررسی اطلاعات زیر جمع‌آوری گردید:

1- کارگاهی که حادثه در آن بوقوع پیوسته است .

2- شیفت کاری

3- زمان وقوع حادثه

4- شرح و دلیل وقوع حادثه

5- نوع حادثه و محل دقیق وقوع آن

6- جسم یا سطحی که باعث ایجاد آسیب دیدگی گردید.

7- آخرین زمان مصرف غذا

8- استفاده از نوشیدنی الکلی در 12 ساعت قبل از وقوع حادثه

9- آخرین اختلال خوابی افراد حادثه دیده

10- وجود مشکلات و کشمکشهای خانوادگی

11- وجودبیماری‌های خاص ومزمن وهمچنین نوع داروهای مصرفی درصورت وجودبیماری

12- معالجه و درمان صدمه

13- مراجعات صورت گرفته برای درمان آسیب دیدگی

14- دوره غیاب حادثه دیدگان بعد از بروز حادثه و وقوع صدمه

    تعداد آسیب دیدگان این کارخانه در یک دروه یک ساله شامل 341 کارگر مرد با میانگین سنی 58-18 سال می‌باشند که اکثریت آنها در گروه سنی 25 تا 35 سال قرار دارند. در مجموع 377 آسیب شغلی برای این تعداد آسیب دیده در عرض یک سال گزارش شده است که معادل 5/1105 آسیب شغلی برای هر یکهزار کارگر آسیب دیده (در عرض یک سال) ، بنابراین 7/56% از کل آسیب دیدگان دچار تعداد آسیب شغلی بیش از یکی شده‌اند که بعضی از آنان در همان زمان وقوع حادثه و برخی دیگر در زمانی جداگانه و طی حادثه دیگری به وقوع پیوسته اند.

    در زمینه رابطه بین آسیب دیدگی ها و زمان کاری : این کارخانه در 4 شیفت کار می‌کند که شامل :

الف – 6 صبح تا 2 بعدازظهر (شیفت صبح)

ب – 2 بعدازظهر تا 10 شب (شیفت عصر)

ج – 10 شب تا 6 صبح (شیفت شبانه)

د – 9 صبح تا 5 بعد از ظهر (شیفت عمومی)

    بر اساس جدول 1 ، بجز شیفت شب ، در بقیه شیفتهای کاری، نیمه دوم شیفت ، آمار حوادث بالاتری را دارا بوده است (که این امر می‌تواند به دلیل خستگی و فرسودگی کارگر وعدم تمرکز او باشد ) . بنابراین در شیفت شبانه ، بالاترین آمار حوادث مربوط به نیمه اول شیفت کاری می‌باشد . همچنین نسبت تعداد صدمات به تعداد کارگران در شیفت صبح بالاترین میزان و در شیفت عمومی کمترین مقدار را دارا می‌باشد .

بر اساس شکل 1، در نیمه دوم هفته (از پنج شنبه تا شنبه) تعداد صدمات به حداکثر می‌رسد . همچنین بر اساس شکل 2، در نیمه اول سال (از ماه ژانویه تا می) تعداد صدمات ناشی از کار بالاتر می‌باشد که این میزان در ماه فوریه به اوج خود می‌رسد و به تدریج کاهش می‌یابد . (لازم به ذکر است که در طی ماههای ژانویه تا می ، میزان تولید بالاتر بوده و در طی ماههای سپتامبر و اکتبر میزان تولید کاهش یافته است . )با این حال ، تفاوت آماری معنی داری بین این امر و تعداد آسیب دیدگان مشاهده نگردیده است .

 بر اساس جدول 2، کارگران با سن کمتر از 30 سال ، درآمد ماهیانه کمتراز 88 دلار آمریکا و با تجربه کاری (در همان کارخانه) کمتر از 2 سال بیشتر دچار صدمه و آسیب گشته اند و این فاکتورها، تأثیر آماری معنی داری روی میزان آسیب‌‌دیدگی دارند .

    فاکتورهای دیگر، مثل میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، بیماری مزمن، مصرف الکل و سیگار، شیفت کاری ، میزان تجربه کاری (البته نه در همان کار خاص) و … مورد مطالعه قرارگرفتند،امارابطه آماری معنی‌‌داری بین آنهاومیزان صدمات ، مشاهده نگردید.

    در بررسی علل وقوع حادثه ، 4/34% حوادث بر اثر شیشه ، 1/28% براثر ماشین آلات، 16% بر اثر فلزات ، 3/6% بر اثر جرقه‌های جوشکاری و 1/3% حوادث بر اثر مواد شیمیایی و در نهایت 3% انها هم در اثر تماس با قالبهای داغ می‌باشد . (8% سایر موارد)

    رابطه بین آسیب های شغلی و غذا: 43% صدمات در عرض 3 ساعت پس از صرف غذا، 25% آنها ، 3 تا 6 ساعت پس از صرف غذا و 3/31% آنها در فاصله زمانی بیش از 6 ساعت پس از صرف غذا ، به وقوع پیوسته اند . بنابراین در ساعات بلافاصله بعد و یا قبل از غذا بیشترین تعداد حوادث رخ داده است .

    در بررسی فاکتورهای تکنیکی مؤثر بر وقوع صدمات ، فاکتورهای محیطی رایج ترین فاکتور ها به حساب می‌آیند (معادل 5/38% موارد) . در مورد فاکتورهای انسانی نیز می‌توان به عدم استفاده از وسایل استحفاظ فردی ، بی اعتنایی کارگر، عدم انجام صحیح کار بر طبق اصول ایمنی، خستگی کارگر، عدم تجربه کافی در هنگام کار با ماشین آلات خطرناک ، عدم نصب صحیح سیستم های حفاظتی دستگاه و … اشاره کرد . در این میان بالاترین آمار صدمات، به علت عدم استفاده صحیح از وسایل استحفاظ فردی و نپوشیدن لباسهای ایمنی و به میزان 8/44% می‌باشد . اطمینان بیش از حد کارگران از آشنایی با روند کار ماشین‌آلات و عدم رعایت نکات ایمنی نیز ، باعث به وقوع پیوستن 7/18% آسیب‌دیدگی‌ها گشته است . تعویض نابجای اجزای ماشین ، دستکاری ماشین‌آلات و جداکردن قسمتهای محافظ دستگاهها باعث بوجود آمدن 7/18% آسیب دیدگی‌ها گشته‌اند.

    1/4% صدمات براثر اشتباه همکار فرد آسیب دیده به وقع پیوسته‌اند که شامل اشتباهاتی از قبیل استارت ماشین بدون دادن هشدار ، ریختن مواد شیمیایی و یا سایر مواد روی افراد و … می‌باشد . بعضی از کارها همانند جوشکاری ، نیاز به آموزش اولیه دارند که عدم دادن این آموزش ها  در این قبیل موارد ، در مجموع باعث به وقوع پیوستن 3% حوادث گشته است.

جدول 1- توزیع صدمات شغلی براساس شیفت کاری در یک دوره یکساله

جدول 2- مطالعه فاکتورهای ریسکی برکارگران آسیب دیده (تعداد کل افراد مورد بررسی قرار گرفته = 75 کارگر           تعداد کل صدمات به وقوع پیوسته برای این تعداد = 96صدمه)

1 Ý انواع برخوردها : Struck (by / against)

2  ٭ انواع بریدگی ها: (In/Under/Between) Cut         CIUB

3  ٭ سقوط (سقوط در سطوح هم سطح و یا سقوط از ارتفاع )

4 ٭ سایر موارد شامل: انفجارات- تماس با مواد شیمیایی یا فیزیکی – غرق‌شدگی و …

1Ý توزیع حوادث بر حسب متغیرهای مورد بررسی در جدول 2 می باشد.

2 Ý منظور از سایر موارد: انفجارات، تماس با موادشیمیایی یا فیزیکی و غرق‌شدگی می باشد

Ý میزان اعداد ستونها بر حسب درصد می باشد.

1Ý  در آمارهای بررسی شده ، خویش فرماها و همچنین کارگران در نیروهای نظامی تحت پوشش قرار نگرفته اند

2Ý  میزان دینار بر اساس ارزش آن در سال 1994 در نظر گرفته شده است .