منابع پرتو در پرتونگاری صنعتی

منابع پرتو در پرتونگاری صنعتی

منابع پرتو در پرتونگاری صنعتی

 فرمت:Pdf    تعداد صفحات: 52

انواع منابع پرتو در پرتونگاری صنعتی :

• مولد های اشعه ایكس
• چشمه های پرتوزا

خواص اشعه ایكس و گاما

1. نامرئی هستند.
2. با حواس پنجگانه قابل درك نمی باشند.
3. می توانند موجب خاصیت فلورسانس در مواد گردند.
4. امواج الكترومغناطیسی هستند وبا سرعت نور حركت می كنند.
5. برای سلولهای زنده مضر هستند.
6. می توانند موجب یونیزاسیون شوند.
7. به صورت مستقیم حركت می كنند.
8. از قانون عكس مجذور فاصله تبعیت می كنند.
9. قابلیت نفوذ در مواد مختلف را دارند.
10. بر روی فیلم پرتونگاری تاثیر می گذارند.
11. در هنگام عبور از مواد می توانند جذب یا پراكنده شوند.

دستگاه اشعه ایکس

دستگاه اشعه ایکس شامل قسمت های زیر می باشد.

• لامپ اشعه ایكس
• خنك كننده لامپ
• میز كنترل
• مولد ولتاژ بالا (High Voltage)
• كابلهای اتصال

قسمتهای اصلی تیوپ اشعه ایكس

قسمت های اصلی تیوب اشعه ایکس

1. كاتد (قطب منفی): سیم اتصال ، فیلامان سرپوش کانونی کننده
2. آند: هدف، سیم اتصال، پایه آند
3. محفظه خلاء

لامپ اشعه ایكس

1. اشعه ایكس در نتیجه بمباران یك هدف تنگستنی با الكترونهای پر انرِژی در یك محفظه خلاء تولید می شود .
2. اشعه ایكس تولید شده دارای یك طیف گسترده طول موج می باشد
3. طول موجهای بزرگتر(اشعه ایكس نرم ) به سرعت در مواد جذب می شوند
4. توزیع انرژی در بیم اولیه پرتو متناسب با اختلاف پتانسیل دو سر تیوپ می باشد. این انرژی در رادیوگرافی صنعتی از 30 Kev تا 30 Mev متغیر است.
5. اختلاف پتانسیل تیویهای عادی در رادیوگرافی 420 KV می باشد . اختلاف پتانسیل صنعتی تا بیشتر در شتاب دهنده های خطی تولید می گردد.
   • منبع الکترون
   • در یك تیوپ اشعه ایكس منبع الکترون قسمتی از كاتد می باشد.
   • كاتد شامل یك سیم پیچ (فیلمان) تنگستنی می باشد .
   • فیلمان با یك جریان الكتریكی 1 تا 5 آمپر و ولتاژ 4 تا 12 ولت گرم می شود
   • جریان تیوپ بین کاتد و آند حدود 0.1% جریان فیلمان می باشد.
   • جریان تیوپ در رنج میلی آمپر است و می تواند مستقیما اندازه گیری شود.
6. شدت اشعه ایكس تولید شده توسط جریان تیوپ كنترل می شود.
7. سرپوش کانونی کننده با توجه به دارا بودن بار الكتریكی منفی دسته پرتو الكترونی را همگرا می نماید
8. الكترونها با توجه به اختلاف پتانسیل بین کاتد و آند به سمت آند (قطب مثبت) حركت می كند.
9. آند از جنس تنگستن بوده و در نتیجه برخورد الکترون به آند X ترمزی و مشخصه ایجاد می كند.
10. پایه آند گرما را به خارج از آند انتقال می دهد.

مشخصات ماده هدف

ماده هدف باید دارای شرایط زیر باشد:

1. عدد اتمی بالا ( افزایش كسر تبدیل شده به فوتون)
2. نقطه ذوب بالا( جریان بالا تیوب موجب افزایش كارایی دستگاه می شود.)
3. هدایت گرمایی بالا( تبخیر كمتر هدف موجب افزایش طول عمر لامپ می شود.)
4. قابلیت شكل پذیری خوب.
5. معمولا تنگستن به عنوان ماده هدف انتخاب می شود.

مشخصات اشعه ایكس

مشخصات اشعه ایكس به شكل طیف اشعه ایكس تولید شده بستگی دارد. تابعی از انرژی متوسط دسته پرتو ایكس (كیفیت) و تعداد فوتون های
دسته پرتو ایكس (كمیت) می باشد.

عوامل موثر در كمیت اشعه ایكس

1. ولتاژ تیوپ kV
2. جریات تیوپ mA
3. ماده هدف
4. فیلترهای جاذب
5. شكل موج

اثر ولتاژ تیوپ:

اثر ولتاژ تیوپ

افزایش اختلاف پتانسل موجب

1. افزایش حداكثر انرِژی فوتون تولید شده می گردد.(افزایش كیفیت ایكس ترمزی)
2. افزایش تعداد فوتونهای تولید می شود.(افزایش كمیت ایكس مشخصه و ترمزی)
3. افزایش انرژی موثر فوتون های تولید شده می شود.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

• موارد کاربرد انواع دستگاه های مولد پرتو ایکس

• انواع تیوپهای اشعه ایکس

• پرتونگاری با چشمه های گاما

• چشمه های پرتوزا مورد استفاده در پرتونگاری صنعتی

• مشخصات شیمیایی و فیزیکی رادیو ایزوتوپهای مورد استفاده در رادیوگرافی صنعتی

• انواع دوربینهای پرتونگاری صنعتی با توجه به قابلیت حمل

• مقایسه منابع ایكس و گاما

• و …

حتما بخوانید:

⇐ پرتونگاری یا رادیوگرافی صنعتی

⇐ آشنایی با رادیوگرافی صنعتی PPT

⇐ خطرات پرتو و سوانح آن در صنعت

⇐ فعالیت های پرتوی در صنعت

⇐ ایمنی رادیوگرافی

منبع: دانشجویان بهداشت حرفه ای

Sirvan Sheikhi

متولد آذر 1369. کارشناس بهداشت حرفه اي ناپیوسته از دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه می باشم. باتوجه به پراکندگی موضوعات تصمیم به راه اندازی این سایت گرفته ام و در این راستا به یاری همه مهندسین نیازمندم. انشا... بتوانیم به کمک همه، سایت پر محتوایی برای همکاران داشته باشیم.