معرفی شاخص های عملکردی بهداشت در صنعت نفت و گاز

معرفی شاخص های عملکردی بهداشت در صنعت نفت و گاز

معرفی شاخص های عملکردی بهداشت در صنعت نفت و گاز

 فرمت:Pdf    تعداد صفحات: 4

شاخص های بهداشتی اطلاعات خلاصه شده ای هستند که به منظور پاسخگویی به سوالاتی در زمینه برنامه ریزی و مدیریت برنامه های بهداشتی گردآوری می شوند. شاخصهای بهداشتی به منظور ارزیابی وضعیت جمعیت، پایش برنامه ها و نتایج اجرایی آنها و نیز ارزیابی اثربخشی و نتایج نهایی یک برنامه به کار می روند.

بسیاری از شاخص های بهداشتی مسایلی را نمایان می کنند که به مداخله نیازمندند تا یک ابزار تشخیص باشند.

یک شاخص بهداشتی می تواند بیانگر موضوعاتی از این قبیل باشد:

وقوع یک واقعه مانند تولد، مرگ و وقوع یک بیماری شغلی.

شیوع یک خصوصیت رفتاری در یک فرد شاخص های بهداشتی کاربردهای فراوان دارند از جمله:

الف- پایش تغییر در زمان (روند زمانی)

ب- پایش اختلاف بین گروه هایی از جمعیت.

ج- پایش میزان دسترسی به اهداف و برنامه ها. و غیره.

ارزیابی عملکرد و نقش شاخص های بهداشتی

واحدهای HSE به عنوان یک واحد مستقل کسب و کار در نظر گرفته می شوند و برای تعیین میزان اثربخشی فعالیتها نیازمند یک سیستم ارزیابی عملکرد هستند. روش هایی که تاکنون در ارزیابی عملکرد در سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست مورد استفاده قرار گرفته اند بیشتر بر شاخص هایی تاکید دارند که گذشته را ترسیم می نمایند.

هرچند که بنظر میرسد این روشها در ترسیم نتایج عملکرد گذشته هم چندان کارآمد نیستند، تکیه بر شاخص هایی نظیر ضریب تکرار و شدت آسیبهای متلف وقت (LTIF)، میزان فوت ها (FAR)، نرخ بیماری های شغلی که از نوع شاخص های واکنشی هستند با اهداف سنجش عملکرد در یک سیستم پیشگام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست تطابق نداشته و کارایی لازم را ندارند. در عین حال کسب بهترین نتایج عملکردی در قالب مقایسه شاخصهای عملکردی دال بر این امر نخواهد بود که این نتایج در آینده نیز تداوم خواهند یافت. رویکرد مناسب در یک سیستم پویای مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست استفاده از شاخصهای عملکردی پیشگیرانه است تا با بهره جستن از آنها ضمن داشتن یک سیستم مدیریت HSE موفق، عملکرد سیستم به نحوه شایسته ای ارزیابی گردد و همگام با آن بهبود و ارتقا یابد. در عین حال برای اینکه سازمان بتواند با سازمان های مشابه خود رقابت نماید، ابتدا باید مشخص نماید که به جهت مورد خاصی نظیر عملکرد بهداشتی در کجا قرار دارد و به عنوان دور نمای مطلوب خود می خواهد به کجا برسد. گام بسیار مهم دیگر، انتخاب سازمان مرجعی است که در یک مقوله یا چند موضوع از مباحث بهداشت، ایمنی و محیط زیست نسبت به سازمان ارجحیت داشته باشد تا بتواند با مقایسه سازمان خود با آن نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدها را مشخص و در جهت ارتقای سیستم گام های موثری برداشته شود.

سنجش عملکرد در مقایسه با یک الگو

هدف از سنجش عملکرد در مقایسه با یک الگو آن است که سازمان یا بخشی از آن را با یک مرجع ذیصلاح و یا یک استاندارد سنجیده و عملکرد خود را اندازه گیری نماییم.

مزایای سنجش عملکرد در مقایسه با یک الگو (Benchmarking)

برای داشتن یک سیستم موفق باید عملکرد آن به طور منظم مورد بررسی و سنجش قرار گیرد. برای این منظور ابزارهای سنجش متفاوتی در نظر گرفته می شود. یکی از شناخته ترین این ابزارها به خصوص در سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست روش Benchmarking است که از آن به عنوان ابزار بهبود سیستم نیز یاد می شود. این روش یک فرآیند برنامه ریزی شده است که به کمک آن سازمان عملکرد خود را با یک سیستم استاندارد یا سازمان مرجع مورد سنجش قرار میدهد تا میزان انطباق را با استانداردهای HSE افزایش داده و در نهایت ضمن ارتقای سیستم هزینه های سازمان خود را کاهش میدهد.

با مقایسه مجموعه خود با یک سازمان استاندارد یا سازمان مرجع همتای خود می توانیم از نقاط ضعف و قوت مجموعه خود مطلع شده و از درس های گرفته شده برای بهبود عملکرد استفاده نماییم. از مزایای دیگر این فرآیند می توان به افزایش اعتبار سازمان و داشتن روابط محکم تر با شرکتها و زیرمجموعه های خارج از سازمان اشاره نمود.

مراحل انجام سنجش عملکرد در مقایسه با یک الگو

مرحله اول : ابتدا باید مشخص نماییم کدام بخش از سازمان یا کدام فعالیت بایستی مورد ارزیابی و سنجش قرار گیرد. در سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست فرآیندهای انجام کار و یا فعالیت های مرتبط با حوزه بهداشت یا سایر حوزه ها اعم از ایمنی و محیط زیست می توانند مورد ارزیابی قرار گیرند. دو عامل کلیدی که در هنگام Benchmarking باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از فرایند و دیگری عملکرد. به عبارتی در پایان انجام مقایسه و سنجش عملکرد باید بتوانیم به ۲ سوال پاسخ دهیم:

1. فرآیند به چه شکل در حال انجام است؟
2. چگونه می توان عملکرد آن را ارتقا داد؟

مرحله دوم : سازمان باید مشخص نماید در چه جایگاه و رتبه ای ایستاده است. استانداردها و دستورالعمل های بهداشت، ایمنی و محیط زیست می توانند در تعیین اینکه سازمان در کجا قرار دارد و در مرحله بعد اینکه “می خواهد به کدام نقطه برسد” کمک نماید.

معمولا از هر دو نوع سنجش کیفی و کمی می توان استفاده نمود. برای مثال بررسی وضعیت بهداشت عمومی و شناسایی مشکلات اساسی مربوط به کارکنان نظیر چاقی و اضافه وزن، مشکلات قلبی و عروقی، رفتارهای دارای ریسک بالا، انجام برنامه های آموزشی برای کارکنان و اجرای برنامه های واکسیناسیون و نظایر آن می تواند شاخص های خوبی برای ارزیابی عملکرد فعالیتهای بهداشت عمومی باشد.

مرحله سوم : معیار استاندارد یا سازمان مرجعی که به منظور مقایسه سازمان نیاز داریم را مشخص می نماید. این سازمان مرجع می تواند بخشی از مجموعه داخل سازمان باشد که در این صورت به آن سنجش درون سازمانی اطلاق می شود یا در مواردی می تواند یک سازمان خارج از مجموعه باشد که به آن سنجش برون سازمانی گفته می شود.

مرحله چهارم : برای نتیجه گرفتن از مراحل قبلی باید به نکات حاصل شده و درس های گرفته شده قبلی توجه نموده و بر روی آن اقدامات لازم را انجام داد. نکته مهم این است که اگر سازمان مرجع از لحاظ فرهنگ کاری تفاوت بسیاری با مجموعه ما دارد باید ابزارها و روشهای بکار گرفته شده توسط آنها به نوعی که لطمه ای به ساختار اصلی آن نزند بومی سازی شود.

مزایا و معایب سنجش عملکرد درون و برون سازمانی

در سنجش عملکرد درون سازمانی چون معیار استاندارد یا سازمان مرجع انتخاب شده مجموعه ای است که در داخل سازمان قرار دارد بنابراین برقراری ارتباط به منظور تهیه اسناد و مدارک و اطلاعات راحت تر از زمانی خواهد بود که یک سازمان مرجع خارج از مجموعه خود را انتخاب می نماییم.

از سوی دیگر ممکن است در سنجش عملکرد درون سازمانی موضوعات رقابتی پیش آید که ضمن ایجاد معضلاتی به صحت و دقت اطلاعات ارائه شده نیز شاید نتوان اعتماد زیادی نمود.

در سنجش برون سازمانی احتمال طرح موضوعات رقابتی کمتر است و از طرفی امکان برخورد با موضوعات نو و خلاقانه بیشتر است.

معایب ارزیابی و سنجش عملکرد براساس شاخص های واکنشی

استفاده از ابزارهای سنجش بر مبنای شاخص های واکنشی یا به عبارتی شاخص های تابع یا پیامد که به گذشته نظر دارند و در صورت بروز رخداد یا آسیب در ارزیابی عملکرد HSE مورد استفاده قرار می گیرند نمی توانند انعکاس دهنده فعالیتهای اثر بخش و ارزش آفرین در سازمان باشند. در عین حال با توجه به رویکرد سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست در خصوص اعمال اقدامات پیشگیرانه یا به عبارتی «علاج واقعه قبل از وقوع» نمی توانند با رسالت اصلی این سیستم  مدیریتی همخوانی داشته باشند. از جمله معایب ارزیابی عملکرد براساس شاخص های فعلی که عمدتا واکنشی می باشند می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

الف: احتمال کتمان واقعیت ها و ارائه آمار نادرست وجود دارد.

ب: در صورت ارائه گزارشات عملکردی که دال بر موفقیت سازمان در کنترل ریسکها و مخاطرات باشد، هیچ تضمینی وجود ندارد که این عملکرد مناسب تداوم یابد، ضمن اینکه موفقیت هایی از این دست می تواند به میزان زیادی به شانس بستگی داشته باشد.

ج: میزان پایین ضریب تکرار و شدت آسیبهای متلف وقت، نرخ بیماری های شغلی و غیره می تواند منجر به رضایتمندی از خویش شود.

د: آمار آسیب ها ارایه کننده نتایج هستند نه دلايل.

ه :نتایج خوب در گذشته نشان دهنده تداوم نتایج در آینده نخواهد بود.

حتما بخوانید:

⇐  شاخص های کلیدی عملکردی

منبع: دانشجویان بهداشت حرفه ای

Sirvan Sheikhi

هیچ وقت حرف استادمو (دکتر مرتضی مرتضوی) فراموش نمی کنم که گفت مهم نیست چی میخونی یا چیکاره می کنی مهم اینه هر کار کردی بهترین باشی. تک تک ما می تونیم در راستای فرهنگ سازی و ارتقا سطح علمی رشتمون گام برداریم, کافیه سطح اطلاعاتمون را بالا ببریم و همیار هم باشیم. امیدارم که تونسته باشم در این راستا کمکی به هم رشته های عزیزم کرده باشم.