مطالعه فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان‌

فرمت: Word   تعداد صفحات: 12

چکیده

در سازمان‌های ارائه کننده مراقبت بهداشتی بهبود فرهنگ ایمنی بیمار، اولین گام ضروری جهت کاهش خطاهای پزشکی و ارتقای ایمنی بیمار می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان‌های شهرستان گناباد صورت گرفته است. این پژوهش، یک بررسی مقطعی بوده و داده‌های مورد نیاز، با استفاده از توزیع پرسشنامه سنجش فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان (HSOPSC) گردآوری گردید. در این پژوهش 248 نفر از کارکنان درمانی در بیمارستان‌های گناباد و بجستان به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. روایی و پایایی این پرسشنامه در مطالعات متعدد تأیید گردیده است. پس از جمع آوری پرسشنامه‌ها، داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS20 تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در میان داوزده بعد فرهنگ ایمنی، بعد بهبود مستمر (69.26) بیشترین امتیاز و بعد ارتباطات صریح و روشن (28.23) کمترین امتیاز را به دست آوردند. در این پژوهش 76.2 درصد از واحدهای پژوهش در 12 ماه گذشته هیچ خطایی را گزارش نکرده بودند و 50.2 درصد از کارکنان وضعیت ایمنی بیمارستان محل خدمت خود را قابل قبول ارزیابی کرده بودند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که برخی ابعاد ایمنی در این بیمارستان نیاز به توجه بیشتری دارد به خصوص بعد ارتباطات صریح و روشن که کمترین امتیاز را کسب کرده است.

مقدمه

اولین هدف یک موسسه بهداشتی – درمانی جلوگیری از آسیب و صدمه به بیمار و جلوگیری از به مخاطره انداختن ایمنی وی در نتیجه ادامه خدمات سلامت می‌باشد (1). توجه ویژه انسان به بهبودی و سلامتی خود باعث گردیده که بیماران بستری در بیمارستان‌ها انتظار داشته باشند، خدمات درمانی که به آن‌ها ارائه می‌شود، در نهایت کیفیت باشد (2). یکی از مهم‌ترین مسائل در بخش سلامت و به ویژه در مراکز درمانی، کیفیت مراقبت می‌باشد کیفیت مراقبت خود نیز از عناصری تشکیل شده که ایمنی بیمار   یکی از مهم‌ترین آن‌هاست (3). ایمنی بیمار به معنای پرهیز از وارد شدن هر گونه صدمه و جراحت به بیمار در حین ارائه مراقبت‌های سلامت است (4).

مقوله ایمنی بیمار پس از گزارش انستیتوی آمریکا (IOM)  در سال 1999 که به بررسی میزان شیوع خطاهای پزشکی پرداخته بود مورد توجه پژوهشگران و صاحب‌نظران عرصه سلامت قرار گرفت (5)؛ اما پژوهش‌های صورت گرفته در عرصه سلامت حاکی از نامناسب بودن شرایط ایمنی در مراقبت از بیماران بوده و لذا بر بهبود فرایندها و رویه‌های درمانی تاکید داشته‌اند (6). یکی از مهم‌ترین مواردی که ایمنی بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهد خطاهای پزشکی است (3). امروزه خطاهای پزشکی یکی از مشکلات عمده بخش بهداشت و درمان در جهان می‌باشد که سالانه سبب مرگ و میر، عوارض جسمی برای بیماران و سایر افراد خانواده و حتی جامعه می‌شود. خطاهای پزشکی به عنوان یکی از پنج علل شایع مرگ در آمریکا شناسایی شده‌اند و به میزان غیرقابل قبولی در سطح بالایی رخ می‌دهد (7). بطوری که بروز خطاهای پزشکی در طول روند درمان 7.5 درصد است که تقریباً 50 درصد از این وقایع ناخوشایند قابل پیشگیری هستند (3).

برای برخورد با خطاها در سیستم‌های بهداشتی و درمانی، دو رویکرد اصلی وجود دارد که عبارت‌اند از رویکرد فردی و رویکرد سیستماتیک. در رویکرد فردی، به رفتار افراد توجه می‌شود و خطاهای موجود، از پروسه‌های اشتباه ذهنی افراد مانند فراموشی، بی‌دقتی، کم توجهی، بی‌انگیزگی و غیره ناشی می‌شود. طبیعتاً راه‌حل پیشنهاد شده نیز مقابله با رفتارهای فردی است (7). در حالیکه تحقیقات نشان داده است که در مؤسسات بهداشتی درمانی قابلیت خطا به‌شدت تحت تأثیر شرایط نامطلوب محیط کاری قرار می‌گیرد (9 و 8).

اشتباهات دارویی هشتمین علت مرگ‌ومیر در آمریکا است و به ازای هر 10 بیمار بستری در بیمارستان، یک بیمار دچار آسیب ناشی از اشتباهات دارویی می‌شود (3). تخمین زده می‌شود که در این کشور فراوانی مرگ در اثر خطاهای پزشکی بیش از مرگ در اثر سرطان، تصادف با موتور و یا ایدز باشد (10). بر اساس شواهد موجود، تخمین زده می‌شود که در کشورهای در حال توسعه از هر ده بیمار، به یک بیمار در حین دریافت خدمات بیمارستانی آسیب و جراحت وارد می‌گردد. با وجود اینکه در کشورهای در حال توسعه آمار دقیقی در این خصوص وجود ندارد اما احتمال آن به مراتب بیشتر است (11). هر چند در ایران به دلیل نبود سیستم معتبر ثبت خطاهای پزشکی و پرستاری آمار دقیقی از خطاهای پزشکی در دسترس نیست و لیکن به نظر نمی‌رسد رخداد این گونه خطاها وضعیت مطلوب‌تری از نمونه‌های آمار جهانی داشته باشد (12).

یکی از عواملی که نقش مؤثری در ارتقای سطح ایمنی بیمار و جلوگیری از خطاهای پزشکی در مراکز بهداشتی درمانی دارد، وجود فرهنگ ایمنی بیمار است (13). فرهنگ ایمنی بیمار نشان دهنده میزان اولویت ایمنی بیماران از نظر کارکنان در بخش و سازمان محل کار آن‌هاست. مواردی از قبیل عدم پنهان سازی خطاها و حوادث و آشکار سازی آن‌ها، آموزش کارکنان در زمینه امنیت بیمار، وجود سیستم گزارش‌دهی انواع خطاها، کاهش سرزنش افراد، وجود کارتیمی، ارتباطات شفاف بین واحدها و بخش‌ها و همکاری آن‌ها با یکدیگر در جهت منافع بیمار و توجه رهبری سازمان به امنیت از خصائص بارز چنین فرهنگی هستند (14)؛ به عبارت دیگر وجود فرهنگ سازمانی مناسب در مؤسسات بهداشتی و درمانی که ایمنی بیماران را مورد حمایت قرار می‌دهد، لازمه و پیش شرط حرکت به سوی ایجاد محیطی ایمن تر برای بیماران و کاهش هزینه‌های مربوط به خطاهای پزشکی می‌باشد (7).

می‌توان گفت که فرهنگ ایمنی بیمار یکی از عناصر اصلی ارتقای ایمنی و بهبود کیفیت مراقبت از بیمار و مهم‌ترین دغدغه افراد می‌باشد (3). بنابراین، برای سازمان‌های مراقبت بهداشتی، ارزیابی فرهنگ ایمنی بیمار جهت بهبود ایمنی بیماران در فرایند مراقبت‌های بهداشتی درمانی مهم است. (11). نظارت بر ایمنی بیمار یکی از چالش‌های فعلی بیمارستان‌های دولتی می‌باشد. بهبود وضعیت ایمنی بیماران به کندی پیش می‌رود زیرا خواست عمومی جهت تحقق حقوق بیمار وجود ندارد (3). با توجه به اهمیت موضوع و کمبود پژوهش در این زمینه در شهرستان گناباد، پژوهشی با هدف ارزیابی وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان‌های شهرستان گناباد در سال 1393 انجام شد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ پایش فرهنگ ایمنی بیمار

⇐ مدیریت خطر و ایمنی بیمار

⇐ جو ایمنی بیمار و عوامل موثر بر آن در بین مراقبین سلامت شاغل در مراکز توانبخشی

⇐ ماکروارگونومی و فرهنگ ایمنی