مزایا و معایب کمپوست مایع و روشهای تولید آن
مزایا و معایب کمپوست مایع و روشهای تولید آن
مزایا و معایب کمپوست مایع و روشهای تولید آن
روشهای تولید کود ورمی کمپوست:
- سیستم پشته ای
- سیستم جعبه ای
- راکتور خانگی
شرایط مناسب برای فعالیت کرم ها:
دما : 15 تا 25 درجه سانتی گراد
اسیدیته : 6.8 تا 7.8
رطوبت : 60 تا 70 درصد
تهویه : طراحی سامانه های کم عمق و استفاده از کف و دیواره های توری و زیر و رو کردن پیوسته بستر.
روشهای برداشت و جدا سازی:
- روش های دستی
- روش خود برداشت (مهاجرت)
- روش های مکانیکی
مقدار و نحوه مصرف:
کود ورمی کمپوست را به صورت های مختلف با خاک سطحی و یا هنگام تعویض گلدان با کل خاک و یا هنگام کاشت نهال بصورت چاله ای در اطراف ریشه (چالکود) مصرف می کنند.
گلدان های آپارتمانی: به عمق 2 الی 5 سانتی متر خاک گلدان را برداشته و کود ورمی کمپوست را جایگزین نموده و با خاک سطحی مخلوط کنید. در صورت جابجایی گلدان معادل 20 درصد از حجم گلدان جدید کود ورمی کمپوست و مابقی را با خاک مخلوط نمایید.
باغچه های خانگی: 2 تا 3 کیلوگرم ورمی کمپوست در هر متر مربع بصورت مخلوط با خاک سطحی.
گلهایی که بصورت زهکش آبیاری می گردند: (مانند بنفشه آفریقایی) 2 تا 3 قاشق ورمی کمپوست را در یک لیوان آب مخلوط و بعد از 24 ساعت مایع بدست آمده را که ورمی تی (vermi tea) نام دارد را در ظرف زیر گلدان می ریزند.
گیاهانی با ریشه غرق آبی: (مانند بامبو) 2 تا 3 قاشق ورمی کمپوست را در پارچه ای پیچیده و بصورت تی بگ (tea bag) داخل گلدان آب قرار دهید.
سبزی کاری: مخلوط 10 تا 15 درصد کودکمپوست با خاک گلدان و یا خاک سطح باغچه به عمق 2 تا 5 سانتی متر.
درختان: 3 تا 5 کیلوگرم برای هر درخت بصورت چالکود.
برای یک متر مکعب کود چه مقدار کرم نیاز است؟
اگر با دیگر تولید کننده کنندگان و یا مشاوران تماس بگیرید اعداد و ارقام متفاوتی را خواهید شنید که از 2 کیلو به ازای هر متر مکعب شروع می شود تا حتی 15 کیلو !!
اما عدد درست کدام است؟
در این جا یک موضوع خیلی مهم مطرح می شود و آن هم این سوال که می خواهید طول دوره ی تولید شما چقدر باشد.بر اساس طول دوره است که میزان کرم تزریقی مشخص می شود.در جدول زیر مقدار درست کرم تزریقی برای هر متر مکعب کود مشخص شده (معمولا هر کامیون تک (6 چرخ) شامل 9 الی 10 متر مکعب کود دامی است)
مقدار کرم لازم برای یک متر مکعب کود دامی : طول دوره
15 کیلو کرم بالغ : 1 ماهه
6 کیلو کرم بالغ : 2ماهه
3٫5 کیلو کرم بالغ : 3ماهه
2 کیلو کرم بالغ : 4 ماهه
مقدار کرم لازم برای یک متر مکعب کود دامی : طول دوره
20 کیلو کرم بالغ : 1 ماهه
8 کیلو کرم بالغ : 2ماهه
5 کیلو کرم بالغ : 3ماهه
3 کیلو کرم بالغ : 4 ماهه
با توجه به جداول بالا چند نکته حائز اهمیت است:
- اصلا و به هیچ وجه دورهای 1 ماهه ارزش اقتصادی ندارند
- مدنظر ما دوره ی 4 ماهه است زیرا به ازای یک ماهه اضافه مقدار خیلی کمتری از کرم استفاده می شود که از نظر اقتصادی بسیار با صرفه است
- اگر زمان برای شما مهم است نهایتا از دوره های 3 ماهه استفاده کنید زیرا همانطور که در جدول هم مشاهده می کنید دوره های 2 ماهه و 1 ماهه اصلا مقرون به صرفه نیستند.
سرند ورمی کمپوست
یکی از اساسی ترین مراحل صنعت تولید ورمی کمپوست جدا سازی کرم ها از بستر آماده برداشت می باشد که این امر همواره مشکلاتی را برای دست اندر کاران این صنعت در بر دارد. در این راستا هر یک از تولیدکنندگان با استفاده از روش های مختلف نسبت به جدا سازی کرم از کود اقدام می نمایند که هر یک از روش های متداول معایبی داشته که تلفات کرم از متدا ول ترین آن می باشد و همچنین دوباره کاری هایی در مسیر تولید نیز از این معایب است.
لذا به منظور آگاهی دوستانی که به تازگی وارد این چرخه شده یا تصمیم به ورود به این صنعت رادارند به معرفی چند روش جدا سازی متداول در ذیل می پردازیم.
روش غربال یا الک کردن: در این روش از غربال یا سرند برای جدا کردن کرم از کود استفاده میگردد که در کارگاه های خانگی و کوچک وسایل ابتدایی و در کارگاه های بزرگ وصنعتی سرند های الکتریکی دوار یا صفحه ای لرزان (ویبراتور) به کار گرفته می شود.
روش استفاده از غذای تازه: در این روش در کنار بستر آماده برداشت غذای تازه در اختیار کرم ها قرار داده که کرم ها به تدریج محل زندگی خود را که فاقد غذای لازم میباشد ترک وخود را به غذای جدید رسانده وبستر را خالی می کنند. که برداشت آنها با مقداری غذای کمتر امکان پذیر میشود.
روش لایه برداری: همانگونه که از نام روش مشخص است در طی چند روز به مرور از روی بستر که با کم آب کردن بستر باعث انتقال کرم ها به لایه های زیرین شده لایه های رویی را برداشت کرده وپس از چند روز با کم شدن ضخامت بستر کرم ها را میتوان برداشت نمود.
حال با توجه به مطالب ارائه شده مشاهده می شود هر یک از این روش ها دارای مشکلاتی می باشند که از جمله درروش غربال کردن چنانچه از غربال یا سرند با کیفیت نا مطلوب استفاده گردد باعث ایجاد تلفات کرم ها تا بیش از 30% می شویم.
بنابراین با توجه به این مهم بر آن شدیم که نسبت به طراحی و ساخت سرند ی اقدام کنیم تا بتوان با سهولت و کمترین تلفات کرم ها (کمتر از 5%) از آن بهره برداری نمود.
مشخصات سرند تیپ B:
این دستگاه بمنظور سهولت در کاربری از امتیازات ذیل برخوردار می باشد.
- قیف تغذیه و بارگیری به طول 35 سانتی متر بر روی محفظه توری نصب گردیده
- دارای کانال هدایت محصول سرند شده و قابلیت بارگیری در کیسه
- نصب صفحه هدایت کننده محصول از دهانه خروجی دستگاه
- ارتفاع مناسب جهت بارگیری بوسیله تسمه نقاله در صورت نیاز
- دارای قابلیت تنظیم شیب دستگاه به تناسب رطوبت محصول و بهره وری بیشتر
- امکان جابجایی و مانور دستگاه در کمترین فضای کارگاه
- نصب چند منظوره پوشش محافظ توری سرند به منظور ایمنی کاربران و عدم پخش محصول در محوطه
- عدم نیاز به تعویض روغن و گریسکاری موتور گیربکس در تمام عمر دستگاه
- استفاده از رنگ اپوکسی جهت پوشش شاسی و قطعات با دوام بالا
مشخصات فنی دستگاه
- طول دستگاه: 290 سانتیمتر
- طول توری سرند: 200 سانتیمتر
- قطر: 90 سانتیمتر
- اندازه چشمه توری: 5 میلیمتر
- جنس توری: مفتول فولادی به ضخامت 1/5 میلیمتر
- قابلیت تعویض توری: در کمتر از 15 دقیقه
توضیح: در صورت در خواست مشتری می توان از توری استیل استفاده نمود
این مطلب برورسانی شد و توضیحات بیشتر را در مورد ورمی کمپوست زیر مطالعه کنید.
کلیات ورمی کمپوست و مزیا و معایب
کرم- vorm :
موجودی فاقد دست و پا، دارای اندام های ماهیچه ای، فاقد قلب حقیقی، با دستگاه گوارش لوله ای شکل و تخم گذار. کرمها در اغاز افرینش ابزی بوده اند که بعدها خانواده های خشکی زی انها نیز به وجود آمدند.
یکی از راه های ایده ال بازیافت زباله تولید نوعی کود به نام ورمی کمپوست می باشد. راهی برای کسب ثروت از زباله ها و پسماندهای مضر و به اصطلاح غیر مفید.
- تولید روزانه زباله در کشورهای توسعه یافته به ازای هر نفر 200 الی 300 گرم است .
- تولید روزانه زباله در ایران به ازای هر نفر 750 گرم است .
حدود 70 درصد از این زباله ها قابلیت بازیافت بصورت تولید ورمی کمپوست را دارند .
برخی از معضلات کشاورزی
- کمبود آب: بدلیل ساختار پیت مانند ورمی کمپوست ظرفیت نگهداری اب و همچنین مواردی نظیر زهکشی، تخلخل بسیار خوبی را دارا می باشد.
- فقر عناصر غذایی در خاک های ایران: بدلیل وجود آهک (یون کلسیم) بیش از حد و شوری (یون سدیم) در خاک های ایران ، خاک حالت بازی گرفته و گیاهان با مشکل جذب عناصر غذایی مواجه اند. بهترین آستانه جذب مواد غذایی برای گیاهان زمانی است که ph خاک بین 5 تا 7 باشد. ورمی کمپوست موجب بهبود تبادل کاتیونی می شود که موجب تاثیر بسیار مثبت روی جذب عناصر غذایی توسط گیاه می شود. ضمنا ورمی کمپوست خود منبع غنی مواد غذایی می باشد.
- سوزاندن کاه کلش: با سوزاندن بقایای گیاهی عناصر ازت، فسفر، گوگرد از بین رفته و منجر به کاهش حاصل خیزی خاک شده و نیز موجب آلودگی هوا می شود .
- هزینه وجین و از بین بردن علف هرز بدلیل بذور موجود در کود دامی: ورمی کمپوست هیچ گونه بذر علف ندارد زیرا کرمها آنها را تجزیه کرده اند .
- هزینه گزاف به منظور مبارزه با عوامل بیماری زا: ورمی کمپوست به عنوان یک افت کش بیولوژیک معروف است .
- با سلامتی خودمان شوخی نکنیم: امروزه اصلی ترین مشکل ایران در عرضه محصولات کشاورزی افراط در استفاده از کودهای شیمیایی در تولید این محصولات است که سلامتی انسان را به شدت با خطر ابتلا به امراضی نظیر انواع سرطان های کشنده روبرو کرده است . نباید فراموش کنیم که صادرات محصولات کشاورزی ایران بدلیل استاندارد نبودن رو به کاهش است .
- چرا محصولات ارگانیک: کمک به سلامت جامعه و ارز آوری بدلیل قیمت چند برابری محصولات ارگانیک .
عناصر موجود در ورمی کمپوست
عناصر موجود در ورمی کمپوست و عناصر مورد نیاز گیاهان:
عناصر برای گیاهان به چهار دسته تقسیم می شوند :
- عناصر ضروری: به عناصری گویند که وجود آنان در خاک به میزان لازم برای رشد گیاه ضروری و لازم می باشند. شامل:fe ,zn ,cu ,mn ,b ,mo ,cl ,ni ,c ,h ,o ,n ,p ,k ,mg ,ca ,s عدم وجود هر یک از این عناصر در محیط کشت گیاه ، رشد را با اختلال روبرو می کند.
- عناصر مفید: به عناصری گویند که وجود آنان در خاک برای گیاه ضروری و لازم نیستند، ولی در صورت وجود کمک بسزایی در بهبود رشد گیاه خواهند داشت. شامل: na ,co ,ni ,si
- عناصر اتفاقی: هشتاد عنصر در ترکیب گیاهان موجودند که به آنان نیازی نیست ولی اگر در محیط ریشه باشند گیاه انان را جذب می کند.
- عناصر سمی : حضورشان حتی به اندازه اندک برای گیاه مضر است مانند : pb ,cd
عناصر غذایی پر مصرف (ماکرو آلمانها): این گروه از عناصر به میزان زیاد توسط گیاهان مورد استفاده قرار می گیرند. نظیر: پتاسیم, فسفر, ازت, گوگرد, منیزیم, کلسیم.
عناصر غذایی کم مصرف (میکرو آلمان ها) : این گروه از عناصر به میزان کم مورد استفاده قرار می گیرند اما همان میزان کم لازم و ضروری است. نظیر: اهن, منگنز, مس.
خواص و تاثیر وجود یا کمبود عناصر
- فسفر: انتقال انرژی جهت رشد گیاه و افزایش رشد رویشی (زود رسی محصول).
کمبودش باعث تضعیف گیاه و ارغوانی شدن برگ ها می شود . - پتاسیم: افزایش مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماری ها مانند باز و بسته شدن روزنه ها در برابر تنش.
کمبودش باعث نوک سوختگی برگ ها می شود . - کلسیم: افزایش سلامت محصول از لحاظ ظاهری .
کمبودش باعث رنگ سبز برگ های جوان مایل به زرد شده و چروکیده و باز نمی شوند ضمنا در کنار برگ ها پیچیدگی مشاهده می شود. در گوجه فرنگی گاه گاه دچار سوختگی می شود . - گوگرد: در ساختمان برخی از اسیدهای آمینه و در تشکیل کلروفیل برگ ها نقش دارد.
کمبودش باعث رگبرگ ها زرد شده ولی بقیه برگ سبز می ماند. - منیزیم: در مرکز مولکول های کلروفیل و به صورت پکتات منیزیم در ساختمان دیواره سلول وجود دارد.
کمبودش باعث در برگ های مسن فواصل بین رگبرگ ها زرد می شود و رگ برگ ها سبز باقی می مانند. - آهن و منگنز: منگنز در بعضی از سیستم های آنزیمی و برای تولید پروتئین دخالت دارد. آهن در ساختمان بعضی آنزیم ها و مواد رنگی دخالت دارد. آهن در فتوسنتز و تنفس گیاه نقش دارد.
کمبودشان باعث رگبرگ ها سبز مانده اما فواصل بین آنها زرد می شوند. - روی: در سیستم آنزیمی و اکسین و پروتئین و در عمل تنفس نقش دارد.
کمبودش باعث باریک و ضعیف شدن برگ که گاهی لکه هایی بر روی برگ مشاهده می شود. - مس: وظیفه مس در ساختمان آنزیم هاست .
کمبودش باعث سبز ماندن رگبرگ ها و زرد شدن فواصل رگبرگ ها می باشد. - بر: برای تقسیم سلولی و جوانه زدن دانه گرده و انتقال بعضی هورمون ها و حرکت قند می باشد.
کمبودش باعث غنچه ها رشد نکرده و در نتیجه برگ ها کوچک و ضعیف می مانند .
بخش سوم : کرم های خاکی
آشنایی پایه ای با ورمی کمپوست و شناسایی کرم های خاکی
برخی از مشتقات ورمی کمپوست :
1- ورمی واش:
کرم خاکی در مواقع استرس شدید ماده ای از خود ترشح می کند که به ان ورمی واش گفته می شود . این ماده دارای قابلیت ضدعفونی کننده فوق العاده ای است و به عنوان نوعی سم افت کش ارگانیک شناخته می شود .
2- چای کمپوست:
به عصاره خارج شده از کود ورمی کمپوست که دارای عناصر ریز مغذی می باشد و نیز دارای بعضی خواص برای مبارزه با برخی افات است چای کمپوست می گویند.
3- پودر کرم: کرم ها دارای مقایر بالا از پروتیین حیوانی با کیفیت هستند که می توان در تغذیه دام و طیور و ابزیان و در بعضی کشورها در سبد غذایی انسان استفاده کرد.
ورمی کمپوست نوعی کود هوموسی بسیار غنی شده است که حاصل فعالیت گونه هایی خاص از کرم های خاکی می باشد.
ورمی کمپوست مواد حاصل از بستر رشد کرم است که پس از دفع از سیستم گوارشی کرم در محیط باقی می ماند. این ماده مجموعه ای از فضولات کرم به همراه مواد آلی تجزیه شده و نشده و نیز اجساد و پیله های کرم است که برای گیاهان ارزش غذایی فوق العاده ای دارد.
کرم های خاکی جانورانی دارای بدن نرم می باشند. بدنشان به بند هایی تقسیم شده است. استخوان ندارند. در هر جایی یافت می شوند و می خزند. 3200 گونه شناخته شده دارند.
سه ویژگی اصلی کرم های خاکی
- نور گریز
- هرمافرودیت (دو جنسه)
- فاقد قلب حقیقی
انواع کرم های کمپوستر :
ایزینیا فوتیدا و ایزینیا اندری و ایزینیا هورتنسیز و لامبریکوس روبلوس
کرم های خاکی چه چیزهایی نباید بخورند
فلزات و پلاستیک و مواد شیمیایی و روغن ها و حلال ها و چربی ها و حشره کش ها و صابون و رنگ و انواع مرکبات و پیاز و بوته سیر و غذاهای بسیار گرم یا چاشنی و در کل غذایی با اسیدیته بالا و گیاهان سمی و گوشت و لبنیات و مدفوع سگ و گربه .
کرم های خاکی چقدر می خورند
برخی از منابع می گویند کرم های کمپوستر در شرایط ایده ال می توانند به اندازه نیمی از وزن بدن خود و یا در بعضی مواقع به اندازه وزن بدن خود غذا مصرف کنند. اما در منابع دیگری نیز این میزان تا دو برابر وزن بدن کرم ذکر شده است.
دشمنان کرم خاکی
موش کور، مارمولک، حشرات، پرندگان، بز مجه، حلزون گوشت خوار، ارتعاشات تیلر.
کرم ها در صورت دو نیم شدن نمی میرند و خود را ترمیم می کنند اما جالب است بدانید گاهی کرم در بازسازی دچار سردرگمی شده کرمی با دو سر یا دو دم بوجود می آید .
فاکتورهای مناسب در تولید ورمی کمپوست
دما : از ۰ درجه تا 31 درجه مثبت. بهترین 22.5 .
رطوبت : 60 تا 70 درصد .
اسیدیته : 4 تا 8 . بهترین 7 تا 8 .
نور، تهویه، مواد غذایی به میزان مناسب.
مواد پایه در تولید ورمی کمپوست
1- فضولات گاوی:
مزایا: ماده غذایی مناسب برای کرم است. کرم با این بستر ساز گاری مناسبی دارد.
معایب: برای از بین رفتن بذر علف هرز نیاز به فرایند کمپوستینگ است.
نظر کارشناسی: استفاده از کود گاو روشی سریع برای تولید ورمی کمپوست است.
2- فضولات طیور :
مزایا: بدلیل نیتروژن زیاد در این کود ، ورمی کمپوست تولیدی دارای مقادیر بالایی نیتروژن می شود.
معایب: میزان پروتیین موجود در این کود بالا است که ممکن است برای کرم خطرناک باشد.
نظر کارشناسی: می توان تا ده درصد حجم بستر کرم ها از فضولات طیور استفاده کرد.
3- کود گوسفند و بز :
مزایا: ماده غذایی مناسبی برای کرم است.
معایب: برای از بین رفتن بذر علف هرز نیاز به فرایند کمپوستینگ است. بدلیل سلولز زیاد زمان بیشتری برای تبدیل به ورمی کمپوست نیاز است .
نظر کارشناسی: این کود باعث افزایش نسبت C\N می شود .
4- فضولات خوک : بدلیل نداشتن کاربرد در ایران صرفا جهت اطلاع در این قسمت مطرح شد .
5- فضولات خرگوش .
6- زباله های کشاورزی:
مزایا: سطح بالای نیتروژن در توازن با کربن این مواد را به عنوان بستری مناسب برای تولید ورمی کمپوست کرده است .
معایب: عدم یکنواختی در میزان رطوبت پذیری مواد زاید کشاورزی و تفاوت اندازه در این مواد باعث می شود تا تولید کننده رسیدگی بیشتری را برای تولید ورمی کمپوستی یکنواخت از لحاظ کیفیت و ظاهر نماید.
نظر کارشناسی: بهتر است با کود دامی ترکیب شود.
7- کود اسب :
مزایا : بستری مناسب است .
معایب : بدلیل سلولز زیاد زمان بیشتری نیاز است.
نظر کارشناسی : معمولا با کود گاو ترکیب می شود تا ورمی کمپوست متعادل شود.
8- زباله شهری :
مزایا: به دلیل تجزیه جزیی بسیار ساده تر سایر مواد توسط کرم هضم شده و سریع تر به ورمی کمپوست تبدیل می شود.
معایب: عناصر مفید کمتری نسبت به سایر مواد در انالیز ورمی کمپوست حاصل شده موجود می باشد.
نظر کارشناسی: در فرایندهای معدوم سازی زباله می توان از کرم ها برای تسریع در فرایند بازیافت استفاده کرد.
9- فاضلاب شهری :
مزایا: به عنوان منبع درامدی خوبی بدلیل ارزان بودن ماده پایه وکمک به سلامتی محیط زیست است .
معایب: ورمی کمپوست تولیدی دارای فلزات سنگین است. فرایند ناکامل درتولید باعث می شود کود استحصالی دارای پاتوژن های مضر و بیماری زا باشد.
نظر کارشناسی: با استفاده از دستگاه های مناسب و شرایط تحت کنترل عملیات پاتوژن زدایی صورت گیرد.
10- غلات :
مزایا : تناسب بسیار مناسب C\N شرایط مدیریتی اسان و بدون بو .
معایب: گران بودن غلات و سرعت کم تولید از مهمترین مشکلات است.
نظر کارشناسی: کرم ها دانه های درشت را بسیار دیرتر می خورند. اگر اسیاب و میکس شود سرعت تولید افزایش می یابد.
11- ضایعات ماهی و کشتارگاهی:
مزایا: ماده ای بسیار غنی برای تغذیه کرم هاست .
معایب: تولید ورمی کمپوست از این مواد دشوار است و بوی نامطبوع باعث فضای سخت تری می شود .
نظر کارشناسی : چندان توصیه نمی شود ولی در صورت استفاده با کود دامی مخلوط شود .
12- علف های هرز ابزی:
مزایا : مواد ریز مغذی همچون اهن در ورمی کمپوست تولیدی بسیار بالا بوده و همچنین دارای مقادیر بالایی از باکتری های مفید است.
معایب: قبل از مصرف بدلیل مواد نمکی در علف های هرز ابزی باید نمک شویی شود. این مواد در مناطقی خاص قابل دسترس می باشد.
نظر کارشناسی: بهتر است با کود گاوی ترکیب شود.
13- ضایعات سبزی و میوه :
مزایا : این مواد برای تغذیه کرم و تکثیرش و از لحاظ اقتصادی مناسب است. آنالیز ورمی کمپوست تولیدی از این مواد دارای مقادیر بالایی از نیتروژن و فسفر است .
معایب: بستر حاصل دارای گنداب و رطوبت بالایی است لذا به منظور عدم حصول شرایط بی هوازی نیازمند مراقبت زیادی است.
نظر کارشناسی: در فرایند صنعتی بسیار به صرفه می باشد. همچنین استفاده از این مواد در صورت داشتن تخصص کافی زمان تولید ورمی کمپوست را 8 تا 10 روز کاهش می دهد.
14- ضایعات کاغذ :
مزایا: ماده غذایی مناسب برای تغذیه کرم است. کود ورمی کمپوست حاصل دارای مقادیر بالایی از ریز مغذی ها است. کود تولیدی عاری از هر گونه مواد شیمیایی است .
معایب: قبل از مصرف باید خرد و خیس شود.
نظر کارشناسی : در برخی از آزمایشات نشان دادند که استفاده از مقوا منجر به تحریک تولید مثل کرم می شود .
:منبع
حتما بخوانید:
⇐ تبدیل ضایعات کارخانجات مواد غذایی به منظور تولید ورمی کمپوست
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)