مروری بر مفاهیم پایه ای صدا

مروری بر مفاهیم پایه ای صدا

فرمت: PPT   تعداد صفحات: 50

تعاریف:

صوت چیست؟ تغییرات فشار هوا به واسطه ارتعاش مولکول های هوا. موج صوت، از نوع موج طولی بوده یعنی راستای ارتعاش مولکول های هوا با راستای انتشار موج یکسان است

نوفه چیست؟ به هر صدای ناخواسته (نامطلوب) که موجب آزار انسان شود نوفه گویند معادل NOISE در انگلیسی. نوفه های دارای یک فرکانس مشخصی نیستند و عموما دارای طیف فرکانسی هستند

به صدایی که دارای یک فرکانس ثابت باشد صدای خالص (PURE TONE) گفته می شود مانند صدای دیاپازون یا صدای سیم های گیتار.

فرکانس: به تعداد نوسان کامل موج در یک ثانیه گفته میشود و از خواص ذاتی صوت بوده و در طول پخش و پراکنش و جذب صوت تغییری نمیکند (واحد هرتز Hz)

• هر چه فرکانس بالاتر، صوت زیرتر و انرژی آن بیشترخواهد بود و جذب آن توسط جاذب ها و دیواره های صوتی راحتتر است
• هر چه فرکانس کمتر، صدا بمتر و جذب صدا سختتر خواهد بود. (فرکانس بین 8 تا 100 Hz)

طول موج: فاصله بین دو قله متوالی یک موج را گویند و با فرکانس رابطه عکس دارد

• دانستن طول موج صوت برای ارائه راهکار کنترلی و طراحی دیواره های صوتی ضروری است
• امواج صوتی ناشی از ترافیک دارای طول موج در گستره 0/05 تا 5 متر هست

دامنه: معیاری از شدت صوت و بلندای صوت است و با دور شدن از منبع رفته رفته کاهش خواهد یافت. دامنه صوت الزاما معیاری از بلندی صوت نیست.

سرعت صوت: به سرعت انتقال صوت در محیط گفته می شود و جزو خواص محیط بوده و هیچ ارتباطی با خصوصیات منبع صوت (فرکانس، شدت صوت، طول موج و غیره) ندارد. سرعت نوسان ذرات با سرعت صوت تفاوت دارد و از خصوصیات منبع صوت است.

انواع صوت (نویز) در محیط اطراف:

• نویز پیوسته: نویزی که بدون توقف و پیوسته از یک منبع منتشر می شود و حالت دائمی دارد. چند دقیقه اندازه گیری کافیست تا تراز شدت صوت مشخص شود.
• نویز منقطع: نویزی که برای مدت کوتاهی ادامه پیدا کرده و تمام شود و دوباره تکرار شود. مثل عبور یک خودرو یا بلند شدن هواپیما
• نویز تکانه ای: نویز حاصل از شلیک گلوله یا انفجار یا برخورد اشیا با یکدیگر. میزان ازاردهندگی این نوع نویز نسبت به بقیه بیشتر است.

فشار صوت P: به میزان افزایش فشار که به علت انتشار و ایجاد صوت در هر نقطه از محیط رخ میدهد گویند (برحسب پاسکال). با فاصله از منبع صوتی، میزان فشار به صورت خطی کاهش می یابد.

شدت صوت I: به میزان توان صوت بر واحد سطح در هر نقطه گویند (وات بر مترمربع). با فاصله از منبع صوتی، میزان شدت صوت با مجذور فاصله کاهش می یابد.

توان منبع ρ: انرژی منتشر شده از منبع صوتی بر واحد زمان را گویند (بر حسب وات).

دامنه شنوایی انسان: گوش انسان قادر به شنیدن صداهایی از فرکانس 20 تا 20000 هرتز می باشد.

از نظر فشار، گوش انسان قادر به تشخیص صداهایی با فشار 20 میکروپاسکال تا 100 پاسکال است. یعنی حد بالای فشار شنوایی و حد پایین آن در انسان 5 میلیون برابر تفاوت دارد.

گوش انسان حساسیتی به فرکانس های خیلی پایین یا فرکانس های خیلی بالا ندارد، بلکه حساسیت گوش انسان به فرکانس های میانی است. به علت این گستره وسیع تغییرات و از طرفی نحوه پاسخ گوش انسان به اصوات، از مقیاس لگاریتمی برای بیان فشار و شدت صوت استفاده می شود.

آستانه دردناکی

نویز Background

• میزان شدت صوتی که همواره در محل وجود دارد. معمولا از L90 برای تعریف نویز زمینه استفاده می شود.
• در محاسبات باید میزان نویز زمینه از نویز اندازه گیری شده کاسته شود.
• در صورتی که اختلاف بین نویز زمینه و نویز منبع کم باشد تشخیص نویز منبع غیر ممکن شده و باید نویز زمینه کاهش داده شود قبل از نمونه برداری.

نویز Residual: میزان شدت صوت باقی مانده در محل پس از خاموش کردن منبع مورد نظر

بلندای صوت: با دامنه صوت فرق دارد و معیاری حسی از میزان بلند بودن صدا است. بلندای صوت تابعی از فشار، مدت و فرکانس است.

از نظر شنوایی زمانی که ما احساس می کنیم صدا دو برابر شده است در واقع 10 دسیبل افزایش یافته است (شدت 10 برابر شده است) برای مثال اگر صدای ناشی از جارو برقی 60 دسیبل باشد برای رسیدن به صدای 70 دسیبل (بلندای دو برابر) نیاز به 10 جارو برقی و برای رسیدن به تراز 80 دسیبل نیاز به 100 جاروبرقی خواهد بود (بلندای 4 برابر)

• آسیب دیدن گوش با شدت رابطه دارد نه با بلندی صوت
• واکنش گوش انسان به تمامی فرکانس ها یکسان نیست و برخی فرکانس ها را حتی اگر فشار کمتری داشته باشند ولی بهتر می شنود.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پاورپوینت مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ پاورپوینت عوامل زیان آور صدا در محیط کار

⇐ دوره آموزشی اصول ارزیابی مواجهه شغلی صدا در محیط کار

⇐ ارزیابی صدا در محیط کار دکتر گلمحمدی