مدیریت ریسک خطوط لوله

مدیریت ریسک خطوط لوله

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 18

تهیه و تنظیم: عطیه نجات

چکیده:

ریسک عبارتست از احتمال به وجود آمدن آس یب و صدمه از یک خطر معین و ارزیابی ریسک، برآورد نمودن میزان ریسک و تصمیم گیری در خصوص قابل تحمل بودن آن می باشد. ارزیابی ریسک به طور سیستماتیک تعیین کننده نوع خطرات و احتمال وقوع آنهاست و احتمال و شدت هر یک از آسیب های به وجود آمده را محاسبه می کند. به فرآیند شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک های بالقوه که مشخصاً پیشامدهای ممکن آن خسارت یا عدم تغییر در وضع موجود می باشد مدیریت ریسک گفته می شود. برای شناسایی خطرات و عوامل بالقوه تهدید کننده و پیامدهای آنها باید روشی اتخاذ گردد تا تمامی ریسک ها شناسایی و با توجه به معیارهای مشخص شده ارزیابی شوند. با توجه به روش های متفاوتی که برای ارزیابی ریسک وجود دارد، روش Indexing یکی از روش های شناخته شده در ارزیابی ریسک خطوط لوله از جمله خطوط لوله انتقال گاز به شمار می رود. که توسط آن ریسک مهمترین تهدیدات ممکن در خطوط لوله که شامل خطرات ناشی از شخص ثالث، خوردگی، طراحی و بهره برداری نادرست می باشد، با استفاده از یک سیستم نمره دهی نسبی محاسبه می گردد. در این مقاله با ذکر مزایای استفاده از این روش، خلاصه ای از مراحل آن ارائه می گردد.

مقدمه

مدیریت ریسک کاربرد مفاهیم عام مدیریت در یک زمینه تخصصی می باشد و فرآیند شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک های اتفاقی بالقوه ای است که مشخصاً پیشامدهای ممکن آن خسارت یا عدم تغییر در وضع موجود می باشد. مدیریت ریسک یک شرکت را قادر می سازد که به نحو بهتری ریسک های متداول فعالیت خود را اداره می نماید. یکی از مشهورترین نظریه پردازان فرانسوی در زمینه مدیریت عمومی، هنری فایول می باشد که مدیریت را به شکل زیر تعریف می کند: مدیریت پیش بینی، برنامه ریزی، سازماندهی، فرماندهی و کنترل است. پیش بینی و برنامه ریزی به مفهوم بررسی آینده و تهیه برنامه عملی و سازماندهی به مفهوم تنظیم ساختار – مادی و انسانی – است و فرم اندهی به مفهوم کنترل فعالیت نیروی انسانی سازمان می باشد.

هماهنگی به مفهوم منسجم و متحد کردن تمام فعالیت ها و امور است. کنترل به معنای دانستن این موضوع است که هر چیزی در جامعه بر اساس مقررات و دستورالعمل های مشخصی اتفاق می افتد. مدیریت ریسک دربردارنده تمام این فعالیت هاست. در واقع فایول در گذشته مدیریت ریسک را (تحت عنوان وظیفه ایمنی) به عنوان یکی از وظایف اساسی مدیریت شناسایی نمود، اگرچه در آن زمان وظیفه ایمنی گستردگی امروز خود را نداشت.

شناسایی ریسک فرآیندی است که توسط آن یک شرکت به طور دائم و سیستماتیک ریسک های اموال، مسئولیت و نیروی انسانی را فوراً و یا قبل از اینکه به وقوع بپیوندند، شناسایی می کند. مدیر ریسک شانسی برای تعیین بهترین راه اداره ریسک های ناشناخته نخواهد داشت مگر اینکه تمام خسارات بالقوه رو در روی شرکت را شناسایی کند. پس از شناسایی این ریسک ها باید به منظور تعیین اهمیت نسبی آنها و دستیابی به اطلاعاتی که برای تصمیم گیری در مورد ترکیب مطلوبی از ابزارهای مدیریت ریسک کمک می کند ارزیابی شوند. اطلاعاتی که در مورد دو بعد از هر ریسک مورد نیاز است عبارتند از:

1. تواتر یا فراوانی خسارت یا تعداد و احتمال خساراتی که اتفاق خواهد افتاد.
2. شدت یا دامنه آن خسارت. اطلاعات مربوط به احتمال و شدت خسارات برای ارزیابی اهمیت نسبی مورد نیاز ریسک می باشد.

به منظور ارزیابی ریسک در صنایع مختلف روش های متفاوتی اتخاذ می گردد که تعدادی از این روش ها عبارتند از:

1. چک لیست ها
2. بازدیدهای ایمنی
3. رتبه بندی نسبی
4. آنالیز مقدماتی خطر
5.  آنالیز (What If)
6. مطالعات خطر و احتمال (Hazop)
7. روش FMEA
8. آنالیز درخت خطا Fault Tree
9.  آنالیز درخت اتفاق Event Tree
10. آنالیزاحتمال- شدت
11. آنالیز خطاهای انسانی

روش های متداول در صنایع خط لوله جهت ارزیابی ریسک به شرح ذیل می باشد:

1. آنالیز خطر و احتمال (HAZOP)
2. QRA ارزیابی کمی ریسک یا PRA (ارزیابی احتمالی ریسک)
3. آنالیز درخت خطا (Fault Tree)
4. مدل سناریو
5. روش Indexing

علاوه بر روش هایی که در فوق بدان اشاره شد، روش Indexing یکی از روش های معمول در ارزیابی ریسک خطرات موجود در خطوط لوله به شمار می آید که اساس آن، وزن دهی نسبی عناصر ایجاد کننده ریسک در خط لوله است.

در یک شمای کلی می توان مفهوم و نمود عینی تکنیک های نامبرده را در شکل زیر مشاهده کرد.

تکنیک های ارزیابی ریسک خط لوله

این نمودار بیانگر این مطلب است که حوادث و اتفاقاتی که پیامدهای ناگوار به دنبال آنهاست، به دنبال حوادثی به ظاهر کوچک و کم اهمیت اتفاق می افتند.

لازم به ذکر است که روش هایی مانند آنالیز درخت خطا یا Hazop در موارد خاص بسیار سودمند واقع می شوند و در بسیاری مواقع با یکدیگر همپوشانی دارند. در بسیاری موارد تمایز قائل شد بین آنالیز کمی و کیفی ریسک با استفاده از روش های فوق بسیار مشکل است. در برخی از این روش ها از اعداد برای آنالیز کمی ریسک و در برخی دیگر از اعداد تنها برای نشان دادن ماهیت کیفی ریسک استفاده می شود. به عنوان مثال یک ماتریس کیفی ریسک می تواند از اعداد به جای اصطلاحاتی چون ریسک پایین، متوسط و بالا برای نشان دادن کیفیت و ماهیت ریسک استفاده کند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

• ارزیابی ذهنی ریسک
• بررسی احتمال وقوع حوادث
• روش Indexing
• انتخاب شاخص ها (احتمال وقوع حوادث)
• شدت پیامد حوادث
• و …

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی ریسک به روش ویلیام فاین در شرکت لوله سازی اهواز

⇐ روش های ارزیابی کمی و نیمه کمی ریسک