مدیریت و استرس های ناشی از كار از دیدگاه ارگونومی
مدیریت و استرس های ناشی از كار از دیدگاه ارگونومی
مدیریت و استرس های ناشی از كار از دیدگاه ارگونومی
ارگونومی چیست؟
واژه ارگونومی یک لغت یونانی است که به معنای کار و قاعده و قانون می باشد در واقع رابطه انسان با کار را بررسی می کند. در تعریفی می توان گفت که هدف ارگونومی افزایش و بهبود ایمنی، بهداشت، سلامتی، راحتی و کارایی انسان است. در ارگونومی عوامل متعددی نقش دارند که عبارتند از:
- وضعیت و شرایط موجود در کار
- اطلاعات و عملیات و پروسه کار
- کنترل ها، وظایف و مشاغل
- عوامل موجود در محیط کار تا حد زیادی میزان ایمنی، سلامتی، بهداشت، راحتی و کارایی در کار و زندگی روزمره را تعیین می کنند. کار و انسان دو جزء اصلی و تفکیک ناپذیر هستند است که به گونه ای متناسب با یکدیگر برنامه ریزی شوند.
- بار زیاد کاری
این مطلب بروزرسانی شده است و پاورپوینت مدیریت و استرس های ناشی از كار از دیدگاه ارگونومی در 48 اسلاید پیوست شد
انجام کار زیاد، بار اطلاعات زیاد ،کار کردن برای ساعت‌های طولانی و داشتن جلسات بدون وقفه از فراوان ترین علل استرس هستند. اگر این عوامل در دوره‌های زمانی طولانی ادامه یابند می‌توانند منجر به اتلاف انرژی در فرد شوند زیرا فشار‌های اقتصادی و کشمکش برای باقی ماندن در استاندارد‌های زندگی، یافتن خود در مقابل کوهی از کار همیشه فرا روی افراد هستند و حتی ممکن است فشار‌های کاری به خانواده نیز منتقل شوند.
طبق تحقیقات انجام شده در کشور‌های مختلف این بارهای کاری بیش از اندازه و نداشتن تعطیلات، موجب افزایش هزینه‌های ناشی از تصادفات و خستگی و همچنین بیماری های مرتبط شده‌اند. پس نیازمند این است هر کس به اندازه توانایی که دارد کار انجام دهد.
فشار کاری کم
به طور تعجب آوری انجام دادن کار کم نیز یکی از علل استرس است. در محیط کار اداری و غیر تولیدی معمولا سررفتن حوصله، نارضایتی و خستگی و یا کسانی که مجبورند برای مدتی در خانه بمانند و زیاد در خانه ماندن سلامتی را کاهش می‌دهد. بر طبق مطالعه‌ای که در کشور سوئیس انجام شده سر رفتن حوصله خطر بیشتری از استرس ناشی از کار و تقاضای شغلی برای سلامتی دارد.
محیط کار عاملی مهم است که در کارایی کارکنان تاثیر مستقیم دارد. با توجه به اینکه اکثریت محیط های کاری اصول اولیه ارگونومی را رعایت نمی نمایند که این بی توجهی مسبب ایجاد ریسک فاکتورهای ارگونومی و بروز مشکلاتی برای کارکنان می گردد و همچنین سلامتی کارکنان را نیز به خطر می اندازد.
سلامت شغلی
فاکتورهایی که در سلامت شغلی مطرح می باشند عبارتند از :
- انطباق شغل با توانایی افراد
- کنترل فرد بر روی کار
- افزایش مهارت
- ایجاد این فرصت که افراد بتواند روابط مناسبی با همکاران داشته باشند
- داشتن اطلاعات کافی در خصوص کارایی افراد و بازخوراند آن به افراد و سیستم
- جلوگیری از حرکات تکراری، تبعیض و خشونت و استرس های ناشی از کار
استرس
استرس شغلی
استرس واژه‌ای است در اصل به معنی فشار و نیرو در جهان فیزیکی. هر گاه فشاری بر چیزی وارد شود کنشی بر آن وارد می‌کند، ثبات اجزای درونی آن را بر هم می‌زند و تنشی در آن پدید می‌آورد و بر می‌آشوبد و سرانجام آن شی را به واکنش می‌اندازد.
در مهندسی گفته می‌شود که هر گاه فشار وارده از مقاومت شی در گذرد آن شی متلاشی می‌شود و از وضعیت موجودش در می‌آید. روانشناسان و دیگر صاحب نظران استرس نیز می‌گویند روی هم جمع شدن رویداد‌های زندگی که سازگاری فرد را با وضع موجودش بر هم می‌زند موجب استرس می‌شود
استرس یک پاسخ رفتاری، جسمی و روانی به عامل استرس (استرسور) است، در واقع استرس به معنی صرفا فشار عصبی نیست. همچنین استرس نرخ ترس و فشار در بدن که در طول زندگی ایجاد می‌شود، توصیف شده است. استرس توسط یک دوره کلی از فشار، مشکلات و تجربه‌های افراد است که در طول زندگی بوجود می‌آید.
استرس نه خوب است و نه بد. در حقیقت بعضی درجات استرس عادی است و برای ادامه حیات روزمره لازم است. حتی هنگامی که افراد استراحت می‌کنند، درجات کمی از استرس وجود دارد. بدون استرس انگیزه و انرژی وجود نخواهد داشت. استرس برای هر فرد اجتناب ناپذیر است.
استرس یک وضعیت فشار است که روی احساسات یک نفر بوسیله فرایند‌ها و شرایط فیزیکی اثر می‌گذارد و امروزه یکی از مسائل مهم و مورد توجه در حوزه سلامت فردی، سازمانی و اجتماعی است.
عوامل استرس‌زا عواملی هستند که موجب استرس می‌شوند. آنها مانند شرایطی هستند که آغاز کننده یک تغییر در شرایط فیزیکی یا روانی می‌باشند. به عبارت دیگر برهم زننده تعادل فیزیکی و روانی هستند. استرس‌زا‌ها مثبت یا منفی می‌باشند و عکس العمل‌های فیزیولوژیکی در فرد ایجاد می‌کنند. تپش قلب، افزایش فشار خون، خشکی دهان، تنفس سریع ، اغلب عکس العمل‌های غالب در مقابل استرس‌زا‌ها هستند.
همچنین حالت‌های احساسی مختلف نیز باعث این عکس العمل‌ها می‌شوند و سطوح استرس بوسیله و قایع غیر مترقبه مطلوب یا نامطلوب افزایش پیدا می‌کند اما فقط در صورتی که از حد معینی فراتر رود باعث ایجاد درد و بیماری در افراد می‌شود.
منابع استرس
همه کارکنان با استرس مواجه هستند و این یک قسمت از وجود هر فرد است. چگونگی هدایت استرس توسط هر فرد ممکن است به زندگی شادتر و یا تخریب زندگی کاری و سلامتی منجر شود. این بستگی به طرز تلقی افراد نسبت به استرس دارد که آن را یک تهدید یا یک چالش درک کنند.
عامل استرس (استرسور)
- استرسورهای سازمانی
- استرسورهای فردی
- استرسورهای محیط کار
- استرسورهای فیزیولوژیکی
استرسورهای سازمانی
- عدم تشویق های مالی
- عدم رشد شغلی
- سیاست های اجرایی
- تغییر سازمانی
- رفتار مدیریت
بعلاوه در جایی که مدیران مجبور به تعهد در مورد عملکرد زیر دستان شوند و از ارزیابی‌های موضوعی استفاده کرده و شخصاً ارزیابی کنند، استرس تولید می‌شود. به خصوص در جایی که نرخ عملکرد اثر مستقیمی بر حقوق و پرداخت به کارکنان داشته باشد. روابط غیر رضایت بخش منبع کلیدی استرس در محیط کار است. این حالت می‌تواند در سازمان‌هایی با رفتار سیاسی زیاد (که اهداف و استاندارد‌های عملکرد وجود نداشته و ارتباطات شخصی دچار بحران باشد) بدتر باشد.
شاید یکی از شایع ترین علل استرس در مدیران عدم توان تصمیم گیری و اجرا باشد. عدم تصمیم گیری باعث ایجاد استرس می‌شود و استرس نیز باعث تشدید ناتوانی در تصمیم گیری می‌شود که این امر به صورت یک دور باطل عمل می‌کند و موجب اتخاذ تصمیمات نادرست می‌شود.
استرسورهای فردی
- عدم شفافیت نقش و شرح وظایف: در سازمان ها، در جایی که کارکنان نمی‌دانند از آنها چه انتظاری وجود دارد، نتیجه عدم اطمینان است که استرس ایجاد می‌کند.
- عدم رضایت شغلی
- عدم رضایت از نقش
- تبعیض
- بوروکراسی
- بار کار زیاد
استرسورهای محیط کار
- شرایط کاری
- خشونت در محیط کار
- عدم حمایت اجتماعی
- عدم امنیت کاری
- همکار
- تغییر و تطابق
کار انسان با توجه به متغیرهای متعدد و متنوع است. در بعضی از مواقع کار متاثر از متغیرهای انسانی همانند شخصیت، ادراک، نگرش ها، انگیزش، گروه، تفاوت های فردی، هوش، استعداد، حافظه، رغبت و غیره است و گاهی متاثر از متغیرهایی که ماهیت فیزیکی دارند می باشد. این متغیرها را تحت عنوان شرایط محیط کار نام می برند.
بدیهی است که شرایط بد کار، نه تنها بازده بلکه رضایت، نارضایتی و میزان استرس را تحت تاثیر قرار می دهد. امروزه ثابت شده است که شرایط محیط کار از جمله میزان روشنایی، تکنولوژی، سروصدا، موسیقی، ساعات کار، استراحت، تعطیلی هفتگی، شرایط آب و هوایی، رنگ و طراحی و دکوراسیون محل کار، همه بر عملکرد فرد اثر دارند
استرسورهای فیزیولوژیکی
- تغییر ساعت کار
- سروصدا
- نور
- کامپیوتر و خستگی چشم
- سندرم تونل کارپال
- وضعیتهای بدن در حین کار
- درجه حرارت
- تهویه هوا
- گرد و غبار
- جنسیت
حتما بخوانید:
⇐ ارگونومی و کاربرد آن در مدیریت
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.