مدل های کنترلی در مدیریت ریسک خستگی

مدل های کنترلی در مدیریت ریسک خستگی

فرمت: Pdf  تعداد صفحات: 82

طراحی یک FRMS: پنج مرحله ی دفاعی (کنترلی) برای جلوگیری از حوادث

نکات کلیدی:

• سیستم و دیدگاه های مرتبط قصد دارند تا از خطاهای بشر جلوگیری کنند و موانع و موارد را از جلوی پای افراد بر دارند خطایی که در چنین سیستمی اتفاق میافتد می تواند نتیجه ی یک سری شرایط باشد.
• FRMS شامل حداقل ۴ تا ۵ سطح میباشد که از حوادث و رویدادهای ناشی از خستگی جلوگیری می کند.
• جلوگیری از حوادث ناشی از خستگی شامل نگرانی های مرتبط با انسان (مدیریت خواب) و مسائل مرتبط با سیستم (سطوح کارکنان و مثلا میزان مناسب نور محیط و …) می باشد.

در سال ۲۰۰۰ james Reason دو دیدگاه ممکنه را در مورد خطاهای بشر مطرح می کند.

1. نظرات و دیدگاه های مرتبط با افراد (رویکرد فردی)
2. دیدگاه های مرتبط با سیستم رویکرد سیستمی

دیدگاه مرتبط با افراد بر روی خطاهایی تمرکز می کند که به صورت مستقل و فردی میباشد مثل فراموشی، عدم توجه بی احتیاطی سهل انگاری یا حتی بی مهایایی در مقابل دیدگاه مرتبط با سیستم بر روی این مورد که انسان جایز الخطاست و همیشه احتمال خطا وجود دارد تمرکز می کند. خطاها در نتیجه معلول یک امر میباشند و علت آنها عموما بخاطر خطاهای سیستماتیک است.

کنترل نمودن بر تغییر موقعیت ها و با توجه به آنچه که افراد انجام میدهند صورت می گیرد و متاسفانه تلاشی برای تغییر در خود فرد صورت نمی گیرد هسته این مفهوم سیستم دفاعی حفاظ ها و موانع می باشند تحت رویکرد این مدل در بررسی رویدادها و حوادث بیشتر بدنبال آن است که بفهمد چرا و چگونه دفاع شکست خورده است؟ و بدنبال این نیست که چه کسی مرتکب اشتباه شده است.

سیستم هایی با تکنولوژی بالا وجود دارند که لایه های دفاعی ویژه ای را فراهم می کنند بعضی از آنها مهندسی هستند مثل آلارم ها دستگاه های اتوماتیک که به خودی خود خاموش می شوند بعضی ها سعی می کنند بر افراد تکیه داشته باشند (مثل اپراتورهای اتاق کنترل) و برخی دیگر بر روشها و دستورالعمل ها تمرکز دارند در صورت ایده آل همه ی لایه ها باید کامل باشند، به هر حال در واقعیت، ضعف ها و کاستی هایی وجود دارد که منجر به شکست و اختلال می شوند. مثل پنیر دانمارکی ای که دارای سوراخ هایی است و این سوراخ ها در نهایت به هم ملحق شده و در یک جا و در یک مسیر قرار می گیرند.

یک سوراخ (ضعف) به تنهایی نمی تواند منجر به حادثه شود بلکه دسته ای از ضعف ها این پدیده را بوجود می آورند.

سوراخ ها (ضعف ها) در سیستم دفاعی به خاطر دو امر بوجود می آیند:

۱) نقص های فعال: اعمال نا ایمن افراد است که توسط اشخاص و واحدها بوجود میاید برای مثال لغرش ها خطا و اشتباهات یا انحراف از دستورالعمل ها که تأثیر آنها بر کل سیستم بصورت کوتاه مدت می باشد.

(۲) شرایط پنهان: شرایط پنهان تصمیماتی که از طرف ،طراحان تصمیم گیرندگان و مدیران سطوح بالا بوجود میاید و در کل می تواند تأثیرات طولانی مدتی را در دفاع در بر داشته باشد شرایط پنهان ممکن است به صورت نهفته چندین سال متمادی در حال اتفاق افتادن باشد و کسی از آنها مطلع نشود. به همین دلیل برخلاف نقص های فعال شناسایی و پیشبینی شرایط پنهان اغلب دشوار است.

سیستم های دفاعی (کنترلی) کلیدی در FRMS 

نکات کلیدی: پنج سطح دفاعی که در مقابل خطاهای ناشی از خستگی در نظر گرفته می شوند شامل موارد زیر می باشد:

1. تعادل بین حجم کاری و کارکنان
2. برنامه ریزی های شیفتی
3. آموزش مرتبط با خستگی و خواب و اختلالات آن برای کارکنان
4. طراحی مناسب محیط کار
5. نظارت بر خستگی و هوشیاری به منظور انجام وظیفه

مفاهیمی که آقای Reasons مطرح کرد را می توان در حوزه ی مدیریت خستگی و در رابطه با حوادث و رویدادها به کار گرفت آن هم در مراحل آخر. Dawson و MacCalloch ادعا می کنند که چهار سطح قبل از وقوع یک رخداد وجود دارد به عبارت دیگر وقوع یک حادثه آخرین گام از آن فرایند چهار مرحله ای است.

مدل Dawson & McCalloch

هر سطح به ما، فرصتی برای شناسایی وجود (یا عدم وجود) مکانیسم های کنترلی مناسب در FRMS فراهم می کند. Moore Ede به تشریح این مفاهیم پرداختند و بر اهمیت مدیریت FRMS سیستم های مرتبط که به صورت عمقی این سیستم های دفاعی را کنترل می کنند پرداختند. از دیدگاه آنها ۵ مرحله که توسط FRMS مدیریت می شود وجود دارد که شامل موارد ذیل است:

• تعادل بين حجم کاری و کارکنان
• برنامه ریزی شیفت کاری
• برنامه های آموزش مرتبط با خستگی کارکنان و مدیریت اختلالات خواب آنها
• طراحی مناسب الگوهای مرتبط با محیط کار
• بررسی خستگی و هوشیاری و میزان آن در حین انجام وظیفه

سه مورد اول بر مدیریت خواب تأثیر می گذارند و دو مورد بعدی بر مدیریت هوشیاری و هر کدام دارای اهداف متفاوتی هستند.

مدل: Moore-Ede

هر کدام از این مدل ها باید به صورت دقیق بررسی شوند که ما در ادامه این کار را انجام میدهیم.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ساختار سازمانی و نقش کارکنان در مدیریت خستگی

⇐ سیستم مدیریت ریسک خستگی (FRMS)

⇐ خستگی در محیط کار